قلیان همچنان به جوانان لبخند می‌زند
احمد اسدی
گروه خانواده و سلامت :این روزها قلیان به پای ثابت تفریح جوانان و نوجوانان تبدیل شده تفریحات جدیدی که نه فقط سودی برای این قشر ندارد، بلکه تبعات ناخوشایند را هم دارد.
روزگاری در قهوه‌خانه‌ها و سفره‌خانه‌ها پیرمردهایی دیده می‌شدند که در حال قلیان کشیدن هستند اما دیگر در قهوه‌خانه‌ها و سفرخانه‌ها نباید دنبال پیرمردها و داش مشتی‌ها قدیم گشت.
آن روزها که خبری از آمار هشدار دهنده اثرات زیان‌بار مصرف قلیان در میان نبود، از زمان شاه_عباس صفوی سعى فراوان شد که این عادت را از ایرانیان دور شود اما با گذر همه این سال‌ها نه تنها به کنار نرفته است بلکه تفریح جوانان شده است.
قهوه‌خانه‌ها و استفاده از قلیان یکی از معضلات جامعه ما محسوب می‌شود. وجود انواع قهوه‌خانه و سفره‌خانه‌ها و تبدیل آن‌ها به شغل‌های کاذب سبب شده تا در این راستا استفاده از قلیان به عنوان یک تفریح و تفنن روز به روز در جامعه افزایش یابد.این روزها نه تنها محیط‌های خانوادگی بلکه عرصه‌های اجتماعی نیز در تسخیر قلیان است و قهوه‌خانه‌های سطح شهر و پارک‌ها اماکنی است که جوانان با خیالی آسوده در آنجا نشسته و ساعت‌ها به قلیان پک می‌زنند.قلیان دیگر پای ثابت تفریحات دختران و پسران شده است و آمار خانواده‌هایی که خطر و بیماری را چاشنی تفریحات سالم خود می‌کنند رو به افزایش است اما تصورات مردم در رابطه با مصرف قلیان جالب و متأسفانه کمی عجیب است.این در حالی است که گرایش جوانان به ویژه دختران به کشیدن قلیان افزایش بی‌سابقه‌ای یافته است و حتی در مواردی از پسران نیز پیشی می‌گیرد.صاحب نظران اجتماعی که مصرف قلیان را یک ضد ارزش فراگیر می‌دانند بر این باورند که قلیان در میان مردم شبیه بازی است و در مصرف آن قبحی وجود ندارد و متأسفانه در میان اقشار جامعه، زشتی ویژه‌ای در پدیده قلیان مشاهده نمی‌شود تا جایی که در صورت استفاده شدن توسط زن‌ها و بچه‌ها بیشتر به تفنن شبیه است.سجاد اجاقلو، جامعه شناس در مورد گرایش جوانان به قلیان گفت: بخشی از گرایش افراد به سمت قلیان ریشه در فرهنگ گذشته دارد. در فرهنگ گذشته قلیان معیاری بود که جوانان برای احراز هویت به سمت آن می‌رفتند.
*نظام ارزشی و ترویج قلیان در بین جوانان
این جامعه شناس موضوع فرهنگ و نظام ارزشی در جامع ایران را در مورد گرایش جوانان به قلیان مورد تاکید قرار داد و تصریح داشت: در جامعه ما نظام ارزشی مبتنی بر موضوعات ارزشی مانند خواندن کتاب و یا گذراندن اوقات فراغت در فضاهای فرهنگی نیست.مسعود که در یکی از قهوه‌خانه‌های مرکز شهر با دوستان خود در حال کشیدن قلیان است در پاسخ به سوال خبرنگار ما در مورد چرایی آمدن به قهوه خانه می‌گوید: چرا نیایم؟ ۳ هزار تومان هزینه می‌کنم و چند ساعت در یک مکان با دوستانم دور هم هستیم.وی با بیان اینکه ۱۸ سال دارد، یادآور شد: برای دیدن دوستانم و گذراندن اوقاتی با همدیگه نمی_تونم تو خیابان بچرخم. یک بار دو بار بالاخره که چی… مجبورم بیام اینجا تا یه جای راحت، دور هم باشیم.فرشید یک سرباز است و با یکی از دوستانش در قهوه‌خانه مشغول کشیدن قلیان است ضمن تاکید بر گذراندن اوقات فراغت در محیطی مناسب، افزود: من فقط می‌خواهم در جایی آرام و راحت بشینیم و با دوستانم گپ بزنم.
