سختی پیوند موسیقی با موضوع شخصیتهای تاریخی
گروه فرهنگی:اجرای موسیقی با موضوع شخصیتهای تاریخی یا موارد مشابه، جدیتر و فاخرتر است چراکه با ادبیات کلاسیک ایرانزمین روبهروست. ادغامشدن در این حوزه کار سختی است که در یک قاب بیاید و شخصیتگذاری شود. همینطور در تنظیم به روز شده نسبت به آن شخصیت تاریخی که از نظر تکنیکی، نوازندهها انجام میدهند.
از روزگاری که انسان برای بیان احساسات و رفع و تسکین آلام خود، دست به دامان موسیقی شد از اصوات و نواهای مختلف آن تنها در بزمها و سوگواریها بهره نگرفت، بلکه برای بازیافت، نگهداری و تقویت سلامت جسمی و روحی، همچنین در آئینهای دینی و بیان روایات حماسی از این ابداع بشری استفاده کرد.
دراینبین آنچه اهمیت بسزایی دارد این است که موسیقی در میدانهای رزم نیز کاربرد داشته و بر این مبنا از مسائل مهم این است که از چه ابزار موسیقیایی در میدانهای نبرد استفاده میشده؛ مهمتر آنکه این نواهای موسیقی چه تأثیر و اهمیتی در رزمها و عملکرد سپاهیان در برخوردهای نظامی داشته است و نوازندگان و موسیقیدانان در آرایش نظامی چه جایگاه و وظایفی را عهدهدار بودند.
از مطالعه و بررسی متون تاریخی کلاسیک و روایی منظوم و منثور که به روایت حماسی و تاریخی پرداختهاند، همچنین بهرهوری از برخی نگارههای باستانی، چنین برمیآید که ایرانیان باستان در بیان روایات حماسی و بهمنظور نمایانکردن و برجستهساختن هرچهبهتر کردارهای پرشکوه و قهرمانانه پهلوانان و سرداران از موسیقی بهره گرفته و از سازها و آلات مختلف در آمادهسازی، تهییج و تشجیع سپاهیان و هراسافکنی در دل دشمنان استفادهمیکردند و مهمتر از همه، فرمانهای فرماندهان مبنی بر آغاز جنگ و پایانبخشی بدان و بهطورکلی ارسال پیام به سربازان در میدانهای نبرد با موسیقی میسر میشد.
موسیقی، دلنشین و زبان مشترک اقوام ایرانی و عامل اتحاد و انسجام سرزمین کهن ایران است. غم و شادی، حماسه، شور و شعور در موسیقی، همه و همه نشان از این دارد که این عنصر تأثیرگذار فرهنگی و هنری همواره در سرزمینها و اقوام مختلف جایگاه خاصی داشته است.
حال در قرن بیستویکم و بعد از گذشت بیش از ۴۰ سال از انقلاب شکوهمند اسلامی، بیش از هر زمان دیگری نیاز است که با استفاده از زبان هنر بهویژه موسیقی، پهلوانان و افراد تأثیرگذار کشورمان را در قرنهای مختلف بهویژه یک قرن اخیر به عموم افراد جامعه بهویژه جوانان و نوجوانان معرفی کرد. ینجاست که اهمیت موسیقی تاریخی و حماسی بیش از هر زمان دیگر مشخص میشود.در این رابطه گفتوگویی با احسان عباسی، سرپرست گروه ارکستر پارسه درباره فعالیتهای موسیقایی این گروه و کنسرت اخیر این گروه بانام »سرچشمه خورشید« که در قالب یک کار پژوهشی موسیقی از آفرینش انسان تا انقلاب مشروطه و پیروزی انقلاب را در قالب موسیقی اجرا کردهاند، انجام دادهایم که در ادامه مشروح آن را میخوانید.
مختصری درباره »گروه ارکستر پارسه« و اجرای اخیر این گروه برای مخاطبان ما بگویید
این گروه حدود ۱۰ سال است فعالیت موسیقایی دارد. فعالیتهایی در زمینه ارکستر سمفونیک، تئاتر و جشنواره بینالملل. کنسرت پژوهشی موسیقیایی اخیرمان با عنوان »سرچشمه خورشید« از آذرماه امسال فعالیت خود را با رویکرد شخصیتهای تاریخی آغاز کرد و قطعات موسیقی هم از این شخصیتهای تاریخی الهام گرفته است. همان زمان با یک گروه ارکستر پنج نفره کار را شروع کردیم و بهمرور گروه کر به مجموعه ما اضافه شد.
این گروه در سالهای گذشته چه اجراهای شاخصی در کشور داشته است؟
برنامههای گروه موسیقی پارسه از سال ۸۹ و با سمفونی کودک در هنر سرای خورشید اصفهان انجام شد. »سمفونی انقلاب« در همان سال در ورزشگاه گل نرگس اجرا شد. این گروه در آئین افتتاحیه و اختتامیه دورههای بیستوپنجم، بیستوششم و بیستوهشتم جشنواره بینالمللی فیلم کودک و نوجوان اجرا داشت.
یکی دیگر از فعالیتهای شاخص این گروه سمفونی »برفهای رنگی« به مناسب روز جهانی کودک در سال ۱۳۹۴ با یک ارکستر ۱۱۰ نفره بود که در تالار هنر اجرا شد. همچنین برنامه »یکصد سال سمفونی« را هم در سال ۹۴ این گروه اجرا کرد.
