خبر جعلی موریانه‌ای که اعتبار رسانه را نابود می‌کند
گروه فرهنگی: یک پژوهشگر ارتباطات در نشست »تأثیر اخبار جعلی بر اعتبار رسانه‌ها« مطرح کرد: اخبار جعلی موریانه‌ای است که به اعتبار رسانه صدمه زده و آن را نابود می‌کند.
مریم سلیمی، روزنامه‌نگار و پژوهشگر ارتباطات، در این نشست تخصصی که از سوی دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه ها برگزار شد، به آسیب‌شناسی اخبار جعلی و اعتبار رسانه‌ها پرداخت.
تبیین ماهیت اخبار جعلی و آسیب‌های احتمالی آن به اعتبار رسانه‌ها، نقش رسانه‌ها در خنثی‌سازی و کاهش آثار منفیِ اخبار جعلی و استراتژی‌های رسانه‌ای برای مرجع‌سازی و مقابله با تحریف اخبار، از جمله موضوعاتی است که در این نشست مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
مریم سلیمی در نشست »تأثیر اخبار جعلی بر اعتبار رسانه‌ها« ضمن اشاره به تعریف اخبار جعلی، تولیدکنندگان اخبار جعلی و اهداف آنها، علل پذیرش اخبار جعلی و…، درباره چالش‌های تولید و نشر و بازنشر این اخبار سخن گفت.
وی در کنار دلایل روانشناختی، ارتباطی و … در بحث علل پذیرش اخبار جعلی از مواردی همچون اثر حقیقت خیالی، اتکاء بر شهود و احساس‌ها به جای تفکر و بهره‌گیری از تفکر انتقادی و نیز وجود شکاف عمیق میان آنچه بدان باور وجود دارد و آنچه عملاً نشر یا بازنشر می‌شود، یاد کرد.
سلیمی بزرگترین لطمه اخبار جعلی را تضعیف روزنامه‌نگاری حرفه‌ای و کاهش اعتماد به رسانه‌های جریان اصلی و کمرنگ شدن نقش رسانه‌ها برای مدیریت موثر افکار عمومی در شرایط خاص و بحرانی دانست و اظهار کرد: تبعات این مسأله به اکوسیستم رسانه‌ای و گردش صحیح اطلاعات صدمه زده و می‌تواند به سردرگمی مخاطبان و کاربران در تشخیص رسانه و منبع معتبر، تأثیرات منفی بر روان جامعه، اختلال در اتخاذ تصمیمات و… بیانجامد.
این پژوهشگر ارتباطی گفت: اعتبار رسانه، مفهومی پیچیده و چند بعدی است؛ به طوری که روابطِ منبع، فرستنده، گیرنده و پیام بر ارزیابی اعتبار رسانه مؤثر است. وی درباره ابعاد اصلی اعتبار منبع مبتنی بر نتایج تحقیقات مختلف به مواردی همچون اطمینان، موثق بودن، تخصص خُبرگی، پویایی، رعایت عدالت، بی‌طرفی جامعیت و شفافیت اشاره کرد و گفت: عوامل موثر در اعتبار رسانه را می‌توان شامل استقلال وابستگی رسانه، شفافیت رسانه و اعتبار پیام برشمرد.
این مدرس سوادهای خبری، بصری و رسانه‌ای، همچنین عوامل موثر بر اعتبار وب سایت‌ها را چنین برشمرد: مداومت، انتخاب لحن و ادبیات مناسب، ذکر منابع، توجه به اصول گرافیکی، زیبایی شناختی و روانشناختی، سادگی محتوا، رعایت دستور زبان و مسائل نگارشی و ویرایشی، قوی بودن موتور جستجوی خود وبسایت، ناوبری وبسایت، کاربری آسان، عدم وجود مشکلات فنی، تصاویر و محتواهای بصری با کیفیت، شفاف بودن سیاست، رعایت اصل صحت و دقت در انتشار اخبار و … .
وی با اشاره به مصادیقی در این زمینه، خواستار عدم اتکای فعالان رسانه‌ای به صرف یک منبع در زمان نشر و بازنشر اخبار، لزوم احتیاط در نشر و بازنشر اخبار به ویژه اخبار مربوط به سلبریتی‌ها و افراد مشهور، پرهیز از رفتارهای غیرحرفه‌ای و غیراخلاقی، پرهیز از نقل خبر از رسانه‌های اجتماعی فاقد تأیید هویت و … شد.
