گوينده پيشکسوت اروميه اي:

اولین دوبله در ایران، دوبله به زبان ترکی آذربایجانی بود

گوینده‌ پیشکسوت ارومیـه ای:
اولین دوبله در ایران، دوبله به زبان ترکی آذربایجانی بود
گروه فرهنگی: دوبله ایران به تنوری تبدیل شده که شاطر ایستاده و نان‌ها را برشته و خمیر شده از تنور درمی‌آورد.
»ما اولاد ناتنی سازمان صدا و سیما هستیم« »دوبله ایران به تنوری تبدیل شده که شاطر ایستاده و نان‌ها را برشته و خمیر شده از تنور درمی‌آورد«، »چندین بار به ضرغامی نامه دادم اما …«،»بیمارستان رجایی کشتارگاه دوم است!«
این‌ها بخشی از درددل‌های یک مدیر دوبلاژ و گوینده پیشکسوت دوبله‌ زبان آذری است که مدتی است از بیماری تنگی نفس رنج می‌برد و به گفته خودش هیچکس جز دوستانش جویای حالش نمی‌شوند.
علی احمدی، یکی از گویندگان پیشکسوت زبان آذری است و درباره‌ی مسائلی همچون اهمیت ندادن به دوبله‌ی زبان آذری، بها ندادن به پیشکسوتان عرصه دوبله، آینده دوبله ایران فعالیت‌هایی که طی این سال‌ها در دوبله به زبان آذری داشته است و … صحبت کرد.
چرا به پیشکسوتان دوبله اهمیت نمی‌دهند؟
احمدی را محمد معصومی، از گویندگان جوان دوبله به زبان آذری همراهی می‌کرد. معصومی با گلایه از اینکه چرا به پیشکسوتان عرصه‌ی دوبله مثل علی احمدی اهمیت داده نمی‌شود؟ تصریح می‌کند: چند نفر دیگر باید در این بی‌خبری بمانند و از بین بروند تا دوستان به خود بیایند.
ایشان با توجه به اینکه تنها زندگی می‌کنند، اگر خدای ناکرده لحظاتی از شب قلبش بگیرد کدام از دوستان می‌توانند پاسخگو باشد؟ منظورمان از این حرف‌ها این نیست که برایش پرستار بگیرند، خیر. حداقل کار بیمه‌اش را درست کنند که وقتی ایشان به داروخانه مراجعه می‌کند به جای ۲۰۰ هزار تومان ۲۰ هزار تومان پول بدهد.
سپس احمدی در واکنش به صحبت‌های معصومی، با لبخندی که در اغلب لحظات مصاحبه بر لب دارد، می‌گوید: من تنها نیستم بلکه خدا را بالای سرم دارم و همیشه توکلم به خداست.
خداوند تا هر موقع که بخواهد مرا نگه می‌دارد و اگر نخواهد هم مرا از دنیا می‌برد. او ادامه می‌دهد: در طول سال‌هایی که فعالیت داشتم، بیشتر از اینکه به فکر خودم باشم بقیه برایم مهم‌تر بودند. تمام همکارانم چه خانم و چه آقا برای تک تک آنها عزت و احترام قائل هستم و همه آنها را دوست دارم.
این گوینده پیشکسوت درباره اینکه آیا دوبله‌ی ایران همچنان حرف اول را می‌زند؟ با اعتقاد بر اینکه دوبله ایران دیگر مثل قدیم نیست بیان می‌کند: دلیل اینکه دیگر دوبله ایران حرف اول را نمی‌زند، این است که تعداد شبکه‌ها زیاد شده است و دوبله ایران اکنون مثل تنوری می‌ماند که شاطر ایستاده و نانش را چه برشته و چه خمیر از تنور درمی‌آورد و به مردم تحویل می‌دهد. متاسفانه دوبلورهای صاحب‌نام ما یا خیلی کم‌کار شده‌اند یا از دنیا رفته‌اند و یا عده‌ای از آنها بازنشسته شده‌اند.
افرادی مثل آقای رسول‌زاده از استثنائات هستند و زمان می‌خواهد تا کسی بیاید تا جای اینگونه افراد را پر کند؛ بنابراین جا دارد بگویم دوبله ایران در مقابل ۳۰ – ۴۰ سال گذشته خیلی ضعیف شده است؛ ضمن اینکه در حال حاضر دوبلورهای جدید به این عرصه وارد شده‌اند که عده‌ای از آنها برای خودشان یک حلقه درست کرده‌اند و فقط در همان حلقه با یکدیگر کار می‌کنند، به همین خاطر ما می‌بینیم که تمام صداها تکراری شده‌اند.
