آللاه یاندیران چیراغ

آنادیلیمیز: گون لرین بیرین ده شاه عابباس نان آللاه وئردی خان وزیر کی هر گون دوشَردیلر درویشی لیباسی نان ایصفهانین بیر منطقه سین دولاناردیلار ، دولانا – دولانا گلیب گؤردولر جماعت هامیسی یاتیب آمما بیر ائوین چیراغی یانیق دیر .
شاه عابباس دئدی وزیر بو قاپینی چال گؤروم بو ائوده نه خبر وار ؟ قاپینی آللاه وئردی خان وزیر چالیر . ائوصاحابی سسله نیر کیم دی کی وزیر دئییر :” بیز درویشیق .
بیر یئره پناه آپارانمادیق بو گئجه سنین ائوین اؤزوموزه پناه بیلمیشیق . ” قاپینی آچاندا گؤردولر بیر قوجا کیشیدی . دئدی : ” بابا درویش خوش گلیب سن . بویورون ایچری یه . ” بونلاری گئچیرتدی ایچری یه و اوتوردولار دانیشیق صؤحبته کی گؤردولر بو قوجا چوخ شاددی . چای قاباق دا یئمک قاباقدا بیر قوجا آرواددی بیر قوجا کیشی .
هم آرواد شاددی هم کیشی . شاه عابباس دئدی : ” سیز چوخ شاد آدام لارسیز .
نه ایش گؤره رسن بَیه ؟
” دئدی : ” منیم ایشیم کفاش لیق دی . گونده گئده رم بازارا و آللاه منه گونده بیر قیزیل روزی یازیب دی .
ایکی قیزیل دئییل ها گونده بیر قیزیل . او قیزیلی قازاننام و هرنه لازیم دی آللام گتیرره م ائوه . دا فیکریم اوردا اولماز بوقیزیلی خَش له دیم بلکه صاباح اوقیزیل گلمه یه جک قالاجاغام پولسوز .
آللاه گینه یئتره ر. سحر گئده رم گینه قازاننام گتیرره م . اونا گؤره ده من شادام .” یئییب ایچیب گئجه نین بیر واختی اوردان چیخاندا شاه عابباس آللاه وئردی خان وزیره دئدی : ” من بونون روزوسون کسه جه یم . “
صوبح شافاق آتاندا جماعت ایستیر گئده ایشه کی شاه عابباس دستور وئردی جارچی لار جارچکسین لرکفاش لیق قدغن دی ایصفهاندا . هئچ کسین حقّی یوخدور کفاش لیق ائلی یه .مأمورلار بیرینی توتسالار قورقوشوم اَریدیب تؤکه جک لر بوغازینا . “
قوجا کولباش صوبح دوروب زنبیلی اَلینده گئدیر او یئرده کی کفاش لیق ائلی یه جه ایدی گؤردو جارچی لار جار چکیر .قولاغین بئله وئرنده گؤردو دئییرلر کفاش لیق قدغن دی . تا بونو ائشیدنده دئدی :
” دوبردین داغیلسین شاه عابباس! من روزی می هاردان گتیره جه یم ؟ ” قوجانین ائله بیل باشینا بیر تَشت سویوق سو تؤکدولر کور پئشمان قاییتدی ائوه . حَیَط قاپیسندان گیرنده آرواد دئدی کیشی نینه قاییتدین کی دئدی شاه عابباس کفاشلیقی قدغن ائلی ییب . آرواد دئدی به کیشی نئیله یه جک سن کی دئدی :
” گؤروم نئیله یه جه یم . آللاهین نئچه قاپیدان روزی سی وار . من ائله او قاپیدان روزی ایسته میرم کی دؤننه م آیری قاپی سیندان روزی ایسته رم .” گؤزون دولاندیردی بیر حَیَطه گؤردو سیجیم اوردادی و ایکی باشلی قازما دوواردا . بئله باخدی دئدی آرواد تاپدیم یولون . سیجیم له قازمانی گؤتوردو ودئدی : ” داغ یاخین دی . داغدان بیر شَله اودون دئشه لی جه یم آپارام شَهَرده ساتام . روزی می اوننان تاپارام دا .” گئتدی داغدان بیر شله اودون دئشه له دی و آپاردی بازاردا ساتدی ایکی قیزیلا. گونده بیر قیزیل قازاناردی بو گون ایکی قیزیل قازانمیشدی اودور کی چوخ شاداولوب هر نمنه دن ایکی برابر آلیب آپاردی ائوه .
