آسیب پذیری فرهنگ دراتاق شیشه ای فضـای مجـازی
گروه فرهنگی: دیواری در بین نیست فضا شیشه ای شده است. این گزاره ها برایند گسترش دامنه نفوذ فضای مجازی برآمده از رشد شتابناک فناوری نوین است. دغدغه ای که متاثر از گسترش تکنولوژی حاکی از تغییر پر معنای زندگی، فرصت ها و تهدیدهای امروزی در جامعه است. توسعه فضای مجازی مانند همه ی پیشرفت های دیگر درزندگی بشر با پیامدهای منفی و مثبت همراه بوده است.
یکی از بدترین پیامدها در این فضا، به خطر انداختن حریم خصوصی افراد است. حق حریم خصوصی حقی است سیال، متداخل و مرتبط با حقوق دیگری همچون حق تصرف انحصاری در مال مملوک، حق داشتن تمامیت جسمانی و روانی، حق خلوت در فضای خصوصی، حق برخورداری از آبرو و حیثیت. به دلیل اهمیت و حساسیت این موضوع است که این حق علاوه بر پشتیبانی کافی در متون دینی، اعم از فقهی و اخلاقی از حمایت حقوقی و کیفری نیز برخوردار است.گاهی نقض حریم مجازی حیثیت ماهوی ندارد، بلکه به قصد دستیابی به حریم واقعی غیر، ایجاد می شود. در این صورت فضای مورد بحث حالت مجازی واقعی ماهوی پیدا می کند و نوع نقض نیز جنبه ی ابزاری برای شکستن حریم واقعی می یابد. برای مثال ورود به میل باکس دیگری برای دستیابی به مکاتبات و عکس ها و تصاویر وی، یا برای مثال رؤیت خلوت او از طریق وب کم متصل به رایانه ی شخصی مستقر در منزل کاربر، یا ورود به صفحه خصوصی وی برای ملاحظه ی گفت و گوهای کاربر. این موارد کاملاً به استراق سمع از طریق تلفن یا دستگاه شنود، و دید زدن داخل منزل دیگری از طریق دوربین شباهت دارد و بعد ابزاری فناوری به کاررفته ملحوظ است.با توجه به خصوصیات منحصر به فرد فناوری در فضای مجازی، لطمات ناشی از نقض حریم خصوصی، گاهی چنان ابعاد گسترده ای می یابد که لازم است مراجع قانونی برای بازدارندگی از این نوع نقض تدابیر ویژه ای بیندیشد. هنوز زمان زیادی از انتشار عکس های فردی که با دختران مختلف در فضای مجازی عکس گرفته و منتشر کرده بود نمی گذرد که در چند روز اخیر عکس های یکی از چهره های ورزشی دست به دست شد و در شبکه های مختلف مجازی چرخید تا یک بار دیگر پلیس فتا به مردم هشدار بدهد که باید مراقب استفاده از شبکه های مجازی باشند و هر عکسی، به خصوص عکس های خانوادگی را در این گونه شبکه ها انتشار ندهند.
اما داستان هر دو ناقض حریم خصوصی زمین تا آسمان فرق می کند. بر خلاف اولی، دومی در جامعه به عنوان چهره شناخته می شود و در مقام الگوی بسیاری از جوانان. بدلیل تاثیرپذیری نوجوانان و جوانان از همین الگوهاست که دادستانی نیز به ماجرا وارد شده و درباره نحوه استفاده از فضای مجازی به ورزشکاران و هنرمندان هشدار داده است. جنجال های اخیر و سوء استفاده های حیثیتی از عناصر حریم خصوصی طبل هشدار را نواخته است. شدت، سرعت، سهولت و گستردگی آسیب های ناشی از این نوع نقض، طبیعتاً اتخاذ تدابیر پیشگیرانه با درجه ی بازدارندگی بالا، توسط قانونگذار را، اقتضا می کند. در این شرایط ضمانت اخلاقی بی_شک کفایت نمی کند. حتی مسئولیت مدنی نیز بازدارندگی کافی ندارد. بنابراین باید متناسب با ابعاد وسیع جرم، و آسیب های فردی و اجتماعی ناشی از آن، مجازاتهای تضمین کننده بازدارندگی در خور اندیشیده شود. بی گمان مسئولیت مدنی و کیفری ناظر به وقوع جرم در فضای واقعی، در زمینه ی مسئله فضای مجازی کارایی و بازدارندگی کافی را ندارد. در کنار قانون، آگاه سازی عمومی و فرهنگ سازی استفاده صحیح و ایمن از فضای مجازی و ابزارهای نوین مبتنی بر فناوری اطلاعات از دیگر راهکارهایی است که ضروری به نظر می رسد. به هر حال باید زنگ خطر شنیده شود تا در