شخصا از دوبله‌ی فعلی ایران راضی نیستم. وی به گفته خودش تاکنون سریال‌هایی همچون »مریم مقدس«،‌ »حضرت یوسف«، »جراحت« »ویلای من«(بخش آذری)‌ و … را به زبان آذری ترجمه و دوبله کرده است.
این مدیر دوبلاژ با اشاره به اهمیت داشتن دوبله‌ی زبان آذری در مقایسه با دوبله‌ی زبان فارسی یادآور می‌شود: همه فکر می‌کنند دوبله فقط دوبله‌ی زبان فارسی است، در حالی که یکی از اولین دوبله‌هایی که در کشور ایران انجام شد دوبله به زبان آذری بود.
این مسئله به ۲۵ سال پیش برمی‌گردد و می‌توان گفت زبان آذری یکی از قدیمی‌ترین زبان‌هایی است که در دوبله اهمیت داشته اما بعضی‌ها همچنان فکر می‌کنند دوبله فقط دوبله‌ی فارسی است.
این گوینده‌ پیشکسوت که اصلیتش به شهر ارومیه برمی‌گردد، در عین حال می‌گوید: بیشتر از سی و پنج سال است که در زمینه ادبیات فارسی و دوبله زبان آذری فعالیت و مطالعه دارم. اگر حمل بر تعریف نباشد از هر آنچه که مربوط به زبان آذری و دوبله‌ی آن می‌شود کم نمی‌آورم چرا که طی این سال‌ها چیزهایی که باید یاد می‌گرفتم، یاد گرفتم و هنوز هم معتقدم در مرحله شاگردی باقی مانده‌ام و هنوز استاد نشده‌ام.
همچنین لازم است اشاره کنم که قبل از انقلاب حدود ۱۶ سال در انجمن تهیه‌کنندگان فیلم ایران شرکت کردم و با محیط سینما،‌ انجمن‌ها، اساسنامه‌ها و آیین‌نامه‌های مربوط به آنجا آشنایی داشتم و دارم. من در آن زمان مدیر روابط عمومی انجمن بودم.
در انجمن گویندگان سابق افراد صاحب‌نام حضور نداشتند
وی ادامه می‌دهد: در ابتدا وقتی وارد انجمن گویندگان شدم، دیدم گویندگانی در آنجا حضور دارند که اصلا لایق آنجا نبودند؛ البته نمی‌خواهم با این حرف‌ها به شخصیت افراد توهین کنم ولی انجمنی که من در آن زمان در آنجا حاضر داشتم، انجمن سابق نبود باز هم تکرار می‌کنم قصد بی‌احترامی ندارم ولی زمانی که برای اولین بار به انجمن گویندگان گفتار فیلم رفتم دیدم آدم‌های صاحب‌نام دوبله اصلا در آنجا نبودند؛ البته این اتفاق مربوط به هفت هشت سال پیش می‌شود در آن زمان برای ورود به انجمن، فرم‌هایی را در مقابل ما قرار می‌دادند که در آن نوشته شده بود که ورودی هر فرد ۶۰ هزار تومان، حق عضویت ۱۰ هزار تومان! در حالی که رقم این حق عضویت‌ها با آنچه که در اساسنامه قید شده بود کاملا متفاوت بود اما دوستان فکر می‌کردند ما از پشت کوه آمده‌ایم و هیچ چیز نمی‌فهمیم و اطلاعاتی از انجمن نداریم. در واقع آنها آن زمان فکر می‌کردند ورود به این انجمن برای شخص من بهشت موعودی است که بخواهم حتما عضو انجمن شوم.
احمدی در عین حال توضیح می‌دهد: برای ورود به انجمن در آن زمان یکسری قوانینی برای مدیران دوبلاژ وجود داشت که باید حتما رعایت می‌شد؛ به عنوان مثال نوشته شده بود که مدیر دوبلاژ باید متعهد شود که در هیچ دوبله‌ی فارسی‌زبانی شرکت نکرده و دوبلورهای خودش را در کارهایش نیاورد.
بنده در آن زمان تمام قوانین را خواندم و لازم است بگویم من هنوز به مقام استادی نرسیدم ولی از لحاظ گویش، تلفظ‌ و اطلاعات زبان آذری هیچ کدام از دوبلورهای آذری را در آن زمان قبول نداشتم این در حالی است که آن موقع قصد داشتند تمام آن دوبلورهایی که من آنها را قبول نداشتم به من تحمیل کنند که در فیلم و سریال‌هایم حتما از آنها استفاده کنم.
