مناسب‌سازی اماکن عمومی حداقل نیاز معلولین جامعه
گروه اجتماعی: معلولین درهرجامعهای وجود دارند وجزء شهروندان آن جامعه محسوب میشوند و حداقل نیازی که دارند این است که دولتها مناسب‌سازی را در اماکن عمومی و دستگاهها عملیاتی کنند تا به راحتی بتوانند کارهای روزمره خود را بدون نیاز به کمک دیگران انجام دهند.
زمانی گفته می‌شد که مشکل معلولیت، مشکل فرد است و فرد باید خود را با جامعه تطبیق دهد اما اکنون نگاه جهانی این است که معلولیت مشکل جامعه است و باید شرایطی فراهم شود تا همه این افراد جامعه، حق شهروندی داشته باشند و این مسئله تنها با فراهم کردن فرصت‌های برابر برای این افراد تحقق پیدا می‌کند. متأسفانه، آنچه در کشور ما بیش از همه خودنمایی می‌کند فراموش کردن این اصل مهم در سیاستگذاری برای معلولان است. از سوی دیگر، فقدان مدیریت علمی و تعدد مراکزی که برای مثال در قانون جامع حمایت از حقوق معلولان مورد خطاب قرار گرفته‌اند، از مهم‌ترین دلایلی است که مدیریت یکپارچه و هماهنگ را در ارائه خدمات طلب می‌نماید. توسعه فناوری‌های مختلف امروزه زندگی با داشتن ناتوانی و معلولیت را تا اندازه‌ای راحت‌تر ساخته است.
این ابزارها و تجهیزات، نه تنها در امور درمانی و توانبخشی افراد دارای معلولیت مؤثر هستند بلکه در زندگی شخصی و اجتماعی آنان هم تأثیرات شگرفی گذاشته‌اند. امروزه در کشورهای توسعه‌یافته، معلولان شدید هم در برخی موارد در مسکن مستقل و به تنهایی زندگی می‌کنند، که استفاده از فناوری‌های جدید این امر را میسر ساخته است.
آنچه متأسفانه برای معلولان ایرانی هنوز بیشتر به آرزو‌هایی دست‌نیافتنی شباهت دارد. اگر پای درددل معلولان نشسته باشید عمده گلایه آنان از وضعیت موجود در فضای شهر از جمله ادارت پارک‌ها، بانک‌ها، کیوسک‌های تلفن، مساجد و اماکن عمومی و … است. جملاتی چون باید در خانه بمانیم چون هیچ چیز در شهر استاندارد نیست دوست دارم پارک بروم، ورزش کنم ولی هیچ کدام از این اماکن برای من مناسب‌سازی نشده است و… گلایه‌های معلولان است و سال‌هاست برای این درد درمانی اندیشیده نشده است. شاید هنگامی که از خیابان عبور کرده‌اید گاهی اوقات شاهد نگاه ترحم‌آمیز مردم به نابینایی بوده‌اید که برای رد شدن از خیابان دستان عابری را می‌طلبد و اگر برای او امکانات مناسب تهیه می‌شد نیازمند دستان کسی نبود.
حتی ممکن است وقتی برای انجام کاری به یکی از ادارات مراجعه می‌کنند متوجه توقف ویلچر یک معلول در پشت پله‌ها شوید که برای بالارفتن از این همه پله چندین نفر باید به یاری او بشتابند که اگر برای او محل مناسبی در نظر گرفته شده بود پشت خط پله‌های ادارات به پاهایش نگاه نمی‌کرد. همه‌ی حسرت‌ها و گلایه‌ها را می‌شود رفع کرد اما با وجود اینکه هر روز شاهد این صحنه‌های تلخ و دردناک هستیم ولی چرا کاری انجام نمی‌شود؟ از نگاه دیگر مناسب‌سازی اماکن عمومی و تجهیزات برای همه‌ی شهروندان مفید و ضروری است چه برای جوانان که در آینده پا به دوران سالمندی می‌گذارند و چه افراد غیرمعلولی که متاسفانه به دلایل مختلف مثل حوادث و سوانح هر لحظه در معرض بروز معلولیت قرار دارند و چه مادری که با کالسکه فرزندش می‌خواهد در سطح شهر تردد کند؛ به عبارت دیگر مقوله‌ی مناسب‌سازی نیاز همه‌ی شهروندان محسوب می‌شود و جزو حقوق مسلم و بدیهی آنان است که به سهولت از خدمات بهره‌مند باشند. در جایی که معلول یا جانبازی با تحصیلات بسیار عالی و ممتاز زمینه‌ی بروز استعداد و توانمندی‌هایش را در هیچ ارگانی نمی‌یابد چه سود از اینکه آنها را توانمند و موفق نامید بنابراین معلولیت متوجه جامعه است نه اینکه شخص و افراد ناتوان باشند.