امسال به سبک ترکیبی پاپ، با موضوع انقلاب مشروطیت و افرادی مانند امیرکبیر، ستارخان، باقر خان، بیبی مریم و بزرگانی که در طول تاریخ نقش ایفا کرده و مؤثر بودهاند توسط این گروه اجرا شد.
چه شد که گروه ارکستر پارسه این بار به شخصیتهای مبارز و تاریخی پرداخت و درباره آنها اثر تولید کردید؟
این گروه در سال ۹۴اجرای یکصد سال سمفونی را داشت که برگرفته از شخصیتها، سرودها و شرایط انقلابی بود. در اجرای موسیقی »سرچشمه خورشید« که به همت دفتر تخصصی موسیقی شهرداری اصفهان برگزار شد، تلاش کردیم با همان سبک اما با جزئیات بیشتری از آفرینش آغاز کنیم. از آفرینش، کاوه آهنگر و شخصیتهای دیگر.
چه شد که به این موضوع پرداختید و از اجرا برای کودک به اجراهای مناسبتی یا انقلابی و حماسی روی آوردید؟
بهطورمعمول گروه ارکستر پارسه در کنار فعالیتهای موسیقی کودک، کارهای جدیتر، متن و کار برای بزرگترها اجرا میکرد. برای این برنامه هم به سفارش دفتر تخصصی موسیقی شهرداری اصفهان در هنرسرای خورشید جلو رفتیم تا هم تاریخیبودن و هم فاخربودن شخصیتها در آن حفظ شود.
این نوع موسیقی که برای شخصیتهای تاریخی ساخته میشود، ازلحاظ اجرا چه تفاوتی با دیگر آثار دارد؟
کار با موضوع شخصیتهای تاریخی یا موارد مشابه، جدیتر و فاخرتر است چراکه با ادبیات کلاسیک کهن ایرانزمین روبهرو هستیم. ادغام شدن در این حوزه کار سختی است که در یک قاب بیاید و شخصیتگذاری شود و همین کار را سخت میکند.
همینطور در تنظیم، یعنی تنظیم به روز شده نسبت به آن شخصیت تاریخی که ازنظر تکنیکی نوازندهها انجام میدهند. اینها چالشبرانگیز و قابلتوجه بوده است.
چرا این دست کارها کمتر اجرا میشود؟
این نوعی کانالیزه و خاص شدن، تغذیه اجتماعی است. هر اندازه در اجتماع کانالیزهتر شود که افکار عمومی و گروههای مختلف فکری به چه نوع خوراکی نیاز دارند و برای آنها طراحی شود، در بلندمدت میتواند مخاطب خود را پیدا کند. اینکه سالی یکبار یک کار پژوهشی یا تخصصی با محتوای خاص خود کار شود، تأثیر کمتری نسبت به آثاری دارد که مرتب در طول سال تولید میشود.
طبیعی است که مخاطب کارهای این شکلی، پیدا میشوند.چه باید کرد تا
مخاطب این کارها بیشتر شود و شبیه سایر کارهای موسیقی طرفداران خاص خودشان را هم داشته باشد؟
آذرماه که وارد این پروژه مناسبتی شدیم کار با یک مسئله آغاز شد. آن زمان با مدیران دفتر تخصصی موسیقی شهرداری اصفهان صحبت شد که اگر سالانه یکمرتبه، نمایی از تکنیک، محتوا و فکر اجرایی، تکنیک و هوش جمعی افراد را به نمایش بگذاریم، بهطورقطع باید روی آن کار و تمرکز بیشتری داشته باشیم. اینکه باید چهکار کنیم باید در سازمانها و مجموعههای مسئول درباره آن بحث و تبادلنظر و تصمیمگیری شود.
چگونه میتوان این دست سبکها را مارکتینگ موسیقی ایران کرد؟
اگر ادبیات کهن ایران، به شکلی در قالب کار جمعی شهری و اجتماعی، مدرنسازی و بهروزرسانی شود، شاید یکی در میان یا دوتا در میان تأثیرگذار باشد، اما بهطورقطع در تکرار و بازدهی در طول یک تا پنج سال نتیجه میدهد.
فردوسی، نظامی گنجهای، حافظ شیرازی و دیگر بزرگان؛ در اجرا فقط یک بخش از آن چهره را میتوان ارائه داد، اما وقتی به تکرار بیفتد هم ازنظر کارگردان و هم گروهی که در آن فضای فکری کار میکنند و ساختارش را به دست میآورند، این میتواند همجوشی و همفکری خوبی را ایجاد کند. درواقع مانند چراغی است که دائم روشن است، گرم میماند اما چراغی که مدام خاموش و روشن شود، طبیعی است که حرارت مداوم ندارد.
چقدر برای معرفی این نوع سبک موسیقی تاریخی و پژوهشی در عرصه بینالملل موفق بودهایم؟
بهطور تقریبی توانستهایم محتوا و گرافی ایرانی، چه ایران معاصر و چه ایرانکهن را در دنیا معرفی کنیم؛ نکتهای که وجود دارد اینکه خیلی آن را تثبیت یا ماندگار نکردهایم.
اشکال از کجا بوده که ماندگاری کمتری داشته است؟
به گزارش آرازآذربایجان به نقل از ایمنا،بلندمدت بودن و تکرار اثر اهمیت زیادی دارد، اما متأسفانه این کار نشده است. نهایت تلاشم را کردهام که پرترههایی را از شخصیتهای کلیدی و شاخصهای دیگر کنار همدیگر داشته باشیم.
.Arazazarbaiijan.farhangi@gmail.com
نوشته شده توسط admin در پنجشنبه, ۰۴ اسفند ۱۴۰۱ ساعت ۷:۵۷ ق.ظ