سپس احمدی با ادامه دادن به سخنانش یادآور می‌شود: بعد از مدتی که عضو انجمن گویندگان گفتار فیلم شدم متوجه یکسری مسائل شدم که همان جا جلسه را ترک کردم و بیرون آمدم و بعدها توسط یکی از افراد همان انجمن شنیدم که آنها برای ما سخت گیری می‌کردند چرا که ترسیده بودند ما وارد انجمن شویم و بازارشان را خراب کنیم.
از آن به بعد بود که من خودم سرگرم دوبله‌ی زبان آذری در سیمای آذری شدم . وی معتقد است: دوبله‌ی زبان آذری هیچ کم و کسری در مقایسه با دوبله‌ی زبان فارسی ندارد.
معصومی: ریزه کاری‌های زبان آذری زیاد است
در ادامه این نشست محمد معصومی که از گویندگان جوان دوبله به زبان آذری است‌، پیرو سخنان احمدی، می‌گوید: البته گاهی اوقات دوبلورهایی از بیرون آمدند و در سریال‌های ما صحبت کردند گویندگانی مثل میر طاهر مظلومی، ولی‌الله مومنی و… که هر از چندگاهی وارد کارهای ما شدند.
لازم است بگویم به دلیل اینکه در زبان آذری یکسری ریزه‌کاری‌های وجود دارد که شاید در زبان فارسی نباشد، دوبله این زبان کمی مشکل است. دوبله زبان فارسی به دلیل اینکه می‌توان هر کلمه‌ای را در آن جایگزین کرد، راحت‌تر از دوبله به زبان آذری است؛ چرا که ما می‌توانیم در زبان فارسی معادل کلمات را در کنار هم قرار بدهیم اما در زبان آذری نمی‌شود این کار را انجام داد. در زبان آذری ابتدا باید دایره‌ی لغات بالا برود و کاملا به زبان و ادبیات آن زبان مسلط باشیم؛ چرا که کاملا جمله‌بندی‌های زبان آذری با زبان فارسی متفاوت است.
وی با اشاره به فعالیت‌های دیگر علی احمدی در زمینه دوبله به زبان آذری یادآور می‌شود: سال‌ها پیش که یک فیلم از یدالله صمدی به زبان ترکی با عنوان ساوالان ترجمه و دوبله شد، دوبله‌ی آن توسط علی احمدی انجام شد. نقش اصلی این فیلم را فرهاد قائمیان برعهده داشت. همچنین بخش آذری سریال «ویلای من» مهران مدیری توسط ایشان انجام شده است.
صدا‌و‌سیما قدر احمدی‌ها را می‌داند؟
این گوینده پیشکسوت در پاسخ به پرسشی دیگر مبنی بر اینکه طی سال‌هایی که در عرصه دوبله به زبان آذری فعالیت داشتید، صداوسیما چه حد قدر افرادی مثل شما را دانسته است‌، پاسخ می‌دهد: سازمان صدا و سیما قطعا قدر ما را می‌داند اما به آن صورت که باید بروز بدهد، بروز نمی‌دهد؛ به عنوان مثال مدیر سیمای آذری و حتی مدیر شبکه سحر فردی به عنوان علی احمدی را می‌شناسند و می‌دانند که کارم را با نظم و ترتیب پیش می‌برم و در وقت خودش تحویل می‌دهم. به نوعی می‌توان گفت ما اولاد ناتنی سازمان صدا و سیما هستیم.احمدی در بخشی دیگر از سخنانش درخصوص وضعیت معیشتی حال حاضرش توضیح می‌دهد: با وجود اینکه چند سال سابقه کار در دوبله دارم، اما اکنون بیمه نیستم و حقوق ثابت ندارم. در حال حاضر هم حدود شش ماه است که بیمار هستم؛ به گونه‌ای که در عرض یک سال فقط توانستم یک سریال کار کنم. او که به گفته خودش سریال‌های دیگری همچون معصومیت از دست رفته‌، اغما و ریحانه‌ را نیز به زبان آذری دوبله کرده است،‌ به گفته‌هایش اضافه می‌کند: اگر زندگی من بخواهد با ماهی ۵۰۰ هزار تومان هم بگذرد که نمی‌گذرد باید بگویم و اعتراف کنم که تاکنون مبلغ زیادی به دوستانم بدهکار هستم و مدام از آنها پول دستی قرض می‌گیرم اما به دلیل اینکه عاشق کارم هستم و کار گروهی و فرهنگی را دوست دارم، تحمل می‌کنم. در واقع دوبله به من لذت معنوی می‌دهد؛ بر این اساس از این بابت خدا را شکر می‌کنم که خداوند به من یک نعمتی داده است که این نعمت را با هیچ پولی نمی‌شود خرید.