معلولان در ایران، به رغم توسعه مناسبی که در امر شناسایی و ارائه برخی خدمات توانبخشی به‌وجود آمده است، لیکن هنوز در بسیاری از موارد برای حضوری ساده در جامعه از امکانات اولیه برخوردار نیستند و یا خانواده‌ها یا خود ایشان ترجیح می‌دهند که در منزل بمانند.
در دسترس نبودن ساختمان‌ها و محیط‌های مختلف و فقدان مناسب‌سازی موقعیتی را آفریده که با وضعیت نسبتاً مطلوب هم سال‌ها فاصله دارد. اگر همگان به این امر مهم توجه داشته باشند که معلولان هم شهروندان این جامعه‌اند و از حقوقی مشابه سایر افراد عادی برخوردارند، آنگاه توجه خواهند داشت که برخی کارها که با عناوین ویژه برای معلولان انجام می‌گیرد، اقدامی از سر طیف نیست، بلکه با این اقدام تنها شهروندان معلول هم از امکاناتی مشابه افراد عادی برخوردار شده‌اند. اینکه سرویس ویژه حمل و نقل برای معلولان توسط شهرداری‌ها طراحی و اجرا شود یا اماکن عمومی برای معلولان قابل دسترسی شوند، تنها گوشه‌ای از ادای دین جامعه به این افراد به‌عنوان شهروند جامعه است.طعم زندگی را به چاشنی اُمید آغشته می‌کنم و در کوچه پس‌کوچه‌های زندگی صندلی چرخدارم را می‌رانم، گرمای محبت اطرافیان، توانم را دو چندان کرده برای رسیدن به مقصد، در این بین موانع زیادند و گه‌گاهی طاقتم طاق می‌شود اما نومیدی را هرگز به خود راه نمی‌دهم!می‌خواهم مصمم‌تر برانم تا پا به پای همنوعان و همشهریانم تلاش کنم، اما در این بین موانع نمی‌گذارد و همچنان عرق سردی روی پیشانی‌ام می‌نشیند، اما ناامید نمی‌شوم و همچنان می‌رانم. من می‌خواهم پس می‌توانم، اما موانع نمی‌گذارند و من با سرسختی صندلی چرخدارم را عبور می‌دهم. می‌دانم سخت است، می‌دانم زمان‌بر است می‌دانم پله‌ها زیاد و شهرها بزرگند، اما با دلی پر از امید همچنان به انتظار می‌مانم، به انتظار شهری مناسب، شهری بدون پله و مانع!
بر اساس آیین‌نامه اجرایی ماده قانون جامع حمایت از حقوق معلولان مبنی بر مناسب‌سازی کلیه وزارتخانه‌ها، مؤسسات و شرکت‌های دولتی اماکن ورزشی، پایانه‌ها، فرودگاه‌ها، دانشگاه‌ها قطارهای‌شهری و برون‌شهری، مراکز تجاری بانک‌ها و خودپردازها، بوستان‌ها، معابر عمومی و نظایر آنها موظف هستند در طراحی و اصلاح محیط و تدارک وسایل حمل‌ونقل این قانون را رعایت کنند به طوری که افراد معلول قادر باشند آزادانه و بدون خطر در محیط پیرامون خود اعم از اماکن عمومی، معابر، محیط شهری و بین‌شهری و ساختمان‌های عمومی حرکت کنند و از تسهیلات محیطی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی با حفظ استقلال فردی لازم بهره‌مند شوند.
