شتاب ایجاد فرصت‌های شغلی در آذربایجان غربی کمتر از میانگین کشوری است

مهدی قلی پور
گروه اقتصادی: نبود صنایع مادر، بی‌توجهی به ایجاد زیرساخت‌های صنعت، بی‌توجهی به جذب نیروهای متخصص در ادارات از عواملی است که موجب شده هر سال به تعداد بیکاران در آذربایجان غربی افزوده شود.
همزمان با هفته دولت ده‌ها طرح و پروژه در شهرستان‌های مختلف استان آذربایجان غربی با حضور مسئولان بخش‌های اجرایی استان افتتاح شد ولی آنچه در این میان برای مردم شریف استان اهمیت دارد؛ حل معضل بیکاری جوانان و اغلب فارغ‌التحصیلان دانشگاهی است که اوضاع آمار و ارقام آذربایجان غربی نشان می‌دهد وضعیت اشتغال فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بسیار دردآور است.
البته استخدام‌های خارج از ضوابط، بی‌توجهی به جذب جوانان تحصیل‌کرده و متخصص در کنار جذب افراد با تحصیلات پایین در رده‌های مختلف ادارات چند سالی است بر این معضل بیکاری دامن زده و امروز مسئولان به جای پاسخگویی در برابر این مشکل سعی در پنهان‌کاری آمار و ارقام دارند.
به گفته برخی منابع هم‌اکنون بیش از ۱۱۸ هزار جوانان تحصیل‌کرده و جویای کار که بیشتر دارای مدرک تحصیلی فوق‌لیسانس، دکترا و لیسانس هستند دربه‌در دنبال شغل هستند آماری که معاون استاندار آذربایجان غربی آن را به ۱۰۸ هزار نفر در جلسه کارگروه اشتغال و سرمایه‌گذاری استان تقلیل داد.
این در حالی است که استاندار آذربایجان غربی چندی پیش در نشست خبری به صراحت اعلام کرد آمار رسمی اعلام شده در خصوص بیکاری در استان را قبول ندارم چرا که تعداد افراد بیکاری بیش از این آمار است.این تناقض‌گویی آمار هر چند مختص بیکاری در استان نیست بلکه تمامی بخش‌های استان با تناقض آماری روبه‌روست اما برنامه‌ریزی اصولی برای حل مشکل بیکاری نیازمند داشتن آمار و ارقام صحیح است.نبود صنایع مادر، بی‌توجهی به ایجاد زیرساخت‌های صنعت، بی‌توجهی به جذب نیروهای متخصص در ادارات از عواملی است که موجب شده هر سال به تعداد بیکاران در استان افزوده شود مشکلی که به تنهایی خود مسبب مشکلات متعددی در استان شده است.سهم اشتغال استان در بخش خدمات کمتر از میانگین کشوری است و توجه به بخش خدمات می‌تواند تاثیر بسزایی در ایجاد اشتغال استان داشته باشد. شتاب ایجاد فرصت‌های شغلی در استان آذربایجان غربی کمتر از میانگین کشوری است و در طی ۲۰ سال گذشته فاصله استان آذربایجان غربی در نرخ بیکاری با میانگین کشوری در حال کاهش است.
این در حالی است که زمانی حلقه مفقوده تحقق کارآفرینی در جامعه خلاء بین مطالب آموزشی تئوریک و دانشگاهی با واقعیت و نیاز جامعه بود اما امروزه با وجود اینکه این مشکل وجود دارد اما معدود سرفصل‌های آموزشی کاربردی نیز با واقعیت‌های متغیر و بروز جامعه همخوانی ندارد که جهاد دانشگاهی به عنوان یک نهاد پیشرو و خلاق درصدد پر کردن این خلاء با آموزش‌های آکادمیک و کوتاه‌مدت و بلندمدت خود است.
