آیا پرونده مسمومیت سریالی مدارس دخترانه بدون رسیدگی مختومه می‌شود

لیلا فرهادی
گروه اجتماعی: راز مسمومیت دختران دانش‌آموز مدارس قم تا حدودی با اظهار نظر معاون وزیر بهداشت مشخص شده و نشانه‌های اولیه مشخص کرده که این پرونده هم در زمره پرونده اقدامات تروریستی گروه‌های افراطی بنیادگراست. اما آیا این پرونده قرار است به سرنوشت پرونده‌های قبلی دچار شود؟
گره مسمومیت‌های سریالی دانش‌آموزان قم باز شده و مشخص شده این مسمومیت‌ها اقدام تروریستی بوده است. یونس پناهی معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت در نشستی خبری در مشهد پرده از راز مسمومیت مدارس دخترانه قم برداشته و گفته»بعد از مسمومیت‌های پی در پی مشخص شد افرادی دوست داشتند که تمامی مدارس، به خصوص مدارس دخترانه تعطیل شوند.«
در شب‌نامه که ازسوی گروهی موسوم به »فداییان ولایت« پخش شده بود ، این گروه مدعی شده بود تحصیل دختران حرام و در ردیف محاربه با امام زمان است و مدارس دخترانه ایران باید تعطیل شود. مسئولان و نمایندگان استان قم که در روز‌های نخست مسمومیت‌های سریالی مدارس دخترانه استان از عمدی بودن و احتمال امنیتی و تروریستی بودن این مسمومیت‌ها خبر داده بودند، بعد از انتشار شب‌نامه‌ای از طرف گروهی موسوم به »فداییان ولایت« در تلگرام ناگهان تغییر رویکرد دادند و مسمومیت‌ها را ناشی از »بیماری زمینه‌ای«، »فوبیا« و »بزرگنمایی« خواندند.
حالا بعد از اظهارنظر معاون وزیر بهداشت مساله روشن شده و انتظار می‌رود عوامل این حادثه معرفی و محاکمه شوند. اما سابقه مقابله با حوادث مشابه نشان می‌دهد این انتظار دور از ذهن است. محمدتقی فاضل میبدی روز یکشنبه گفتگویی با شبکه شرق داشت و در این گفتگو نامی از گروهی به نام »هزاره گرا« به میان آورده بود. او گفته »این گروه و تفکر معتقد است که دختران نباید درس بخوانند یا نهایتاً باید تا [مقطع] سوم دبستان درس بخوانند.«
اولین واکنش به مصاحبه فاضل میبدی توسط خبرگزاری ایرنا، ارگان اطلاع رسانی دولت منتشر شد. این خبرگزاری با فاضل میبدی گفتگو کرده و اظهارات قبلی او را تکذیب کرده است. در مورد دیگری، خبرگزاری ایرنا سراغ پدر یک دانش آموز دختر قمی رفته که به تازگی دختر یازده ساله‌اش را از دست داده است. این خبرگزاری با مصاحبه با پدر این دانش‌آموز سعی کرده ارتباط مرگ او با مسمومیت‌های سریالی در مدارس قم را تکذیب کند.
جلال رشیدی کوچی رئیس کمیته امنیت کمیسیون امور داخلی کشور و شورا‌ها با اشاره به مسمومیت سریالی دانش‌آموزان در قم و چندین شهر دیگر و تایید عمدی بودن این اتفاق به ایسنا گفته »با توجه به صحبت‌هایی که با رئیس کمیسیون امور داخلی کشور صورت گرفت، به زودی کمیته حقیقت‌یابی در کمیسیون امور داخلی کشور برای پیگیری این موضوع و روشن شدن ابعاد آن ایجاد خواهد شد.«
عدم پاسخگویی مقامات استان قم به ماجرای مسمومیت دانش آموزان
در حال حاضر بنا به گفته مسئولان استان، وزارت اطلاعات به موضوع مسمومیت‌های سریالی مدارس قم ورود کرده و ستاد پدافند غیرعامل و ستاد مدیریت بحران استان قم مسئول پیگیری پرونده‌اند. اروجی رئیس ستاد مدیریت بحران استان قم پاسخ به آخرین وضعیت پرونده را نداده و گفته»سخنگوی استانداری« مسئول پاسخگویی است. متقیان رئیس پدافند غیرعامل استان قم هم پاسخ مشابهی به داد، اما مسئول پاسخگویی را »سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی قم« خواند. متقیال به سوال درباره نگرانی مردم و رسانه‌ها از پاسکاری کمیته پیگیری و فرار از پاسخگویی جواب نداده و گفت هر کس مسئولیت خودش را دارد.
این تکذیبیه‌ها و فرار از پاسخگویی اتفاق تازه‌ای نیست. پرونده گروه‌های خودسر افراطی در چهار دهه گذشته، دست کمی از ماجرای مسمومیت‌های سریالی مدارس دخترانه به دلایل متحجرانه ندارد و به نظر می‌رسد نباید انتظار پایانی متفاوت برای این پرونده داشت.
