حفظ اخلاق وفرهنگ در شبکه های اجتماعی
گروه جامعه:گسترش فناوری های نوین در عرصه الکترونیک و رایانه در چند دهه گذشته موجب پدیدار شدن انواع و اقسام لوازم و برنامه_های الکترونیکی و رایانه ای از جمله اینترنت تلفن همراه، ماهواره و بازی های رایانه_ای در جهان شده است. انکارناپذیر است که این تحولات و پیشرفت ها زندگی بشر را چندین برابر آسان تر کرده و مزایای فراوانی به همراه داشته است، اما در آن سوی سکه نمی توان از آسیب های ناشی از این فناوری ها نیز غافل بود. کودکان عصر حاضر مانند کودکان نسل های گذشته نیستند که تنها با بازی کردن با همسالانشان و تماشای کارتون های تلویزیونی سرگرم شوند، تقریبا تمامی آنان از جریان فناوری به گونه ای متاثر هستند.
صرف نظر از کاربرد وسیع این ابزارها، آنچه امروزه کاربرد وسیعی یافته و بخش مهمی از فعالیت های روزمره افراد را پوشش می دهد اینترنت و فضای مجازی است. اینترنت مجموعه پایان ناپذیری از پایگاه های داده است که اطلاعات مختلف و متنوع فردی و جمعی را در خود جمع آورده است و هر روز نیز گسترش می_یابد. سهولت گفت وگو و تبادل اطلاعات با دیگران از طریق چت و سرعت تبادل اطلاعات و ناشناخته ماندن مبادله کنندگان از مهمترین ویژگی های فضای مجازی است. این شبکه جهانی در حال گسترش، روی دیگری نیز دارد و آن وجود خطرات بالقوه است که گاهی می تواند به خساراتی بزرگ و جبران ناپذیر برای فرد و جامعه مبدل شود.
به طور کلی، گسترش امکانات اینترنت در فضای جامعه موجب بروز فرصت هایی برای افزایش آگاهی افراد و حتی ایجاد اشتغال برای برخی شده است، ولی تهدیداتی نیز به همراه دارد و در فضاهای مجازی حوزه تولید، انتقال و مصرف اطلاعات با شیوه ی سنتی متفاوت است او لگوهای ارتباطی کاملا دگرگون شده اند. یک کارشناس گفت: هر گاه پدیده فرهنگی نوظهوری وارد کشور می شد مسئولان به فکر این بودند که چگونه باید با آن پدیده مقابله کنند. مهدی حقیقی افزود: به دلیل اینکه ملت ایران همواره مصرف کننده پدیده های فرهنگی بوده اند، برخوردها و برنامه ریزی ها بعد از ورود پدیده بوده است و هیچگاه برنامه ریزی مدونی برای تامین نیازهای فرهنگی مردم نداشته ایم. وی ادامه داد: اینکه گمان کنیم کشورهای پیشرفته تنها برای ایران برنامه ریزی های فرهنگی می کنند، چندان درست نیست چرا که آنها به دلیل برخورداری از تکنولوژی های مدرن و کارشناسان کارآزموده برای همه مردم دنیا برنامه ریزی می کنند و سعی در نهادینه کردن فرهنگ خودشان در همه جای دنیا به خصوص کشورهای جهان سوم دارند.
