قصه هنر جان بخشی به واژه ها و کلمات
زینب کارگر
گروه فرهنگی: قصه گویی، هنری است ارزشمند و صد البته قصه گو که به کلمات و واژه_ها جان می بخشد، هنرمندی بی بدیل؛ از دل قصه است که افکار و اندیشه ها شکل می گیرد اشیاء و لوازم بی جان، جان می گیرند و دریچه ای از دنیایی متفاوت به روی انسان گشوده می شود.
هر چند مخاطبان اصلی قصه، بچه ها هستند که دنیای کودکی خود را با قصه پیوند می زنند اما بزرگترها نیز می توانند فارغ از روزمره گی و دغدغه های زندگی پای قصه ها بنشینند و آرامش بگیرند.قصه شاید در گذشته جایگاه ویژه ای داشت و کمتر خانواده ای پیدا می شد که در شبهای سرد زمستان پای قصه ها ننشیند قصه_هایی که هر یک از شخصیت های آن نمادی از مردان و زنان سختکوش این سرزمین بودند و این روایت ها از زبان بزرگترها، نسل ها را به هم نزدیک می کرد.هر چند نمی توان به عصر و دوران کنونی خرده گرفت و پیشرفت فناوری و علوم روز را مقصر اصلی دور افتادن از قصه و قصه گویی دانست اما در این میان شایسته بود تا همقدم با وسائل مختلف سرگرمی، برای پردازش ذهن و اندیشه بچه ها، قصه نیز به پیش می رفت و از این قافله عقب نشینی نمی کرد.
با وجود اینکه تلاش شده است با برگزاری برنامه ها و جشنواره های مختلفی همچون جشنواره بین المللی قصه گویی و به رقابت گذاشتن بهترین قصه ها و قصه گوها تا حدودی این خلا پر شود اما قصه گویی هنوز نتوانسته همچون گذشته به درون خانواده ها راه پیدا کند.
اینک در کمتر خانه ای می توان مادری را دید که با بیان شیوا و در آرامش کنار فرزند خود بنشیند و برای او داستان های مختلف روایت کند و در این میان، شاهنامه خوانی و کتاب های کهن کم کم غبار فراموشی به خود گرفته و والدین صرفا به خرید کتاب های داستان برای فرزندان خود قناعت کرده و همه چیز را به او واگذار می_کنند. کتابخوانی شاید یکی از روش ها برای پردازش ایده و خلاقیت در بچه ها باشد اما بخش دیگر آن که گویی همواره نادیده گرفته می شود قصه گویی است چرا که تاثیر شنیدن داستان بر ذهن و روح بسیار بیشتر از آن است که در گوشه ای، خاموش نشسته و کتاب بخوانیم.قصه هر چند ساخته و پرداخته ذهن نویسنده است اما لا به لای همه روایت ها و داستان ها، واقعیت هایی از زندگی انسان و چه بسا آمال و آرزوهای محقق نشده نیز جا خوش کرده است، داستان هایی که بچه ها باید به وسیله قصه گو که می تواند پدر مادر و یا یک مربی و معلم باشد، به گوش جان بشنوند، همزاد پنداری کرده، با خوشحالی و ناراحتی قهرمان قصه همراه شوند و در ذهن خود برای مشکلات او راه چاره ای جستجو کنند.
لذت شنیدن قصه و البته در کنار آن قصه گویی یک منفعت دو طرفه است چرا که هم نیازهای روحی و روانی شنونده قصه را برآورده می کند و هم در کنار آن، قصه گو که تمامی توان و هنر خود را برای روایت داستان با بیانی شیوا به کار گرفته در نهایت رضایتمند خواهد بود.
در نگاه اول شاید جنبه سرگرم کنندگی قصه به چشم آید اما همه هدف قصه و قصه گویی نیست بلکه روایت داستان های کهن که بازگو کننده فرهنگ، هویت و آداب و رسوم مردم این سرزمین است نیز راهی است برای پاسداشت فرهنگ گذشتگان تا بچه ها هویت اصیل ایرانی – اسلامی خود را به فراموشی نسپارند و از آن برای انتخاب راهی درست برای زندگی و انتقال هر آنچه از پیشنیان به ما رسیده بهره ببرند، رسالتی که باید به آن بها داده شود.از قصه می توان برای آموختن مهارت های زندگی فردی و اجتماعی به بچه ها بهره گرفت، هنری که اگر به زیور علم و دانش آراسته شود نیز صد البته تاثیری دو چندان خواهد داشت.