دئدی : ” خانیم گونده بیر قابلاما غذا قویوردون بوگون ایکی دنه ائله . گونده بیر چای پز چای دملیردین بو گون ایکی ائله .
گونده بیر چیراغ یاندیراردین شاه عابباسین آجیغینا ائله گینه ایکی دنه. ” گئجه نین بیر واختی دی ، اَل آیاق کسیلیب شاه عابباس دئدی دور وزیر بوگون قوجا بیر قیزیلی قازانمی ییب گئده ک گؤره ک احوالاتی نه جوردی .. گینه ده شاددی ؟ ” گلدی لر و کوچه قاپیسینا یئیرنده گؤردو گینه قوجانین چیراغی یانیری .
قاپینی چالدیلار و وزیر دئدی بیز ائله دونن کی درویش لریق گینه اَلمیزه هئش زاد گلمی ییب پناه گتیرمیشیق بورا . قوجا قاپینی آچیب دئدی بویورون . شاه عابباس ایچری گیرنده گؤردو هر زاددان ایکی دنه دی و دئدی:
” بَیه بیلیردین بیز گله جه ییق ؟ ” قوجا دئدی نئجه بَیه؟ دئدی : ” گونده چیراغ بیردنه یاناردی بوگون ایکی دنه یانیر. گونده بیر چای پز چای دم لردین بوگون ائلی ییب سن ایکی دنه . خولاصه هر نمنه دن ایکی دنه دی . اؤزوده هر گون گوندن چوخ شادسان .” دئدی : ” یوخ بابا درویش بیلمیردیم گله جه سیز .
توفاقی داغیلسین اوشاه عابباسین کی بوگون دوردوم گئتدیم بازارا کی گؤردوم جارچی لار جار چکیر کفاش لیق قدغن دی . قاییتدیم ائوه . او دئییر به منیم روزیم اونون اَلین ده دی . داغدان بیر شله اودون دئشه له می شم گونده بیر قیزیل قازاناردیم بوگون ایکی قیزیل قازانمیشام . هر نمنه دن ده شاه عابباسین آجیغینا ایکی دنه قویموشام .
” وزیر بیر شاه عابباسین اوزونه باخدی و اَیْله شیب یئییب ایچندن سورا گئجه نین بیر واختی چیخیب گئتدیلر . شاه عابباس دئدی : ” وزیر سحر بونون من روزی سین کسه رم گؤرسون دونیا کیمین اَلین ده دی . ” آللاه وئردی خان وزیر دئدی : ” قوربان سن بو ایشی گؤرمه . سن اونون روزو سون آلانماسان اَلین دن . ” دئدی یوخ کسه جه یم .
صوبح آچیلاندا دستور وئردی جارچی لار جار چکسین هم کفاش لیق هم ده داغدان اودون درمک و شهرین ایچینده اودون ساتماق قدغن دی . سحری قوجا کولباش ایکی باشلی قازمانی قویوب چیی نینه گئدیر داغدان اودون دئشه له سین کی گؤردو جارچی لار جار چکیرلر . قولاغین بئله وئرنده ائشیتد یکی هم کفاش لیق هم داغدان اودون درمک هم شهرده اودون ساتماق قدغن دیر . هر کسی توتسالار شاه عابباسین مأمورلاری قورقوشوم اَریدیب تؤکه جک لر بوغازینا . بونو ائشیدنده دئدی :” ائوی ییخیلمیش او شاه عابباس من نن عداوت باشلادی ها .
من ائله هانسی ایشه بخیرام کؤپک اوغلو او ایشی قدغن ائلیر . ” کیشی قاییتدی ائوه و حَیَط قاپی سندان گیرنده آرواد دئدی کیشی به نییه قاییتدین کی دئدی شاه عابباس من نن عداوت باشلی ییب . بو گون اودون ساتماغی دا قدغن ائله دی . قالمیشدی فیکره کی نئیله سین گؤزون دولاندیردی گؤردو حَیَطین قیراغیندا بیر بؤیوک کوزه واردی .
اؤز اؤزونه دئدی شاه عابباس او قاپینی باغلادی دؤنه رم آیری قاپی یا . اِهمالجانا کوزه نی یویوب تمیزله دی دولدوردو اَنگین دن سرین سویونان و بیردنه بارداق آلدی اَلینه دوشدو ایصفهانین بازارینا و بارداق – بارداق باشلادی سو ساتماغا . سویو ساتیب قورتولاندا گؤرور اوچ قیزیل قازانیب دی .
