بابک حیاتی نین باشلانیشی
چئویره ن : علیرضا ذیحق
سون بولوم
آنادیلیمیز: جاویدان هر هاردا کی ایقامت ائدیردی او یئرده خرّمی لردن ایکی توپلوم اولوردی . بیردسته اونون فرمانین دا اولوردی بیر دسته ده “ابوعمران” آدلی بیرباشچی نین دستوروندا.
هر ایکی رهبر،زنگین و گوجلو ایدیلر و بیر بیر لری ایله رقابت ده یاشاییردیلار . خرّمی لر کی اصل ده دینج لیک سئوه ن آدام لار ایدیلار عمل ده بیر – بیرلرینه کین و نیفرت بسله ییردیلر. ایکی رهبر و باشچی یای آی لارین دا ساواشیردیلار و قیشی ، قارین یئرده اوتورماسی بیله لرینه ساواشماق ماجالی وئرمیردی. جاویدان بو ساواش لارین بیرینده، حسن ین آزجا اونون خیدمتینده اولدوغوندان سونرا، اؤلدورولور .حسن کی بو مدت ده خرم دینی آیینینه اوز گتیرمیشدی، جاویدانین جانیشینی اولور. و اونون دول خانیمی نان ائوله نیر.
البته دئییلیر بابک له اونون بیر – بیرلریله آرالاری وارایدی و حتتا اؤز اَری نی مسموم ائدیر کی بابک له ائولن سین. بو توکته نی اونوتمایاق کی الده اولان روایت لرده بابک ین حیاتیندا اولان قادین لارین هامیسی بیر جوره منحریف ایدلر. نظره گلیر کی جاویدانین بیر اوغلودا وارایدی کی آتاسی اؤلنده کیچیک ایدی و ائده بیلمزدی اونون جانیشینی اولا . هر حالدا دئمک کی دول قادین، الدن وئرمیش اَری نین بوتون عسگرلرینی و آداملارینی بیر یئره ییغیب دئدی کی جاویدان اؤز اؤلومونی قاباقدان حدس ویریردی و دئمیشدی کی روحو بابک ده حُلول ائده جک و اودوکی “اؤلکه لری فتح ائدیب جبار ظولومکارلاری قیلینجیندان کئچیرده جکدیر.
” مزدک” اینانجینی دیریلدیب ، یوخسول و ضعیف اینسانلاری ، قوی و زور دئیه ن آداملارا، ارباب ائده جکدیر و کاسیب خلقی چؤره یه و ثروته چاتدیراجاق دیر.”
بو اوزدن ده جاویدانین فدایی لری بؤیوک بیر جشن توتوب شن لی بیر مراسیم له اؤز وفادارلیق لارنی اونا اعلان ائتدیلر. جاویدانین دول قادینی دا بیر چؤره یی بؤلوب اونون تیکه لرینی بیر پیاله شرابین یانینا قویدی کی تزه ذیبح اولموش اینه یین دری سی اوستونه قویولموشدو. کیشی لر بیر – بیر چؤره ک تیکه لرینی شرابا باتیریب بابکه فدایی و و وفالی اولماق لارینی بیلدیردیلرو اونون اطاعتینی قبول ائتدیلر.
اوننان سورا بیر سوفره نین دؤوره سینه ییغیشیب یئمک یئدیلر کی همان ذیبح اولموش اینه یین اتیندن پیشیرلنمیشدی. سونرا جاویدانین دول قادینی بابک له ائولن مه یی اوچون، اونا بیر بوداق ریحان وئردی. احتیمالی وارکی ائله بو واختدان حسن، ایرانلی بیرآد اولاراق بابک آدینی اؤزونه سئچدی.
بابک رهبرلی یه چاتدیقدان سونرا ، او و طرفدارلاری یابانجی یمن لی عرب لری او بؤلگه ده قیریب اؤلدورمه یه چالیشدیلار.
اونلار کند لرده داغیلیب تعیین اولونموش بیرگونده ایشقالچی عرب لری ویابانجی حؤکومدارلاری قیریردیلار. بو واقیعه احتمال لا میلادی ایلی ۸۱۶دا یا سونرالار اوز وئردی. بابک ین عوصیانی اوچون باشقا تاریخ لرده ذیکر اولونوب مثلن ۸۱۵ یا ۸۱۹ یا سونرالار.
