سئودا (پووئست)

نریمان ناظیم
آنادیلیمیز: فروغ یئنی‌دن باشلاییر:– واللاه او دا کی قالیر حاج آغایا، آدام اؤله‌جکدی، راضی دئییلدی. یانی اوول کی شوخلوق بیلیردی سورادا کی گؤردو جیددی‌دی؛ ایندی اللهی‌یعلم اورکدن دئییردی یا تره‌زی گؤتو یئره دؤیوردو آنجاق دئییردی منه یاراشماز. منیم آبیر حیثیتیم وار، گلینیم، کوره‌که‌نیم وار. یاراشماز.
جاماعات منه گولر، بوشلویون! آمما آبا گیردی قیلیغینا؛ ایندی الله بیلر نئجه قوش دیلی اوخودو آنجاق راضی ائله‌دی. ایندی باجی، هامینی بوراخیب یاپیشیب من‌نن قاسیمین یاخاسیندان.
من کی هئچ، اوول بیر گوندن من یازیغین دوواری آلچاق‌ایدی؛ آمما دئییرم آبا، قاسیم اؤزگه اوغلودو. بیر بئله قیسناما دووارا اونو! بیر بئله قارقیش ائله‌ییب نیفرین چکمه! اؤزو جهنم، ایندی اوتانمازلیقدی منیم اوغلوم جبهه‌ده‌دیر. ایندی بو ساعات او توپ توفک قاباغیندادی.آخی بس، انصاف…انصافیوا…
قه‌هر فروغون بوغازین بیچیر، سؤزون یاریدا قویور. فخری ده فروغا قوشولوب ایکی باجی آغلاشیرلار. حاج اکرم خانیم سرت باخیشیلا صحنه‌نی سوزور. مظلومیت ایزی اوز- گؤزوندن چکیلیر. صیفتی آجی نیفرتله بویانیر. باجی‌لار خئیلک آغلاشیب سونرا اوونورلار. حاج اکرم خانیم اوزون زامان بئزگین گؤزلرین قییب فروغا باخیر. سانکی اونون سؤزونون قالمیشینی گؤزله‌ییر. دوداقلاری بیر- بیرینه سیخیلدیقدان رنگین ایتیریب عننابی‌یه چالیر. انگی تیتره‌ییر. فروغ دانیشمادان الینده کی توخومما میلی‌ایله خالچانی دئشه‌له‌ییر، گاهدان بیر ده ایچین چکیر. حاج اکرم خانیم سوکوتون اوزانماسیندان بئزیکیر، چتینلیکله اؤزون توپلاییب کسگین لحن‌ایله دئییر:
– دئدیگین سؤزلرین هامیسین دوز دئدین، نه بیر کلمه اویان دئدین، نه بیر کلمه بویان؛ آمما اصلی مطلبه چاتاندا باشلادین قاراچیلیغا. بوراخ تولکولویو فروغ! دئمیشم من، منیم سن‌نن ایشیم یوخدو. سؤزوم سنین ارینده‌‌دی. دئ قوی سؤز ایچ اولسون! دئ قوی بو دا بیلسین منیم باشیما نه گلدی!
فروغ یورغون لحن‌ایله سؤزه گلیر:
– آلله آمان! یئنه دئدیگین دئییر هاا! بابام قران بیزه قنیم اولسون اگر بیز بو ایشی بیله – بیله گؤرمیش اولاق. قارا یولا من بؤیوک اولئیدیم. کئشکه منیم قیچیم سینئیدی گئتمه‌ییدیم بو ایشین دالیجا. آخی اؤزوز یوللادیز داا ناانصاف. مگر سن اؤزون اوتورمامیشدین حاج آغا دئدی فروغ قاسیمینان گئدین بیر موناسیبین تاپین قویون آبا‌نین سؤزو کسیلسین. آخی بس من نه دئیئیدیم؟ دئیئیدیم گئتمیرم!