فقدان قانونی که بازدارندگی را تضمین نمی کند، وسوسه سوءاستفاده از حریم خصوصی در بستر تکنولوژی، روز به روز بر حجم جرایم اضافه نکند. این درحالی است که اینترنت مشخص ترین نماد این عصر است، که اساسی ترین سهم را در اوقات فراغت مجازی دارد. رهایی شخص از تعهدات شغلی، اقتصادی و وظایف شخصی، خانوادگی، تحصیلی و اجتماعی با استفاده از فضای مجازی، فراغت مجازی را می سازد. در وجه فراغت و سرگرمی در فضای مجازی محوریت یافتن ارتباط و سرگرمی، از متن خارج شدن مکان ها و تجارب اوقات فراغت، رواج شکل های سرگرمی غیر وابسته به زمان و مکان، چند وظیفه ای شدن رسانه های جدید و لذت بردن جوانان از توانایی انجام همزمان چند وظیفه و امکان پذیر ساختن انواع جدیدی از مشارکت های عاطفی و زیبایی شناختی و فرهنگی از جمله مشخصه های اصلی رسانه های جدید به ویژه فضای مجازی می باشد. بنابر این اینترنت نه تنها دروازه ورود به شاهراه های اطلاعاتی را در فضای مجازی گشوده است، بلکه فضا و بازاری را نیز برای سرگرمی مهیا ساخته که به سرعت و به طور مداوم رو به رشد است. اینترنت از جمله مظاهر مدرن عرصه سرگرمی است که تحول رسانه های جدید به ارمغان آورده است. رسانه ای شدن و خانگی شدن به طور فزاینده ای توصیف کننده گذران بخش عمده ای از فراغت طیفی از جوانان گردیده است.بنابراین گسترش بازی های الکترونیکی و سرگرمی های مجازی در بین قشر جوان، نشانه اهمیت اینترنت برای پر کردن اوقات فراغت و تفریح آنان است. اگرچه بازی و سرگرمی یکی از نیازهای اساسی برای تخلیه هیجان و رشد خلاقیت های ذهنی به شمار می_رود، اما تأثیر استفاده بیش از حد از این سرگرمی ها، علاوه بر ایجاد مشکلات روحی، عدم توانایی در مهار کردن تمایلات، ایجاد بی ارادگی و تنبلی، مشکلات جسمانی نیز برای کاربران ایجاد می کند که مشکلات بینایی ناشی از تمرکز و نزدیکی به مانیتور رایانه، صدماتی که به سیستم اسکلتی در اثر نشستن طولانی و نا مناسب وارد می شود و چاقی از آن جمله است.از دیگر مسایلی که سرگرمی های مجازی برای جوانان ایجاد می کنند این است که، سرگرمی های مجازی علاقه جوانان به مشارکت اجتماعی و فعالیت های مدنی را با انگیزه های مختلف تحت الشعاع قرار می دهد و می تواند بر مهارت های اجتماعی آنان در تدارک فراغت های گروهی و تفریحات و بازی های غیر مجازی تأثیر منفی بگذارد. اشاره به این مسئله ضروری است که شبکه های اجتماعی مجازی از این قاعده مستثنی نیستند و با فراهم آوردن امکانات مختلف از جمله بازی ها، سرگرمی ها، امکان بازی به صورت آنلاین، رقابت با سایر کاربران، دعوت دوستان دیگر کاربر به بازی، و حتی بیشتر هر یک از کاربران با فراهم کردن امکان فرستادن »هدیه« روزانه آن بازی به تأثیرگذاری در روابط و تعلقات اجتماعی کاربران و مهمتر از آن استغراق آنان در این فضا می پردازند.هرگاه انسانها در خلال زمان با یکدیگرتعامل برقرار می نمایند، فرهنگهای جدید به وجود می آیند. در فضای مجازی، فناوریهای کامپیوتری شبکه ای،فرایند های ساختار فرهنگی را شکل می دهند (یا مانع می_گردند یا بلوکه می کنند) و شکل گیری این فرایند را تسهیل می بخشند. اگرچه مباحثات درخصوص ماهیت فرهنگ مجازی به افراط کشیده می شود،اما یک نکته به شدت واضح و مبرهن است: در حوزه تعامل کامپیوتر- انسان، دیگر زمان کافی و مقتضی برای تمرکز بر تعامل میان ماشین و انسان وجود ندارد. هر کوششی در راستای بررسی ارتباطات انسانی شبکه ای باید تعامل انسانی را با فرهنگهای فضای مجازی در نظر گیرد که فناوریهای کامپیوتری مسبب آن بوده_اند.
نوشته شده توسط admin در یکشنبه, ۲۰ دی ۱۳۹۴ ساعت ۷:۰۲ ق.ظ