بر اساس آمارهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در سال هایی که استفاده از ویدئو در جامعه ایران جرم محسوب می شد بیش از دو میلیون دستگاه ویدئو در منازل مردم در نقاط کشور وجود داشت. وی افزود: همچنین در سال_های نه چندان دور همه شبکه های ماهواره به ۲۰ شبکه هم نمی رسید اما امروز بیش از ۳۰۰ شبکه فارسی زبان از نقاط مختلف دنیا فرهنگ خود را به مردم کشور ما معرفی می کنند که این موارد نشان می دهد تنها برخورد قهری با مسائل و مشکلات فرهنگی جوابگو نیست. وی، ویدئو ماهواره، فضای مجازی و شبکه های اجتماعی را یک امکان معرفی کرد و گفت: این امکانات هم نقاط مثبت دارد و هم نقاط منفی، در بسیاری از موارد این امکانات برای مردم فرصت هستند اما در مواقعی دیگر به عنوان تهدیدات خطرناکی برای فرهنگ جامعه محسوب می شوند. وی ادامه داد: نظام اسلامی و ولایت فقیه خط قرمز جمهوری اسلامی ایران در همه دولت ها محسوب می شود، بنابراین امکاناتی که تخریب نظام اسلامی و مقام عظمای ولایت را مد نظر نداشته باشند برای ما فرصت محسوب می شوند و باید از این فرصت ها به بهترین شکل ممکن استفاده کرد. وی افزود: حفظ اخلاق و وجدان انسانی مورد نظر مردم دنیا و ایران است و همگان نیز از فضای مجازی و شبکه های اجتماعی استفاده می کنند بنابراین باید از امکانات این فضا استفاده کرد و تهدیدات آن را فهرست بندی و مردم را از آنها آگاه کنیم. وی اظهار کرد: استفاده افراطی از فضای مجازی سبک زندگی ما را تحت_الشعاع قرار داده است، در گذشته وقتی پدری از بیرون وارد منزل می شد همه افراد خانواده با اشتیاق از پدر استقبال می کردند و پدر نیز به حرف های دل همسر و فرزندان گوش می_داد، اما امروز فضای مجازی و شبکه های اجتماعی مردم را از بیرون خانه ها به یکدیگر نزدیک و در درون خانه ها فاصله و دوری ایجاد می کند. حقیقی ادامه داد: مسئولان فرهنگی انتظامی و امنیتی باید بدانند که شبکه های اجتماعی و فضای مجازی بیشتر از آن چه مشکلات اخلاقی به بار بیاورد مسائل اجتماعی را تحت الشعاع قرار داده است و باید از منظر مقابله با مسائل اجتماعی و خانوادگی به این امکانات نگاه کنیم.
وی گفت: تلگرام و دیگر شبکه های اجتماعی نمی توانند فقط مشکلات اخلاقی به همراه داشته باشند چرا که اگر این چنین باشد با خرید یک لوح فشرده می توان چندین فیلم غیراخلاقی به دست آورد، بنابراین باید به مشکلات اجتماعی شبکه های اجتماعی و شکافی که در کانون خانواده ایجاد می کنند، بپردازیم. حقیقی اضافه کرد: تزلزل در بنیان خانواده و مشکلات روابط اجتماعی بین افراد مهمترین معضلات اجتماعی فضای مجازی و شبکه های اجتماعی محسوب می شود. وی ادامه داد: من به عنوان متخصص فرهنگ و هنر معتقدم که شبکه های اجتماعی در کشور ما به مثابه یک فرصت طلایی هستند که باید با آسیب شناسی و تولید محتوا از این فرصت به نحو احسن استفاده کنیم. حقیقی گفت: مسئولان فرهنگی، انتظامی و امنیتی باید فرصت های شبکه های اجتماعی را مغتنم شمرده و تهدیدات آن را نیز فهرست بندی کرده و در راستای مقابله با آنها برنامه ریزی کنند.