بابک و اونون طرفدارلاری نه جور مسلمان ایدیلار ؟ “ابن حفصون اَندلسی”نین عکسینه کی اونونجو یو زایل لیک قیام ائتدیلر و اؤزلرینی مسیحی آدلاندیردیلار، بابک هامی نین نظرینده بیر عوصیانین باشچی سی ایدی کی اونلار مسلمان دئییل دیلرآما قایناق لار اونو مرتد بیلمیرلر و چوخ نادیر بیرحالدا اونون مسلمان اولمادیقیندان سؤز آچیرلار.
الده ائتدی ییمیز بیگی لره گؤره اونون آتا اناسی اوشاقلارینا حسن ، معاویه ، عبدالله و اسحاق آدلاری قویموشدولار. بو آدلار بیر پارا آداملارین راییج آدلاریدیلار کی اونلارین کندلرینه تسللوط لری وارایدی و اونلارین محلّی یاشاییش لارینی اداره ائدیردیلر.
بو آدلار ین چوخو او دؤوره نین سردارلاری نین آدی ایدی. یئرلی آداملارین مسلمان اولماق لاری حؤکومدار لارین دیققه تینی کی اؤلکه ده نفوذلاری وارایدی اؤزونه جلب ائدیردی.
بوکی نه قدر عمل ده ایسه مسلمان ایدیلار باشقا بیر موضوع دور . گؤره سن می حسن ین آتا اناسی و قو نشولاری جومعه نامازی قیلیب رمضان آیلاری اوروج دا توتوردولار هئچ بیر بیلگی میز یوخدور . بابک عرب لرین یانیندا چالیشان زامان چوخ احتمال لا آزجا اولسادا عرب دیلینی اؤیره نمیشدی. نییه کی واقد دئییری جاویدان اونو ” تَعَقّدِ ِلسانِهِ بِالعَجَمیّه ” اولدوغو حالدا کی ایرانلی لارین دیلی نی لُکنَت له دانیشیردی، داهی و نبوغ لو بیر گنج تانی ییردی. البته جاویدان بابک له نه عربجه دانیشیردی نه ده فارسجا بلکه آذربایجان تورکجه سینده دانیشیردی.
آما واقد بوردا جوزئیاتی ذیکر ائتمیر چون عرب دیللی خالق لارا یازیردی و بابک ین انا دیلینه ایشاره ائتمه یی لازیم گؤرموردی و تکجه ایستیردی بیلدیره کی بابک عربینی یاخشی دانیشانمیردی. اگر بابک آزدا اولسا عربی بیلسة اونو گؤستریر کی اسلام دینی نین اعتقاد و اصول لارینی دا اؤیره نمیشدی. نییه کی آتا – آناسی اونا حسن آدی وئرمک دن ده بئله بیر منظور لاری وارایدی. آما اونودمایاق کی هر کیمسه ائده بیلردی اؤزونه عربجه آدی سئچسین آما مسلمان دا اولماسین. آما او آداملار اونلار ایدیلار کی معمولن حیشمت و جاه، صاحیب لری ایدلر و ایستیردیلر مسلمان بیر توپلوم دا راحاتجا گئت گل ائتسینلر. مثلن بیر پارا ارمنی شاهزاده لری و یا ابوعمران کی خرمی لرین رهبری و جاویدانین رقیبی ایدی.
بابک ین آتا اناسی تورپاق سیز – اَکین سیز کندلی لر ایدیلر و سایدیغیمیز دسته لردن ساییلمیر دیلار. چوخ احتمال لا اونلار بیلیردیلر کی اوشاقلاری نین گله جک لری عرب سردارلاری نین الینده اولاجاق دی و بونا خاطیر ده اونلاری ائله بارا گتیریردیلر کی اؤزرلرینی مسلمان بیلسینلر. وضعیت بیر جور قاباغا گئدیردی کی ایرانین یئرلی اینسانلاری اؤزلرینی یئنی معیارلارلا تطبیق وئریردیلر حسن گؤروردو کی بو یئنی دونیادا هر زاد ائله ال اله وئریب کی اونون بو دونیا دا ساده و فقیرلیک له یاشاماق دان باشقا چاره سی یوخدور تاکی ایکینجی عرب اربابی نین یانیندا کی ایشینی الدن وئردی و جاویدان لا گؤروشدو. قیزیل قلمین یایدیغی معلومات اساسیندا آرازآذربایجان راپورونا گوره
نوشته شده توسط admin در پنجشنبه, ۱۹ بهمن ۱۳۹۶ ساعت ۷:۰۸ ق.ظ
