خَرَزی بازار

علیرضا ذیحق
آنادیلیمیز: دخیلی سیندیردیم و قره پوللاری جیبیمه دولدوروب گؤتور لن دیم سینَمایا . دوققوز یاشیندایدیم . جومموشدوم فیلمین سئیرینه . مود لو پوزلو گؤزل بیر قیز ویریلمیشدی کاسیب بیر اوغلانا . او اوغلان قیزین باشینا چوخلی مصیبت لر گلر کن ، گؤز یاشلاریم سئل کیمی آخیردی. هردن ده هیچقیرتی لار ایچره ، گولمک دن آزقالا قیریلیردیم . نییه کی فیلیم ده ” تقی پلنگ ” آدیندا دوزلو بیر کیشی وار ایدی کی سئوگیلیسی ” ویتامین ” له چالیب اوینارکن هامی نین گولوش سسی قولاقلاری جینگیلده دیردی. فیلمه دفعه لرجه اوّل دنspan “”> آخیرا باخدیقیم یادیما گلسه ده هاچان یاتدیقیم هئچ یادیما گلمیر. فقط اونو بیلیره م کی آتام قولاغیم دان یاپیشاراق ، منی سورویه – سورویه یوخودان آییلتدی و تَپیک گوجونه آتدی ائشی یه . آغیز بورنوم تیلیت قان اولاراق گؤردوم گئجه دی و مامامین گؤزلری قان چاناغینا دؤنوب دی. مامام منی باغرینا باسیب فایتونا میندیره رکن آتام دا آغزیندان چیخانی دئییردی.
داش آغلییان ” مسجیدینه چاتدیقدا ، فایتونچو دایاندی و من آغلایا آغلایا ماما مین چادیراسیندان یاپیشیب یولا دوشدوم . ائوه چاتدیقدا یئنه اونون قوجاغینا قیسیلیب هؤنکور – هؤنکور آغلارکن ، آتام میتباخ داکی ایپ لردن آسیلمیش قیرمیزی بیبار لاردان بیرینی قوپارداراق او بیری اوشاقلارا کی من دن باشقا یئددی سی ده وارایدی عیبرت اولسون دییه اووجوندا اَزدی و گلدی منه ساری. آغزیمی برک دن یومسام دا آخیردا آچیلدی و آجی بیبار ین دَنه لری دیل بوغازیمی ائله یاندیردی کی گؤزلریم دن اود قالخدی. مامام منه گیزلینجه گول قند وئریب اؤزیانیندا یاتیرتسادا ، نئیله سه م ده صوبح اذانی نا جان یاتانمادیم . آمما آنا مین دوعالارینی ناماز اوسته ائسیده رکن ، بالا – بالا گؤزلریم آغیرلاشدی و اؤزومو تاپانا ، گؤردوم کوچه میزین باشیندا کی داش کؤرپو ده ،” اؤلو یویان بیت قابیغی ” اوتوروب منی گؤزله ییر. اونو گؤره رکن قورخدوم قاچدیم کی بیر دن بیره دَیدیم فالا باخان عرب آغایا . او آغیر – آغیر قیچ لارنی یئرده سورویه رکن جیبیم ده کی خیردا پوللارین سسینی ائشیده رک منی چکدی خان کَر وانساراسی نین آغزینا و تک دسته لی گؤزلویونون آلتیندا، ایری گؤزلری گوله رک دئدی :
پوللارینی وئر منه کی بو گون سوفته سن دن دی. ایندی تاس آتیب کیتاب آچاجایام کی گؤره م طالعین ده نه لر وار !”
او تاختا تاباغینی آچیب دؤشک جه سی نین اوستون ده اوتوراراق آنا دده مین آدینی سوروشوب میس تاس لاری بوروش جاما آتدی :
سن بؤیوک بیر کیشی اولوب اوره یینده کی آرزولارین بیرآزیناچاتاجاق سان بیر آزینادا یوخ . اؤلو یویاندان دا قورخما کی اودا اونون چؤره ک آغاجی دی. قورخسان قورخ ایکی اوزلو لردن !”