این در حالی است که طبق آمار رسمی سازمان‌های مسئول، بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی ۱۰ برابر دیپلمه‌ها است که این موضوع یک هشدار جدی برای جوانان در انتخاب دقیق رشته‌های دانشگاهی و یک زنگ خطر برای برنامه ریزان به منظور بررسی دلایل ناهماهنگی کامل بین برنامه‌های دانشگاه و نیازهای بازار کار است.
نرخ بیکاری در فارغ‌التحصیلان دانشگاهی ۱۰ برابر کسانی است که در کشور تحصیلات دیپلم و زیر دیپلم دارند. این موضوع از عمق بحران بیکاری جوانان فارغ‌التحصیل دانشگاهی و ناهماهنگی کامل بین برنامه‌های دانشگاه‌ها و نیازهای بازار کار خبر می‌دهد.
به عبارت دیگر، دانشگاه‌ها بدون توجه به نیازهای واقعی بازار کار اقدام به جذب و پذیرش دانشجو می‌کنند و هیچ‌گونه سیستمی نیز وجود ندارد تا جوانان دیپلمه متقاضی ورود به دانشگاه‌ها را از احتمال بیکار ماندن به دلیل انتخاب رشته‌های نامناسب با نیازهای روز بازار کار آگاه نماید.
متاسفانه در دهه‌های اخیر که با گسترش ورود جوانان به دانشگاه‌ها و بالا رفتن سطح سواد افراد همراه بوده است هرگز به این سؤال پاسخ داده نشد که چرا نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی از بقیه گروه‌ها بالاتر است و چرا این شکاف هر روز بیشتر می‌شود؟
کارفرمایان و بنگاه‌داران عدم مهارت و ناتوانی نیروی جوان در تصدی مشاغل تخصصی و نیازمند تجربه را از دلایل اصلی بیکار ماندن کارجویان فارغ‌التحصیل دانشگاهی می‌دانند و معتقدند که دانشگاه‌ها بیشتر از آنکه به جوانان آموزش واقعی تصدی مشاغل مختلف را بیاموزند، نسبت به صدور مدارک فارغ‌التحصیلی همت می‌کنند و در این زمینه بین دانشگاه‌های دولتی و غیردولتی رقابت تنگاتنگی وجود دارد.
همچنین کارفرمایان عنوان می‌کنند که جوانان فراوانی به دلیل غیرمرتبط بودن رشته‌های دانشگاهی با مشاغل مختلف بازار کار بیکار می‌مانند و آن‌ها علاقه‌ای به جذب این‌گونه افراد ندارند.
به عبارتی رشته‌هایی که امروز بیشتر به مباحث تئوریک می‌پردازند تا موضوعات مهارتی و تخصصی، بیکاران بیشتری را در خود جای داده‌اند.
از سوی دیگر نگاه ناهمگون دانشگاه و بازار کار به نیروی کار باعث ایجاد چنین شکافی شده است که اعلام می‌شود نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی ۱۰ برابر سایر گروه‌ها است و با این حال طبق اصل ۴۳ قانون اساسی دولت مکلف به حمایت از انسان در حال رشد است.
راه‌اندازی صنایع تبدیلی و معدنی در آذربایجان غربی به منظور توسعه اشتغال جوانان ضروری است چرا که یکی از مهم‌ترین مشکلات در حوزه صنعت به‌ویژه در بخش معدن خام‌فروشی محصولات تولیدی و اولیه بوده که این امر، سرمایه‌های معدنی آذربایجان غربی را به خطر می‌اندازد.
آذربایجان غربی در حال حاضر، معادن با ارزشی دارد که در برخی موارد مواد معدنی پس از استخراج، به صورت خام به استان‌های دیگر منتقل می‌شوند و راه‌اندازی صنایع تبدیلی در آذربایجان غربی می‌توانند ضمن نگهداشتن سرمایه‌های معدنی و حتی صنعتی، زمینه اشتغال روزافزون را در بین جوانان فراهم کنند.