این جامعه شناس عدم توجه به خرده فرهنگ‌ها را از موضوعات مغفول در جامعه برشمرد و افزود: شاید مسئولین و مردم از جوانان غافل شده‌اند و توجه به خرده فرهنگ‌های مرتبط با جوانان را به دیده تهدید در ساختار اجتماعی جامعه نگاه می‌کنند.با آقایی ۶۰ ساله که در گوشه قهوه‌خانه نشسته هم صحبت شدیم و دلایل آمدنش به قهوه‌خانه را سوال کردیم که در جواب گفت: من برای کشیدن قلیان نمی‌آیم و صرفا دنبال مکانی برای نشستن هستم.وی ادامه داد: من چایی می‌خورم و روزنامه می‌خوانم. دنبال فضایی آرام برای خواندن روزنامه و خوردن چای هستم و بعد می‌روم. اینجا فضای مناسبی نیست اما فضای بهتری سراغ ندارم.وی با بیان اینکه بیشتر جوانان به دلیل بیکاری و نبود اوقات فراغت مناسب به قهوه‌خانه می‌آیند، اظهار داشت: مهم‌ترین دلیل به نظر من نبود کار مناسب است. مسئولین در جاهای مختلفی سرمایه‌گذاری‌های کلان می‌کنند در حالی که اقدامی برای جوانان انجام نمی‌شود مسئولین باید برای جوانان از این سرمایه‌گذاری‌ها بکنند.
*حضور فارغ‌التحصیلان در محافل قلیان قهوه‌خانه‌ها
وی آمدن افراد تحصیل کرده به قهوه‌خانه‌ها را بسیار زیاد عنوان کرد و افزود: در حال حاضر بسیاری از افراد تحصیل کرده به دلیل نداشتن کار مناسب، اوقات خود را در اینجا سپری می‌کنند.
اجاقلو، ساماندهی و تدارک فضاهای شهری مناسب برای اوقات فراغت جوانان را مهم ارزیابی کرد و اظهار داشت: جوانان برای سپری کردن اوقات فراغت خود به همراه دوستانشان نیاز به فضاهایی در شهر دارند که در آن احساس امنیت و آسایش کنند.
مهدی که کارشناس معماری است و ۲۸ سال سن دارد در خصوص قلیان می‌گوید: دخانیات مضر هست چه برای وقت گذرانی باشد چه برای سلامتی، در هر صورت خوب نیست.وی در پاسخ به این سوال که چرا با این همه ضرر و زیان باز هم قلیان می‌کشی، خاطرنشان کرد: واقعا نمی‌دانم برای بودن با دوستانم و گذراندن ساعاتی در کنار هم تنها جایی که به ذهنم می‌رسد اینجاست و به همین دلیل به اینجا می‌آیم.
* لبخند زرد اقتصادی با فعالیت در شغل قهوه‌خانه
شغل خدماتی که شاید بتوان از آن با عنوان لبخند زرد اجتماعی یا اقتصادی یاد کرد. زرد البته به رنگ دودی که در هوا می‌رقصد، تاب می‌خورد. دنیای قهوه‌خانه‌داران و درآمدهای آنچنانی قهوه‌خانه‌ها از جمله لبخند های زرد در جامعه امروز هستند. شاید شما هم حضور این مکان‌ها را تجربه کرده باشید.محمد صاحب یک قهوه‌خانه است. او در مورد مراجعه مشتریان خود به قهوه‌خانه می‌گوید: از هر قشری هستند از جوانان تا افراد میانسال و حتی سن بالا برای کشیدن قلیان به قهوه‌خانه می‌آیند.وی در مورد سن غالب مراجعه‌کنندگان به قهوه‌خانه، اظهار داشت: جوانان ۱۸ ساله تا افراد بالای ۴۰ سال به قهوه‌خانه می‌آیند.محمد در خصوص درآمد‌زایی و چرایی روی آوردنش به این شغل، خاطر نشان کرد: کار دیگری سراغ نداشتم که بروم و تصمیم گرفتم قهوه‌خانه بزنم چون می‌دانستم استقبال مناسبی از قهوه‌خانه می‌شود.
نوشته شده توسط admin در یکشنبه, ۲۴ شهریور ۱۳۹۲ ساعت ۸:۴۹ ق.ظ