عرب آغا سورا منیم پوللاریمی قایتارارکن دئدی : ” دده ن بیلسه کی بیر قیران پول خَش لی ییب سن ، قورتولاجاغین اولمویاجاق. دده ن ابراهیم خلیلی من سن دن یاخچی تانیرام . سن جهنم گلیب یاپیشاجاق منیم یاخام دان . چیغیر باغیرا حؤوصله م یوخدی. “
هاوا یاواش – یاواش ایشیقلانیردی کی من گئتدیم توکانیمیزی آچیب دؤشه یم کی فرشچی بازارین آغزیندا ” پیشیک بیغی ” گؤردوم . او ” عبدیل فیشقاچی ” نین باشماق لارینا نال چالاراق اونلاری بُو یو یوردی. عبدیلین ایشی یای لاری آیرا ن ساتماق ایدی و چی یین لرین ده بؤیوک بیر میس گوروم دولاندیرارکن بئله دییه ردی :
آیران دی بوزدی یاریسی سودی . ایش سن ده بودی ایش مه سن ده .”
پیشیک بیغ لا عبدیل فیشقاچی نین یولداش لیق لاری منه چوخ عجیب گلدی. نییه کی عبدیلین ایش لرین دن بیری ده گون بویو بازاردا پیشیک بیغی جین لن دیرمک ایدی. او پیشیک بیغین یانین دان کئچه رک ماویلداردی و پیشیک بیغ دا پینه چی لی یینی اؤتوروب باشلاردی اونو قاوالاماغا . آمما هر آغیز دان بیر ماویلتی چیخدیقدا ، او بیلمزدی هایانا گئتسین کی آخیردا دئیینه – دئیینه قاییداردی ایشی نین باشینا . ایشی قاتان عبدیل اولسادا جماعت بیر – بیر ینه گؤز – گؤز ائدیب معرکه نی قیزیش دیرایدیلار . آنجاق آرواد اوشاق بازارا چیخاراق و آل وئر شیرین لش دیک ده ، شوخلوق لار کسیله ردی. آمما دوز بو واخت لاردا دا ” بامادور ” تاپیلاردی . قوجا بیر کیشی کی بامادور دئدیک ده باشلاردی یامان یوغوزا . آرواد اوشاق دا بیله سینه کار ائتمز دی. وای وای لی ایدی کی بازاردا شولوغ اولا کی اوندا دا لاپ اَنگی قیزیشاردی. ” الوان علسگر ” ده کی ال ده چوماغ شَهَری گزه ردی ، اونون سسینی ائشیده رک توتماسی توتوب آزقالا دلی لردی و گئدیب یاپیشاردی ” یورقان علی ” نین یورقانا بنزه ر چاکئتین دن کی نییه بامادوری اَزمک عوضینه ایشین اولوب” حوققا ماشا ” نان دئییب گولمک .
حوققا ماشا کی یایی قیشی قالین پالتووونو چیخارتماق بیلمزدی و ایشی اَل ده سیچان تله سی نن ماشا ساتماق ایدی ، الوان علسگری گؤره ن کیمی جین لری توتوب دابانا قووه ت قاچاراق اونا پیس – پیس یامان لار دییه ردی.
آمما ایندی بازاردا هئچ بیر های – کوی یوخ ایدی و ائشیدیله ن سس لر چؤره کچی خانادان ایدی بیر ده پیشیک بیغ لا عبدیلین اِهمالجا پیچیلداشما لاری. من کی آغزیم آجی شیردی و اؤلو یویانی گؤره ندن بری اونو ن خوفی هله جانیم دان چیخما میشدی بیلمم نه اولدو کی بیردن بیره ماویلدادیم و گؤتور له نیب قاچاراق ، پیشیک بیغ دوشدو دالیمجا . قاچدیم بؤرکچو بازارا و اوردان خَرَزی بازارا کی پیشیک بیغ منی توت ها توت دا بیری ماویلداراق منی بوراخیب قاچدی اونون دالیجا .