صاحبنظران و روانشناسان نیز معتقدند که قصه ابزاری برای تربیت و یک روش درمانی برای بهبود مشکلات روانی افراد است، مساله ای که کمتر به آن توجه شده و آحاد جامعه به اشتباه کلاس درس و طی کردن مدارج بالای علمی را نوعی تربیت صحیح می دانند حال آنکه همه اینها باید به موازات یکدیگر برای رشد و تعالی یک فرد ملاک عمل باشد. »زهرا برازنده نژاد« یکی از روان‌شناسانی است که معتقد است کودکان به قصه مانند بازی و نقاشی علاقه‌مندند و بهتر می‌توانند مفاهیم اخلاقی و آموزشی را از این راه بیاموزند و با قصه، کودکان نه تنها سرگرم می‌شوند بلکه آداب و قوانین فرهنگ جامعه را می‌شناسند و تجربه‌های بسیار می آموزند.
وی ادامه داد: افراد در همه سنین به قصه علاقه‌مندند و کودکان به دلیل ذهنیت آفریننده و تصویرساز خود بیش از بزرگسالان به قصه توجه و علاقه دارند.این روانشناس در تشریح مزایای قصه‌گویی والدین برای کودکان گفت: قصه‌گویی والدین باعث شکل‌گیری پل ارتباطی میان آنها با کودکان‌شان می‌شود و از طریق سوال‌هایی که کودکان در حین شنیدن قصه از آنها می‌پرسند و مشاهده عکس‌العمل‌های کودک از طریق والدین به نیازها، علایق و دل مشغولی‌های کودک‌شان آگاه می‌شوند.
برازنده نژاد در تشریح ویژگی‌های یک قصه خوب نیز گفت: قصه خوب، قصه‌ای است که با توجه به سن کودک انتخاب و در آن یک موضوع مشخص دنبال شود تا کودک بتواند خط داستان را دنبال کند، در یک قصه خوب کودک با مشکلات و مسائل زندگی و روش درست برخورد با آنها آشنا می‌شود، مهارت‌های اجتماعی بیشتری به دست می‌آورد و قصه خوب با پایانی خوب تمام می‌شود تا کودک را دچار پریشانی نکند.
وی یادآور شد: وقتی کودکان مشغول گوش دادن به قصه هستند از محیط اطرافشان جدا شده و به دنیای دیگری می‌روند و با دریافت تجربه‌ها دریچه‌هایی از زندگی آینده پیش روی‌شان گشوده می‌شود و در این فرایند، عواطف و احساسات‌شان تلطیف شده و گنجینه واژگان‌شان افزایش می‌یابد، مهارت گوش دادن در آنها بالا می‌رود و قدرت بیان و حافظه‌شان تقویت می‌شود.
* قصه و قصه گویی نیاز به ابزار پیچیده و گرانقیمت ندارد
یکی از ۳۰ قصه گوی راه یافته به مرحله پایانی رقابتهای بیستمین جشنواره قصه گویی نیز درباره قصه و قصه گویی و تاثیر آن بر شخصیت کودکان گفت: قصه پدیده ای به قدمت تاریخ بشر است در زمان هایی که انسان های اولیه حرفهای خود را با زبان قصه و نقاشی به یکدیگر می فهماندند.
»پاییزه طاهری« ادامه داد: در ایران نیز قصه سابقه دیرینه و کهن دارد و قصه و قصه گویی به گذشته های دور باز می گردد که اکنون به دلیل وجود بازی های رایانه ای و پیشرفت تکنولوژی تاثیر آن کمتر شده و باید اهمیت آن از طریق رسانه ها برای خانواده ها بیشتر بازگو شود.
وی تصریح کرد: خانواده ها باید بدانند که قصه و قصه گویی به ابزار و وسایل پیچیده و گرانقیمت نیاز ندارد و تنها با جستجو برای یافتن قصه های خوب می توانند از این ابزار تربیتی مناسب استفاده کرده و پیام های تربیتی و رفتاری خود را به بچه ها انتقال دهند.این قصه گو که ۲۰ سال است در کانون پرورش فکری به عنوان مربی فعالیت دارد، ادامه داد: قصه یک فرآیند شامل سه مقوله قصه، قصه گو و قصه شنونده است که اگر هر کدام از اینها ضعیف باشند فعالیت قصه گویی اتفاق نمی افتد.طاهری اضافه کرد: قصه گو باید مطالعه داشته باشد، مخاطب خود را بشناسد و بداند که به لحاظ رشد شناختی مخاطبش چه نیازهایی دارد و در کنار آن قصه های خوب را بشناسد و قصه ای که تعریف می کند را ابتدا خود دوست داشته باشد.به گزارش آرازآذربایجان به نقل از ایرنا،وی با بیان اینکه وقتی قصه گو از تمامی ظرفیت های کلامی و بدنی استفاده می_کند، تاثیرگذاری قصه اش نیز بیشتر است گفت: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اکنون تنها مرکزی است که به صورت جدی روی قصه و قصه گویی کار می کند و هر سال جشنواره بین المللی قصه گویی را با مراحل مختلف برگزار می کند.
نوشته شده توسط admin در پنجشنبه, ۰۵ بهمن ۱۳۹۶ ساعت ۸:۴۸ ق.ظ