اسیدپاشی اصفهان و عاملان گمنام
سال ۱۳۹۳ سال تلخی برای اصفهانی‌ها بود. هنوز رسوبات ترومای ناشی از آن سال در دختران اصفهانی وجود دارد و صدای موتور و پاشیدن آب می‌تواند آن‌ها را به مرز سکته برساند. دلیل این ترس هم اسیدپاشی‌های سریالی به صورت زنان به دلیل رعایت نکردن حجاب است. در جریان این اسیدپاشی‌ها حداقل ۱۵ دختر مورد حمله قرار گرفتند که یکی از آن‌ها جانش را از دست داد. بعد از مدتی مشخص شد این اسیدپاشی‌ها اتفاقی نبوده و وجه »تروریستی« داشته است. ابعاد حادثه زمانی مشخص شد که یک شهروند اصفهانی از دریافت پیامکی دو هفته قبل از آغاز اسیدپاشی‌ها خبر داد. این شهروند اصفهانی گفته بود که مدت‌ها قبل از شروع اسیدپاشی، به مدت ۲ هفته به موبایل‌های شهروندان اصفهانی، پیامکی با مضمون «روی صورت بدحجابان اسید پاشیده می‌شود» ارسال شده بود.
هم‌زمان بودن اسیدپاشی‌ها و تشدید هشدار‌های سخنرانان و برخی گروه‌ها در زمینه »برخورد با بدحجابان« معنادار تلقی شده بود. از طرفی دو روحانی در استان اصفهان پس از هفته‌ها سکوت به‌طور تلویحی تأیید کرده‌اند که اسیدپاشی‌های اخیر شهر اصفهان مرتبط با امر به معروف و نهی از منکر بوده‌است.
سناریوی برخورد با حادثه اسیدپاشی سریالی در اصفهان بی شباهت به سناریوی حوادث اخیر قم نیست. در آن حادثه هم بعد از مدتی تکذیب ارتباط ماجرای اسیدپاشی با امر به معروف و نهی از منکر (انکار نمایندگان مجلس و »بزرگنمایی« خواندن اقدام رسانه‌ها در پیگیری موضوع مدارس قم)، تهدید و برخورد با کسانی که اسیدپاشی را مرتبط با »امر به معروف« عنوان کردند و متهم کردن اسراییل و انگلیس در دست داشتن در ماجرای اسیدپاشی آغاز شد.
بیش از ۸ سال از این حادثه گذشته و با وجود شواهد و قرائن بسیار و دریافت پیامک از سوی عوامل حادثه و وجود فیلم دوربین‌های مدار بسته در یک مورد اسیدپاشی، هنوز هیچکس در ارتباط با این اسیدپاشی‌ها بازداشت نشده و هیچ دادگاهی برای آن برگزار نشده است.
قتل‌های محفلی کرمان
قتل‌های محفلی کرمان نمونه جالبی از عدم رسیدگی به پرونده‌هایی است که پای گروه‌های افراطی در آن‌ها دیده می‌شود. سال ۱۳۸۱ در اقدامی عجیب ۴ نفر از شهروندان کرمانی به قتل رسیدند. قاتلان در بازجویی‌ها با اشاره به شنیدن سخنرانی یکی از روحانیون، آن را دلیل اعمال خود دانستند. اشاره آنها به سخنرانی آیت‌الله مصباح یزدی بود که گفته بود »اگر کسی خلاف شرعی مرتکب شود مؤمنان وظیفه دارند به او تذکر دهند، در مرحله بعد وظیفه دارند که به پلیس معرفی اش کنند، و اگر بعد از چند بار به این نتیجه رسیدند که پلیس و دستگاه قضایی نیز این افراد را مجازات نمی‌کنند، خودشان می‌توانند دست به کار شده و خاطیان را به سزای اعمال خود برسانند.«
البته بعد از این ماجرا، ایت‌الله مصباح یزدی با فرستادن نامه‌ای به دادگاه صدور فتوا را تکذیب کرد؛ با این حال توضیح داد که سخنانش در کرمان »استنساخ از منابع معتبر فقهی بوده‌است.«
قاتلان در چندین مرحله به اعدام محکوم شدند، اما پرونده با اعلام آنچه »رضایت اولیای دم« خوانده شد، در سال ۹۷ بسته شد. چهره خندان قاتلان در دادگاه در حالی که با لباس شخصی (بدون لباس زندان) حاضر شده بودند جزو تصاویر ماندگار رسانه‌ای در ایران است.
زندگی عادی عامل ترور سعید حجاریان
ماجرای ترور سعید حجاریان، مغز متفکر اصلاحات و عضو پیشین شورای شهر تهران در ۲۲ اسفند ۱۳۷۸ و رویکرد برخورد با عامل ترور هم جالب است. سعید عسگر با شلیک از اسلحه ماکاروف، سعید حجاریان را از ناحیه صورت ترور کرد. حجاریان به طرز معجزه‌آسایی از این ترور جان سالم بدر برد، اما گلوله سعید عسگر اثر جبران‌ناپذیری بر زندگی او گذاشت.
به گزارش آراز آذربایجان به نقل از رویداد۲۴،سعید حجاریان، ۱۵ سال بعد در مصاحبه‌ای نقش سعید عسگر در ترور خود را، همچون نقش ماشه دانست و گفت: »معتقدم سعید عسگر در جریان ترور من کاره‌ای نبود. عسگر تنها ماشه بود. آن‌هایی که ماشه را کشیدند مهم هستند.« عسگر در دادگاه به ۱۵ سال حبس محکوم شد، اما در کمتر از یک سال مورد عفو قرار گرفته و از زندان آزاد شد.
Arazazarbaijan.ejtemai@gmail.com