فروغ اوزون بدری‌یه چئویریب سؤزونون دالیسین توتور:
– سوروشدوق دئدیلر بنیادین آلبومو وار گئدیرلر اورا عکس‌لره باخیب سئچیرلر. گویا قاسیمین اوردا تانیشی واریمش، سوروشور، دئییر بئله بیر شئی یوخدو. اؤزوز گئدین ائشیکدن بیرین تاپین، بیه‌‌نین آلین. البته بنیادین اوشاقلاری دا ائلییه بیلرلر معرفی ائلییه‌لر. سورا قاسیم اویاننان بویاننان سوراخلاشمیشدی بونو دئمیشدیلر…
سؤز بورا یئتیشنده حاج اکرم خانیم قندا‌نین گؤتون یئره دؤیه‌رک باغیریر:
– هه!!…ائله سؤز بوردادی‌ هاا، اصل سؤز بوراسیندادی. دئییرم آخی دیلین آغیزیندا قاراقانچیل اولسون قاسیم، یانی اولمازدی اوننان واز کئچه‌سن، یانی اوننان سووایی یوخودو؟ یانی سن اونو تانیمیردین قاسیم؟ بیر بئله بئناوا بئچارا‌نین اری شهید اولوب هامیسین بوشلادین گئتدین یاپیشدین یوز گوماشتا یولا سالمیش او سلیطه‌دن؟ یانی سن بیلیمیردین او نه قیلیخدا بیر آدام‌دی؟ آخی من ثاواب دالیجا گزیردیم، یوخسا میتخانا آچیردیم؟ توو سنین او ذاتی سوتووه لعنت! آخی انصافیلا دانیش فروغ آز مؤحنتین چکمیشدیم اونون؟ او کی ننه‌سی توممه‌تین‌ایدی اون ایکی ایل تمام باشیمدا اکدی، بئینیمده سوووردو؛ سسیمی چیخارتمادیم، دئدیم اولسون، اونون ائوینده منیم کسیگیم وار؛ بو دا بالاسی‌دی! آخیردا سود چکدی آپاردی. آخیردا زهرین تؤکدو منه. گئتدی بیر عوضی آرواد تاپدی گتیردی سئید اوجاغین میندارا چکه!…
بدری بارماغین دیشله‌یه‌رک دئییر:– وآآ، آبا؟!
حاج اکرم خانیم قیزی‌نین سؤزون آلیر، آمما اؤزون اوندا قویماییب دئییر:– دور آیاغا، دور او سووو وئر منه!فروغ آناسی‌نین بیر لحظه سو ایچمه‌سین فرصت سانیب، سؤزو آلیر:– بدری اینان، قرانا آند اولسون بیر آی تمام گزدیک. دای آدام قالمادی کی سوروشمویاخ. چوخون دئدیلر، آمما هامیسی کر- کتلی‌دی. آخی نه جور اولاندان سورا او بو خانواده‌‌نین بیر عضوی اولاجاغیدی. دئدیک یانی بیرین تاپاخ کی آدام ایچینه چیخارتمالی اولسون، اوتوروب دوروشوغون بیلسین. بو دا افسر آرواد‌یدی. سونسوز‌ایدی. بورالی دئییلدی. هر شئیین حسابین گئتدیک واللاه. دئدیک بئله اولسون کی قوهوم – قونشو ایچینده سؤزه قویماسینلار؛ اؤزون کی بیلیرسن د‌لیک آختاریرلار بارماق ائلییه‌لر. هله هئش زاد اولمامیش صفیه‌خانیم دئمیشدی: »قیزا نه آرواد آخی، اکرم اؤزونه کیلفت آختاریر دآآ!«
بو سؤزو ائشیدجک حاج اکرم خانیم قووورغا کیمی چیتلاییر:– خئیر، من بیلیم ایمانیم بو سؤز صفیه‌‌نین سؤزو دئییل، بو لاپ سنین اؤز سؤزوندو. بونو قاباق دا بیر ایکی یول دئییبسن، جوابووی دا آلیبسان. ایندی ده دئییرم باجی من کنیز آختارمیردیم. لاپ بئله طیب خاطیرینن دئمیشدیم گئتسین بیرین آلسین، آمما بئله باجیما قوربان دئمیشدیم آرواد آلسین، جیندا یوخ، قاندین؟
بدری یئنه ده یالواریجی لحن‌ایله اعتراضا قالخیر:– آبااا، الله‌ها خاطیر آبا، بو سؤزلر سندن بعیددی. پیسدی آخی!