این نعمت عزت و احترامی است که در میان دوبلورها دارم و خیلی هم برایم با ارزش است و از این جهت همیشه شاکر خداوند بوده و هستم و بارها هم در حرف‌هایم گفته‌ام که اگر دوستانم در اطرافم نباشند من، علی احمدی هیچ‌کاره هستم.
وی سپس ضمن تشکر از همکارانش در عرصه دوبله بیان می‌کند: جا دارد در همین جا از همه همکارانم به ویژه مدیر سیمای آذری و مدیر شبکه سحر تشکر کنم ولی نمی‌دانم چرا پرونده‌ی مرا به وزارت بهداشت ارجاع دادند در حالی‌ که در آن نامه‌ای که نوشته شده بود عنوان شده بود که علی احمدی مشکل مالی دارد.
به خاطر شرایط روحی‌ام خیلی کتاب نمی‌خوانم
احمدی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه از بین دوبله و نوشتن کتاب، کدام یک را می‌پسندد؟ خاطرنشان می‌کند: تاکنون چند کتاب نوشته‌ام که همه آنها منتشر شده‌اند؛در این میان علاقه زیادی هم به دوبله دارم و در کنارش کتاب را هم دوست دارم اما در حال حاضر به خاطر شرایط روحی‌ام خیلی نمی‌توانم کتاب بخوانم. بین شعر و ادبیات و کتاب در حال حاضر تاکید بیشترم روی دوبله است.
معصومی: با فرستادن یک صلوات خودم را بالا کشیدم پیرو صبحت‌های احمدی، محمد معصومی در این خصوص می‌گوید: مرکز صدا و سیما یک مرکز بهداشت دارد و تا آنجا که می‌دانم خیلی خاص است.
جا دارد بگویم بنده به عنوان تهیه کننده و دوبلور کارم چیز دیگری است و از جای دیگری بیمه هستم و دوبله را تنها به خاطر عشق و علاقه ‌ای که دارم دنبال می‌کنم، اما آقای احمدی از زمانی که سیمای آذری به راه افتاد در آنجا حضور داشتند ایشان از اولین افرادی بودند که در روزنامه کیهان در بخش آذری شعر و ادبیات و داستان آن روزنامه فعالیت داشتند. در واقع اولین فعالیت ایشان، با روزنامه کیهان بود. خودم به یاد دارم اولین جمله‌ای که در سریال «شب دهم» گفتم فقط فرستادن یک صلوات بود و درواقع نقشم، نقش یک جمله‌ای بود. از همان جا بود که خودم را بالا کشیدم تا اینکه به حدی رسیدم که توانستم یک تیم را برای دوبله‌ی یک سریال یا فیلم مدیریت کنم. آقای احمدی یکی از قدیمی‌ترین دوبلورهای زبان آذری هستند.
علی احمدی در بخشی دیگر از این گفت‌و‌گو در پاسخ به اینکه آیا تاکنون کار بازیگری هم انجام داده است، گفت: در تمام طول عمرم یک بار سال ۱۳۴۲ بود که فقط یک سکانس از کار آقای وحدت را بازی کردم ولی کار بازیگری را ادامه ندادم و سرگرم کارهای دیگر شدم به دلیل اینکه اصلا فکر بازیگری نبودم. سپس معصومی اظهار می‌کند: از قدیم الایام همیشه هنر در این مملکت ارزش نداشته و ندارد؛ ضمن اینکه هیچ کدام از همکاران هیچ مسئولیتی را در قبال هنرمندان قبول نمی‌کنند
و سخن آخر به آینده دوبله ایران ختم شد
علی احمدی در پایان درخصوص اینکه آینده دوبله ایران را چطور می‌بیند؟ پاسخی نمی‌دهد و می‌گوید: به دلیل اینکه پیشگو نیستم نمی‌توانم از آینده خبر بدهم اما دوست دارم در پایان صحبت‌هایم از دوستان عزیزم یاد کنم و از تمام کسانی که برایم زحمت کشیدند تشکر کنم.
جا دارد از آقایان: شهباز دولت نژاد‌، سعید بحرالعلومی‌، عبدالله بحر العلومی‌، محمد معصومی‌، محمدرضا رضایی‌، جعفر رضایی‌، مسعود رحیم پور، وحید آقاپور‌ و همچنین خانم‌ها: شب‌خیز‌، زهیر‌، محسن زاده‌، کریم زاده ، ‌فیضی ، ‌شهیدی‌، سام و … نام ببرم و از حضورشان در کنار خودم و همکاری‌های همیشگی‌شان تشکر کنم.