یئتیرمیشدیم توکانیمیزا و آچاری سالیب قیفیلی آچاراق خفه یی قاغزایاندا گؤردوم رنگی روفوم آغارسادا ، پارچالانمیش دوداغیم دا بیر نئچه دامجی قوروموش قان واردی. باشیمی آشاغی سالیب توز سیلکن له آینا لارین توزونو آلاراق بیردن بیره بوتون آینالاردا اؤلو یویان بیت قابیغینی گؤروب دیکسه نرکن باشیم دَیدی اونلارا . آینا لار سینارکن تیکه لری پول – پول اولوب نئچه سی تانقیلدی باشیما . اؤزومه گلدیک ده گؤردوم توکان دولدی آدامنان و منی دیشاری چکه رک علی قارقا تورباسینا ییغدیقی جیرق کار کاغاذلاری نان باشلادی باش گؤزومون قانین سیلمه یه . اؤلو یویان دا کی سحری گلمیشدی بازاردان سیدیر کافور آلا منی آتدی حامبال عابباس زاده نین پالانی اوسته . حامبال عابباسزاده منی مریض خانا یا قاچیرداراق دئدی :
آدیم حامبال اولوب پالان گزدیرسه م ده ایندی یه جان حامبال لیق ائله مه میشه م . اصلن من اگر حامبال اولسایدیم سن یونگول لوک ده یوکی آپارا – آپارا بَیه زیققیلداردیم ؟بیر زامان گؤردوم کی آدام لاردان بئزمی شه م و دئدیم گرک آدام لیق دان چیخام . اَلیمی آغ قره یه ویرمادان بیر پالان آتدیم چیی نیمه و منی داها هئش کیم آدام حئسابلامادی. نییه کی کاسیبی بو دونیادا هئش واخت آدام حسابلامازلار . ایندی چوخ راحَته م . جماعت دلی بازدی و او زامان دان بویانا اعصابیم دا راحت . “
مریض خانا یا چاتدیقدا ، پول وئریب قبض آلمادان منی معاینه ائتمه دیلر کی عابباسزاده بیردن بیره منی اورا قویوب قاچدی آمما چوخ چکمه دن گؤردوم ” جوما اخشامی ” نین اَلین دن یاپیشیب چکدی ایچَری. جوماآخشامی نین مسجید لرده باشماق جوتله مه سین گؤرموشدوم و بیله سینه سئفئه دییه ردیلر . اونلار تئز قبض آلیب منی آپاردیلار دوکتورون یانینا . دوکتورون تاپشیریقی نان باشیما بخیه ووروب ، ایینه لر اَتیمی سانجارکن ماما – ما مادئییب برک دن چیغیردیم و گؤزلریمی آچدیقدا گؤردوم مامام باشیم اوستونده دیر. اونون یاشیل گؤزلرینی دانیشدیقجا سئل آپاریردی و آتام دا گوله – گوله دئییردی:
بیرده او اولار اوغورلوقجا سینا مایا گئتمه ز . اؤزوده اوسینامایا کی قاباغی دلودی قره خال سالیب خوروز دؤیوشدوره ن لری نن .”
گؤزلریم قَره لر کن گؤردوم اؤلو یویان بیر دسته آغ کفن لی آداملار لا گلیر اوستومه و اونلاری آناما گؤستره رک قیسلسلدیم قوجاغینا . اودا آتاما هیس له نه رک دئدی :
بو اوشاغین باشینا هاوا گلمه سه یاخچی دی! قیر نیسلیق دا بسدی و دیلنچی لی یین دن ا َل گؤتور . بیر تئلویزیون آل کی اوشاقلار کوچه باجادان ییغیشیب ائوده بیر دیلخوش لوق لاری اولسون . جومعه دن جومعه یه او خارابا توکانی دا بئش دَیقه باغلا بونلاری چیخات گزیب دولانماقا تابو اوشاقلاردا بیلسین لر کی دده نین ائله تک ایشی اوشاقی دؤیوب اوننان ایش چکمک دَییل . .. واللاه دابیخمیشام . دئییردیم بو قَدر اوشاقی قویمایاق اولسون کی دئییردین مسجید ده دئییر لر اوشاق سالدیرماق یا حامیله اولما ماق اوچون حب یئمک بؤیوک بیر گوناه دی. ایندی ده باهانان بودی کی عالیم لر دئییل لر داما آنتئن ویرما قی نان مسلمان دامینا خاچ آسماقین هئش فرقی یوخ دی . آمما بولورم کی هم مه شه سنه موهوم اولان بئش تومن جیبین پولودی. قورخوردون کی دوکتورا گئدیب پول خَش له یه م و ایندی ده تئلویزیون آلمیرسان کی جانیندان پول چیخماسین . آمما نوزول وئرنده به نییه هئچ او مسجید ده ائشیتدی یین سؤزلر یادان دوشمور؟دوزی لاپ بئز میشه م ! سنین دردین منی اؤلدورمه سه یاخچی دی!”