تأثير چشمگير طرح کالابرگ الکترونيک در کنترل تورم

طرح کالابرگ الکترونيک نخستين‌بار در سال 1401 به طور جدي مطرح شد و پس از آزمون و خطا‌هاي مکرر، نهايتاً در دولت سيزدهم اجرا شد. در اين طرح، به دهک‌هاي يک تا سه درآمدي ماهانه 500 هزار تومان و به دهک‌هاي چهارتا هفت، 350 هزار تومان اعتبار براي خريد ?11? قلم کالاي اساسي تخصيص مي‌يابد. اين اعتبار تنها در فروشگاه‌هاي طرف قرارداد و براي کالا‌هايي خاص قابل‌استفاده است.
با آغاز مرحله دوم طرح کالابرگ الکترونيک، واريز اعتبار براي دهک‌هاي درآمدي چهارتا هفت از روز سه‌شنبه 27 فروردين‌ماه آغاز شده است.
روش استفاده از کالابرگ به اين صورت است که متقاضي کارت بانکي که به اسم سرپرست خانوار است و در آن يارانه نقدي واريز مي‌شود را بر مي‌دارد و به يکي از فروشگاه‌هاي مجري طرح مراجعه کرده و در آن فروشگاه از بين کالا‌هاي مشمول طرح انتخاب کنند که هنگام پرداخت به صندوق دار گفته شود که مي‌خواهيد از اعتبار کالابرگ استفاده کنيد. صندوق داربارکد را اسکن و از متقاضي مي‌خواهد که کارت بکشيد و بخشي از هزينه را با منابع نقدي خودش پرداخت کند و ما بقي از اعتبار يارانه ماه بعد کسر شود. در رسيدي که فروشگاه ارائه مي‌کند سهم هر کدام مشخص شده است.
اما با اجراي مرحله دوم طرح کالابرگ الکترونيک شرايط کمي متفاوت است. يکي از تفاوت‌ها اين است که در مرحله دوم نيازي به پرداخت بخشي از پول از جيب فرد نيست.
احد رستمي، مديرکل دفتر اطلاعات رفاه ايرانيان وزارت تعاون، کار در اين باره با اشاره به اينکه کل اعتبار خانوار‌ها به حساب سرپرست خانوار شارژ مي‌شود، نيازي به پرداخت از جيب خانوار نيست گفت: به ازاي هر فرد در دهک‌هاي اول تا سوم 500 هزار تومان و دهک‌هاي چهارم تا هفتم 350 هزار تومان در اعتبار سرپرست خانوار شارژ شده است که مي‌توانند با مراجعه به فروشگاه اقدام به خريد کنند و نيازي به پرداخت به جيب آنها نيست. يعني بحث تشويق به خريد انجام نشده است.
وي در پاسخ به اينکه فضاي دسترسي براي همه مردم وجود دارد يا خير؟ پاسخ داد: حدود 12 هزارفروشگاه زنجيره‌اي و 230 هزار فروشگاه خرد در کل استان‌هاي کشور و در سطح روستا‌ها در اين طرح وارد شده‌اند و خانوار‌ها مي‌توانند با مراجعه به فروشگاه‌ها کالاي خود را خريداري کنند11 قلم کالاي اساسي شامل برنج، گوشت سفيد و قرمز و 3 قلم گروه لبنيات شامل شير، پنير و ماست و تخم مرغ و 5 قلم شامل روغن مايع، ماکاروني، برنج و قند و شکر است.
رستمي درباره اينکه طرح کالابرگ با هدف کنترل تورم و امنيت غذايي مردم انجام شد، چقدر نزديک به اين دو هدف مهم مي‌دانيد افزود:ارزيابي براي سال جديد بايد صورت گيرد. اما سال گذشته که طرح اجرا شد، مرکز پژوهش‌هاي مجلس که گزارشي را ارائه کردند، طبق داده‌هايي که از روي بودجه خانوار مرکز آمار محاسبه کرده بودند، تحمين زده بودند که حدود 8 درصد باعث بهبود تغذيه مردم شده است. طرحي که ازسال جاري يعني حدوداً‌از 12 اسفند ماه شروع شد، از شهريور ماه امکان دسترسي به داده‌ها وجود دارد که ببينيم تا چند درصد روي تغذيه مردم تأثير داشته است.
مديرکل دفتر اطلاعات رفاه ايرانيان وزارت تعاون، کار گفت: مطابق آماري که وزير جهاد و کشاورزي اعلام کرده بودند، اجراي اين طرح در اسفند حدود 2 درصد در کنترل تورم اثر داشته است. ميانگين تورم ماهانه تورم حدود 3 درصد است، اگر حوزه اقلام غذايي بتواند تا حدود 2 درصد تورم را کنترل کند، نتيجه قابل توجهي است و اين تجربه مي‌تواند روي ساير کالا‌ها استفاده کنيم.
وي درباره اينکه بحثي بين طرح کالابرگ و يارانه نقدي وجود دارد که مردم تفاوت‌هايي قابل هستند و مي‌گويد اگر بريم به سمت يارانه نقدي به صرفه‌تر است يا به سمت کالابرگ برويم، اصلاً چنين چيزي وجود دارد که اگر کسي به سمت کالابرگ برود يارانه نقدي اش حذف شود؟ يا اگر يارانه نقدي را دريافت کند نتواند به سمت کالابرگ برود؟ گفت: درسال 1401 اين موضوع مطرح شد که خانوار‌هايي که يارانه نقدي را تبديل به يارانه اعتباري کنند، يارانه تشويقي تعلق مي‌گيرد. اين نگراني که مردم در حال حاضر دارند از آن بابت است. اما واقعيت اين است که يارانه نقدي به موازات يارانه کالابرگ همزمان اجرا مي‌شود. هر چند پيش بيني‌هايي شده است که مردم در سال جاري بتوانند بين يارانه هايشان انتخاب کنند که آيا يارانه نقدي باشد يا کالابرگ. فعلاً‌اجرايي نشده است.
به گزارش آراز آذربايجان به نقل از تسنيم،رستمي توضيح داد: اگر سازمان برنامه و بودجه بتواند منابع را به صورت پايدار تأمين کند، اين طرح به صورت متوالي انجام مي‌شود. در حال حاضر مردم هم يارانه نقدي دريافت مي‌کنند و هم کالابرگ. اما احتمالاً به سمتي مي‌رويم که مردم خودشان انتخاب کنند که کدام را مي‌خواهند. مثلاً‌اگر مردم انتخاب کنند فقط کالابرگ دريافت کنند آيا مبلغ يارانه افزايش مي‌يابد گفت: طرح کالابرگ براي معيشت خانوار و متمرکز روي بسته معيشتي خانوار‌ها است. امکان استعلام مانده اعتبار يا مشموليت از طريق کد دستوري #1463*500* فراهم شده و مرکز تماس 021-6369 آماده پاسخگويي به سوالات و درخواست‌هاي مشمولان طرح است.
Arazazarbaijan.aghtesadi@gmail.com