حاج اکرم خانیم یالقوزاق کیمی بدری‌یه ساری چؤنوب چیمخیریر:– کس سسیوی سن! آبا، آبا، جیندا‌نین قویروغو اولار، جیندا دئییل بس نه‌دی؟ آیاغین بو ائوه قویوب قویمامیش یئددی ائولی قونشو هالا – هیرناسیننان دیله گلدیلر. لاققیلتی –شاققیلتیسیندان دام دوواری ییخیردی او. باخ بونا بو دا منیم قارینیمنان چیخان اوشاق! باخ گؤروم! اولمویا اونا بیر سؤز دئینده سیزه توخونور؟ لابد تعصصبین چکیرسیز، هه؟؟ ”
بدری بورنونون اوجوناجان سارالیر. دیلی توتار- توتماز دئییر:– وآآ، کول منیم باشیما! نه تعصصبی؟ دئییرم هر نه اولاننان سونرا او ایندی آا جا‌نین آروادیدی دآآ، یوخسا او کیم من کیم؟
حاج اکرم خانیم قیزینین مظلوم گؤرکمین گؤروب بالاجا یوموشانیر:– قیز، بیلمیرسن کی بو ایکی آیدا کی بوردایدی نه اویونلار گتیردی منیم باشیما. خانیم ساعات سکگیزده یوخودان دوروردو، باش آچیق انیردی گلیردی آشاغی، ال اوزون یویوردو، قاییدیردی اوسته. باجی گؤزله گؤزون وار اولسون کی خانیم انیب گله‌جک قلیان‌آلتی‌یا؛ بیر ساعات تمام آینا‌نین قاباغیندایدی، یاخ ها یاخ. چای قالیردی قورودا دوشابا دؤنوردو.
هاچاندان هاچانا خانیم گلیردی. اؤز اؤزومه دئییردیم قیزا بو تویا گئده‌جک گؤره‌سن؟! قیز آخی هر شئیین بیر حددی وار. سیزه شوغلوزوممه اولوم اگر من گلین گئد‌ه‌ن گئجه بیر بئله بزنمیشدیم. خیلاصه، گلیردی کئچیردی آشپازخانییا، سلقئیله صبحانه‌سین یئییردی قاییدیردی اوسته.
بیر ایشین قولپوننان یاپیشا تووبا، الین آغدان قارایا ویرمیردی. سونرا حاجی‌یا دئدیم. دئدی قیزقئییته دئ قوی گلسین ائوین ایشین گؤرسون. اؤز اؤزومه دئدیم: وئی بالام نه جور اولدو؟! قیزقئییت هفته ‌ده بیر گون گلیردی منیم ایشیمه ال آتیردی جانون چیخیردی پولون وئره‌سن، ایندی دئییرسن هر گون گلسین. اوننان کئچنده قیزقئییت نه گونده پیشمیش پیشره‌جکدی بیزه؟! مخلص اؤزو ییخیلان آغلاماز. جانیم بوینومایدی گرگ کی چکئیدیم. صوبدن ناهارا پیشیریب دوشوروردیم، تووبا دئیه‌سن آیاغین آشاغی قویوردو، یوخ. دئیه‌سن هئش بو آددا آدام بو ائوده یوخوموش.
Arazazarbaijzn.anadilimiz@gmail.com