این کارشناس مسائل فرهنگی اضافه کرد: حرکت ما باید به موازات ورود فناوری نه اینکه ابتدا صبر کنیم که فناوری وارد کشور شود و در بین مردم جا باز کند، بعد از آن ما به فکر مهار آن پدیده باشیم. وی، فاصله سنی والدین با فرزندان را یکی از مهمترین مشکلات جامعه امروز ایران عنوان کرد و گفت: متاسفانه امروزه پدران و مادران از سطح سواد بسیار پایینی نسبت به فرزندان خود برخوردار هستند، از این رو قدرت کنترل فرزندان به خودی خود از بسیاری از خانواده ها سلب شده است. حقیقی تولید محتوا و آموزش های غیرمستقیم را مهمترین راهکار مقابله با آسیب های فضای مجازی و شبکه های اجتماعی عنوان کرد و گفت: تهدیدها و آسیب های فضای مجازی باید برای خانواده ها و مراکز آموزشی به صورت کارشناسی تشریح و تبیین شود. یک کارشناس دیگرگفت: شکل گیری و انعکاس شایعات و اخبار کذب یکی از مهمترین مشکلات فضای مجازی و شبکه های اجتماعی در کشور است. حجت الاسلام غلامرضا الواری افزود: به دلیل ناشناخته بودن هویت واقعی افراد و نیز عدم امکان کنترل محتوای تولید شده از سوی کاربردان شبکه های اجتماعی، یکی از مهمترین پیامدهای منفی این شبکه ها، شکل گیری و ترویج سریع شایعات و اخبار نادرستی است که در جامعه منتشر می شود.
وی، تبلیغات ضد دینی و القای شبهات در جامعه را یکی دیگر از مشکلات فضای مجازی در کشور عنوان کرد و گفت: در شبکه های اجتماعی بعضی از افراد مغرض با اهداف از پیش تعیین شده و با شیوه های منحصر به فرد، اقدام به تبلیغات ضد دینی و حمله به اعتقادات مذهبی افراد به خصوص جوانان و نوجوانان می کنند، که با تحقیقات کارشناسان مشخص می شود که این اقدامات با هدف دین زدایی و توهین به مقدسات شکل گرفته است. وی بیان کرد: نقض حریم خصوصی افراد انزوا و دورماندن از محیط های واقعی اجتماعی از دیگر مشکلات فضای مجازی و شبکه های اجتماعی در جامعه ایران اسلامی است که می_طلبد مسئولان بلندپایه فرهنگی کشور به این مشکلات توجه ویژه داشته باشند. وی در تشریح تاثیرات منفی رفتاری شبکه های اجتماعی و فضای مجازی گفت: در شبکه هایی مانند فیس_بوک، فرندفید و توئیتر، کاربر در کنار اینکه عضو جامعه بزرگ پایگاه مورد نظر است در شبکه_های اجتماعی کوچکتری نیز عضو می شود که هر کدام از این گروه ها وابستگی فرهنگی خاصی دارند از این رو فرد در تاثیر پذیری از فرهنگ ارتباطی این گروه ها بر خود لازم می بیند که هویت ارتباطی خود یعنی سبک و هویت کنش_های کلی خویش در ارتباط با دیگران را تغییر دهد، هر چند این تغییر هویت موقتی و محدود به زمان و مکان خاصی باشد اما بدون تردید در هویت واقعی افراد تاثیر مشتقیم می_گذارد.
حجت الاسلام الواری در خصوص اعتیاد افراد به شبکه های اجتماعی و فضای مجازی نیز گفت: مصنوعی شدن ارتباطات و از بین رفتن روابط صحیح اجتماعی، تضعیف نهاد خانواده و صله رحم، بی هویتی و بحران هویت و تقویت جسارت ارتکاب جرم به دلیل ناشناخته بودن در محیط مهمترین معضلات اعتیاد به فضای مجازی و شبکه های اجتماعی است. وی مشکلات و معضلات فضای مجازی و شبکه های اجتماعی را ناشی از آماده نبودن فضای فرهنگی کشور در پذیرش این مهم عنوان کرد و گفت: فضای مجازی و شبکه های اجتماعی با سرعت وارد کشور ما شد در صورتی که شرایط فرهنگی کشور آمادگی لازم را برای پذیرفتن این فناوری نداشت از این رو مشکلات و مسائل بسیاری در جامعه به وجود آمده است. تولید محتوا و آسیب شناسی کارشناسی مهمترین راه مقابله با هجمه_های فرهنگی دشمنان از طریق شبکه های اجتماعی و فضای مجازی است که مسئولان باید به آن توجه ویژه داشته باشند. وی آموزش را به دوبخش کوتاه و بلند مدت تقسیم کرد و گفت: برگزاری دوره های آموزشی موقت و کوتاه مدت از جمله میزگردها است ودر آموزش های بلندمدت نیز مقوله فضای مجازی باید به عنوان یک سرفصل درسی در سیستم آموزشی کشور گنجانده شود.