قانون جامع حمایت از معلولین سال ۶۲ در مجلس شورای اسلامی تصویب و سال ۸۵ آیین نامه آن اصلاح شد که براساس این مصوبه دولتها موظف هستند برای تامین حقوق معلولین حمایت خود را اعلام کنند.بر اساس آیین نامه اجرایی ماده قانون جامع حمایت از حقوق معلولان، کلیه وزارتخانه‌ها، مؤسسات و شرکت‌های دولتی، اماکن ورزشی، پایانه‌ها فرودگاه‌ها،دانشگاه‌ها، قطارهای‌شهری و برون‌شهری، مراکز تجاری، بانک‌ها و خودپردازها، بوستان‌ها، معابر عمومی و نظایر آنها موظف هستند در طراحی و اصلاح محیط و تدارک وسایل حمل و نقل این قانون را رعایت کنند به طوری که افراد معلول قادر باشند آزادانه و بدون خطر در محیط پیرامون خود اعم از اماکن عمومی، معابر، محیط شهری و بین‌شهری و ساختمان‌های عمومی حرکت کنند و از تسهیلات محیطی، اجتماعی، فرهنگی واقتصادی با حفظ استقلال فردی لازم بهره‌مندشوند.شهرداری‌های سراسر کشور موظفند از صدور پروانه احداث و پایان کار برای ساختمان‌ها و اماکن‌عمومی و معابری که ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای معلولان را رعایت نکرده باشند خودداری کنند.معلولین برای مسکن، ازدواج اشتغال، دسترسی به خدمات بهداشتی، تغذیه آموزش، زندگی فرهنگی و اجتماعی، تعامل با مردم جامعه و… نیاز به توجه و احقاق حقوق خود دارند.نباید در ارائه خدمات به معلولین و انسانهای سالم تفاوت قائل شد و حقوق آنها با یکدیگر برابر است.
بنا بر آئیننامه اجرایی ماده ۲ قانون جامع حمایت از حقوق معلولان باید وضعیت ساختمانی دستگاههای اجرایی از نظر مناسب‌سازی مورد ارزیابی قرار گیرد، یادآور شد: هیچ کدام از دستگاههای دولتی بجز بهزیستی لرستان دسترسی‌شان برای معلولان مناسب نیست.فرهنگسازی در پیشگیری از معلولیتها و آسیبهای اجتماعی بسیار مهم است و علت شیوع اختلال فیزیکی و معلولیت از ناآگاهی مردم نشات می گیرد که رسانه ملی در این قضیه مقصر است.یک کارشناس بهزیستی با اشاره به اینکه اگر تنها برای چند ساعت خود را جای آنها و خانوادههایشان بگذاریم، شرایط آنها را بهتر درک خواهیم کرد، افزود: برای بهتر شدن اوضاع معلولین در جامعه باید تلاش مضاعف داشت.
حیدری با تاکید براینکه رویکرد جدید دولت پیشگیری از معلولیتها و آسیبهای اجتماعی است و در این خصوص کارهای فرهنگی زیادی انجام شده است، یادآور شد:در جامعهای که شهادت و فداکاری یک افتخار محسوب می‌شود نباید از مناسب‌سازی فضاهای شهری برای جانبازان غافل ماند.وی با اشاره به اینکه احترام به حقوق معلولین نیاز به فرهنگسازی دارد و این قضیه تا تبدیل به فرهنگ نشود وضعیت کنونی ادامه خواهد داشت.این کارشناس با تاکید بر اینکه نگاه ما به معلولان نباید نگاه ترحم‌آمیز باشد اضافه کرد: خداوند متعال تکلیف ما را در برابر معلولان مشخص کرده است، لذا همه ما موظف هستیم تکلیف خود در برابر این قشر را به‌نحو احسن انجام دهیم.
نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۱۲ اسفند ۱۳۹۴ ساعت ۶:۱۸ ق.ظ