لزوم ایجاد میز اخبار جعلی در رسانه‌ها
این مدرس دانشگاه با ارائه راهکارهایی برای کمک به حفظ اعتبار رسانه‌ها و مدیریت اخبار جعلی و اطلاعات گمراه‌کننده، اظهار کرد: تقویت روزنامه‌نگاری در سطح حرفه‌ای و تخصصی، آموزش حرفه‌ای فعالان رسانه‌ای و نیز آشنا ساختن آنها با تشخیص و راه‌های مقابله با اخبار جعلی و اطلاعات گمراه کننده، همکاری بهتر و نزدیک‌تر رسانه‌ها و دانشگاه‌ها و انجام تحقیقات دانشگاهی موثر برای مقابله با اخبار جعلی، ایجاد میز خبر جعلی در رسانه‌ها، راستی آزمایی اخبار و آگاه سازی لازم به ویژه در شرایط خاص و بحرانی، ایجاد اتحادهای رسانه‌ای به خصوص در شرایط خاص و بحرانی، بهره‌گیری از تجارب دیگر رسانه ها و نیز دیگر کشورها، تدوین منشورها و دستورالعمل‌هایی توسط رسانه‌ها برای مقابله با اخبار جعلی و تدوین قوانین لازم برای مقابله با اخبار جعلی را می توان از جمله این موارد برشمرد.
وی همچنین تعیین گام‌ها و مراحل لازم برای مقابله با اخبار جعلی در سازمان‌های رسانه‌ای، تلاش برای ارائه اخبار و اطلاعات قابل اعتماد و رد اخبار جعلی و آگاهی‌سازی عمومی نسبت به آنها، داشتن عملکرد صحیح و مناسب با اتخاذ تصمیمات صحیح در مواجهه با اخبار جعلی و اطلاعات گمراه کننده، ثبت تجارب و بهره‌گیری از آنها در موارد آتی، تأکید بر نقش و اهمیت خبرگی و تخصص اهالی رسانه و توجه به مسئولیت اجتماعی در تهیه و انتشار اخبار و اطلاعات و توجه به صحت، دقت و سرعت با تأکید بر عدم بروز خطا و اشتباه در انتشار اخبار و اطلاعات و عدم انتشار اخبار جعلی را از جمله این راهکارها برشمرد.
داشتن سیستم خودارزیابی در رسانه ها در ارتباط با اخبار جعلی
سلیمی همچنین داشتن سیستم خودارزیابی در بحث ارزیابی عملکرد رسانه‌ای در مواجهه با اخبار جعلی و اطلاعات گمراه کننده، یاری گرفتن از مشارکت مخاطبان و کاربران در کمک به شناسایی اخبار جعلی و اطلاعات گمراه کننده (دادن احساس مشارکت به مخاطب و کاربر)، تلاش برای افزایش مقبولیت به روش‌های مختلف، پاسخگویی به نیازهای مخاطبان و سعی برای پاسخگویی به آنها، انتشار به موقع اخبار و اطلاعات و جلوگیری از افتادن مخاطبان در ورطه شایعات و اخبار جعلی، بهره‌گیری از قالب‌های محتوایی جذاب، داستان‌سرایی و روایت متفاوت و …، ارائه تحلیل و پیش‌بینی و … را از دیگر راهکارها در این زمینه برشمرد.
به گزارش آراز آذربایجان به نقل از ایسنا،این مدرس دانشگاه در پایان سخنانش گفت: نیاز است تا رسانه‌ها موجبات ارتقای سوادهای نوین به خصوص سوادهای خبری، رسانه‌ای و بصری مخاطبان و کاربران خود را فراهم کنند. همچنین با راستی‌آزمایی و آگاهی‌بخشی و اطلاع رسانی به موقع از افتادن مخاطبان در ورطه اخبار جعلی جلوگیری کنند.
Arazazarbaiijan.farhangi@gmail.com
نوشته شده توسط admin در سه شنبه, ۱۴ دی ۱۴۰۰ ساعت ۸:۵۰ ق.ظ