وی ادامه داد: جوانان و نوجوانان نیز بدون هدف و انگیزه خاصی به فضای مجازی رجوع می کنند که این امر در مواردی باعث ورود افراد به شبکه های غیر اخلاقی می شود که مشکلات بسیاری برای آن ها و جامعه ایجاد می کند بنابراین رجوع هدفمند افراد به فضای مجازی باید در جامعه نهادینه شود. این کارشناس گفت: هم اکنون بسیاری از پرونده های مربوط به فضای مجازی ناشی از وب گردی و جستجوی بی_هدف افراد در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی است و افرادی که با اهداف از پیش تعیین شده وارد این فضا می شوند به مراتب کمتر دچار مشکل می شوند.
این کارشناس مسائل فرهنگی بازی های رایانه ای را نیز یکی از مشکلات اساسی فضای مجازی عنوان کرد و گفت: بر اساس تحلیل های آماری صورت گرفته،هم اکنون یک سوم جمعیت کل کشور در رده سنی هفت تا ۴۰ سال روزانه دو ساعت از انواع بازی های رایانه ای استفاده می کنند که ۸۰ درصد این جمعیت در سنین هشت تا ۱۵ ساله هستند. اعتیاد به اینترنت در کشور ما بسیار نگران کننده است که این مهم بیشتر در رده_های سنی پنج تا ۲۰ سال دیده می شود و این امر به معنی آن است که بهترین سرمایه کشور بیشترین زمان خود را صرف استفاده از بازی های رایانه ای، فضای مجازی و شبکه های اجتماعی می کنند.
وی، کاهش روابط اجتماعی، انزوا و افسردگی شکاف بین نسلی را مهمترین معضلات فضای مجازی عنوان کرد و گفت: بازی های رایانه ای که بیشتر از سوی اسرائیل تولید می شود با هدف ترویج بی بند و باری و توهین واضح و مستقیم به مقدسات دین مبین اسلام طراحی می شوند که برنامه ریزی و اقدام برای جلوگیری از نفوذ و گسترش آن ها ضروری است. وی، با بیان اینکه سه نسل از نظر فناوری ارتباطی وجود دارد اظهار کرد: تلفن ثابت و تلویزیون، رسانه هایی کاملا یک طرفه بودند که از رشد به نسبت ثابتی از نظر تعداد برخوردار بودند. وی اضافه کرد: موبایل نسل دوم در فاصله پنج سال ۳۵ میلیون مشترک پید ا کرد که تقریبا برابر با کل تلفن ثابت است و این امر اقبال مردم به پدیده های ارتباطی نو را نشان می دهد. قمری گفت: اکنون ۹۴ میلیون موبایل در کشور در حال استفاده است و ضریب نفود این وسیله بسیار بالا رفته و حتی کودکان هم از این طریق و با عضویت در شبکه های مجازی می توانند یک کانال بسازند و هر کس یک رسانه شده است وی بر مدیریت رسانه ای تاکید کردو گفت: با این موج فناوری نمی توان مقابله کرد بلکه اکنون که استارت شهر الکتروینک زده می_شود باید به فکر تربیت شهروندانی برای این شهر باشیم و موضوع را مدیریت کنیم .
نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۱۶ دی ۱۳۹۴ ساعت ۶:۰۱ ق.ظ