گئچدی بازارا و هر نمنه دن اوچ برابر آلدی . قاییتدی ائوه و آروادینا دئدی شاه عابباسین آجیغینا هر بیرزاددان اوچ دنه ائلی یه جک سن . چیراغی دا ائلی یه جک سن اوچ دنه . بیرین قویاجاقسان بو باشا بیرین او باشا بیرین ده شاه عابباسین آجیغی نا قویاجاقسان وسطه . گئجه نین بیر واختی شاه عابباس دئدی وزیر بو گئجه بیلمیرم قوجانین حالی هایا نا چیخاجاق . آجیندان ایندی گؤر نه وضع ده دی . گلدیلر کوچه نین آغزینا و گؤردولر قوجانین چیراغی گینه یانیر . شاه عابباس دئد ی آجین دان یاتانماییب بینوا . گئچدیلر قاپینی چالدیلار و قوجا سسلندی کیم سن کی آللاه وئردی خان وزیر دئدی :
” بابا درویش دی . گینه بیر یئر تاپانمی ییب پناه گتیرمیشیک سنه . ” دئدی منیم قاپیم قوناغین اوزونه آچیق دی . ایلّا دا درویش لرین اوزونه آچیق دی . بویورون خوش گلمی سیز .”
قاپینی آچیب شاه عابباس گیل ایچری گئچنده گؤردولر چیراغ اولوب اوچ دنه . چای پزله قابلامادا اوچ دنه دیر . . گئچیب اَیْله شدیلر ایچری ده دئدیلر هر نمنه دن ائلی ییب سن اوچ دنه بیه نه خبردی کی قوجا دئدی :
” صوبح گئدیردیم اودون درمه یه کی گؤردوم مأمورلار جار چکیرلر هم کفاش لیق همی ده داغدان اودون درمک قدغن دی کی ائوه قاییدارکن گؤزوم ساتاشدی حَیَط ده کی کوزه یه و کوزه نی سرین سویونان دولدورب آپاردیم بازاردا ساتماغا کی بوگون اوچ قیزیل قازاندیم . شاه عابباسین آجیغینادا هر زاد دان اوچ برابر آلدیم . بونو ائشیدنده شاه عابباس دؤندو وزیرین اوزونه باخدی و قوجا کیشی دئدی :
” او چیراغی کی حق یاندیرار بنده نین ایشی دئییل سؤندوره . او چیراغی دا کی حق سؤندوره جک بنده نین ایشی دئییل یاندیرا . ”
شاه عابباس دوردی قولون سالدی قوجانین بوینونا و دئدی قوجا عمی دوز دئییرسن سنین روزون شاه عابباسین اَلین ده دئییل . آمما منه دئه گؤروم اگر بیرگون شاه عابباس بیله ن دربارا ایسته سه و بیله ن یئکه بیر پول وئرسه کی گل دربار نیشین اول قبول ائله رسن یا یوخ کی قوجا دئدی:
” یوخ . من نئلیره م او کؤپک اوغلونون پولون . منی او آللاه یارادیب دی . منیم اؤلوموم ده اونون اَلین ده دی . هم منه جان وئریب هم ده اوزامان کی جانیمی آلاجاق او آلاجاق .
من نییه گرک شاه عابباس دان رزوی می ایسته یم کی هله هئش زاد یوخ من له عداوته باشلی ییب دی . ” شاه عابباس دئد ی:
” به نییه عمی یامانلیرسان . قورخومورسان اوننان ؟ ”
دئدی نه ییندن قورخاجاغام . سورا اوز دؤندردی قوجا یا دئدی شاه عاببباس ائله منم . من دن قورخمورسان کی منی یامانلیرسان ؟ قوجا دئدی :
” اؤزون باعیث اولوبسان . آمما من نه یین دن قورخاجاغام . بیر جان من ده وار دی بیری سن ده . سنی ده آللاه یارادیب منی ده . سنین بیر دیققیلی مقامین ایضافه دی اودا بنده یانیندا . بلکه آللاهین یانیندا منیم مقامیم سن نن ده ایضافه دی . ” شاه عابباس بونو ائشیدنده قولون سالدی قوجا نین بوینونا و اونون اوزون دن اؤپد ی . دئدی من نن نه ایستیرسن دئه . قوجا کیشی دئدی :
” من سنه اوّل ده دئدیم . من شاه عابباس دان هئش زاد ایسته مه رم . نه ایسته سم آللاهدان ایسته رم . نییه کی او چیراغی کی آللاه یاندیراجاق بنده سؤندوره نمز و هر قضا قَدَر و سرنیویشت اونون اَلین ده دیر . “
Arazazarbaijzn.anadilimiz@gmail.com