پيش از آمدنِ سرما به فکر تعطيل نشدن توليد باشيم//

پیش‌بینیِ بیکاری کارگران به علت ناترازیِ گاز

رضا اسدآبادی
گروه اقتصادی: گاهی در زمستان وضعیت بدتر از تابستان است که کمبود برق فقط وجود دارد، زیرا به دلیل شرایط برخی نیروگاه‌ها ما هم ناترازی و کمبود گاز داریم و هم در نتیجه نبود گاز، با کمبود برق مواجه می‌شویم و برق واحد نیز قطع می‌شود.
تولید و حفظ اشتغال ظرفیت‌های واحدهای صنعتی برای فعالیت؛ ملزومات مختلفی دارد که یکی از این ملزومات، امکانات زیرساختی از قبیل برق، آب و گاز است. از آنجا که مصرف روزانه این موارد مانند سایر مواد اولیه تولید برای برقراری شرایط کار حیاتی است، حجم قابل توجه مصرف واحدهای تولیدی و شهرک‌های صنعتی عمدتا در فصل‌های خاص باعث می‌شود که برای حفظ خدمت‌رسانی به شبکه شهری، تولیدکنندگان از این امکانات محروم و تولید در برخی مواقع سال متوقف شود؛ امری که هم رکود را موجب می‌شود و هم باعث ایجاد مشکلات برای کارگران در حوزه روابط کار می‌شود.
تجربه قطع برق و سرایت آن به گاز
مسئله ناترازی در تامین امکانات زیرساختی مانند برق و گاز، در فصول گرم و سرد سال هرساله به یکی از رویدادهای عادی تبدیل شده است. اما با روند صعودی مصرف و فرسودگی شبکه انتقال برق و گاز کشور طی سال‌های اخیر و رشد بیشتر واحدهای تولیدی و جمعیت نسبت به گذشته، امکانات زیرساختی لازم برای ادامه فعالیت تولیدی واحدها مختل شده و گاه باعث می‌شود که نیروی کار ناگزیر دست از کار بکشد.
باتوجه به زیان‌های شدید ناشی از قطع ناگهانی برق، در سال‌ گذشته وزارت نیرو این بار به تعیین جدول زمانبندی برای قطعی برق در تابستان را به واحدها و شهرک‌های صنعتی اقدام کرد. دولت عملا این زمان‌بندی را به این منظور ارائه کرد که دستگاه‌ها آسیب نبیند و تولیدکننده از قبل برای قطعی برق آماده بوده و همچنین با دو روز قطعی تولید در هفته، حفظ شبکه برق شهری و خدمت‌رسانی آن را تضمین کند.
البته همین مسئله نیز ضربات جدی به تولیدکنندگان وارد آورد و مشکلات حادی را در فرآیند تولید ایجاد و چند بنگاه نیز به دلیل نیاز به برق‌رسانی دائمی در آستانه ورشکستگی قرار گرفتند. با این حال اولویت دولت برای برق‌رسانی و خدمت‌رسانی زیرساختی حوزه شهری، پیشاپیش بر همه روشن و آشکار بود.
با توجه به نزدیکی فصل سرما در سال جاری، این پیش‌بینی درمورد ناترازی و کمبود در شبکه گازی طی زمستان هم وجود داشته و در سال‌های گذشته برخی از بنگاه‌ها از این مسئله متضرر شدند.
همین مسئله باعث شد تا اخیرا در آخرین نشست هیات نمایندگان اتاق بازرگانی حسین سلاح ورزی (رییس اتاق بازرگانی ایران) با برآورد خسارت میلیاردی وارده به واحدهای تولیدی در اثر قطعی برق به دولت هشدار دهد که برای حل ناترازی گاز در فصل سرد امسال چاره‌ی دیگری به غیر از قطع گاز واحدهای صنعتی بیندیشد.
سلاح ورزی با اشاره به گزارشات واصله از تولیدکنندگان در چند استان اظهار کرد: ما در حالی تابستان را پشت سر گذاشتیم که هر هفته دو روز برق واحدهای صنعتی قطع بود. اتاق کرمان در یک گزارش مستدل نشان داد که هر ساعت قطعی برق هزینه چندین میلیاردی به واحدها وارد می‌کند. با ورود به شش‌ماهه دوم سال، (بنابر تجربه زمستان سال گذشته) لازم است به دولت در مورد ناترازی گاز هشدار دهیم.
گزارش سال گذشته خبرگزاری دولت در زمینه عدم سرمایه‌گذاری در شبکه گاز طی شش سال گذشته نشان می‌دهد که با این روند، شرایط ناترازی در تولید و مصرف گاز تا سال ۱۴۲۰ ادامه خواهد یافت. در این گزارش شرکت ملی گاز اعلام کرده است: “به دلیل ثبات سالانه قیمت‌های گاز طبیعی و عدم امکان اعمال روش‌های مبتنی بر قیمت برای پیک‌سائی و مدیریت میزان مصرف مشترکان بد مصرف، مدیریت شبکه عرضه گاز در مواقع ضروری علاوه بر سایر روش‌ها، از طریق اعمال محدودیت موردی در مصرف گاز برخی مصارف عمده و تامین آن از طریق سوخت‌های مایع در مقطع زمانی مزبور صورت می‌گیرد.”
این اظهارنظر در زمستان سال گذشته عملیاتی شده و بخش قابل توجهی از واحدهای تولیدی با مشکل قطعی یا کمبود گاز در سال گذشته مواجه بودند.
بسیاری از صنایع مانند سیمان، فولاد، کارگاه‌های کوچک، آهنگری‌ها و تولیدکنندگان میلگرد و امثال آن به شدت به گاز محتاج بودند و این درحالی است که دولت در کوتاه مدت نمی‌توانست مشکل کمبود سرمایه‌گذاری زیرساختی در بحث گاز را در دولت قبل جبران و شبکه را از طریق واردات گاز از کشورهایی مثل ترکمنستان طبق روال سنوات گذشته تغذیه کند.
تعامل با دولت برای حل مسئله
فرآیندها و وقایع حول مسئله تامین زیرساخت‌های گازی نشان می‌دهد که مسئولیت اصلی مدیریت این چالش برای واحدهای تولیدی با دولت است و مجموعه وزارت نیرو، وزارت نفت و شرکت ملی گاز به همراه وزارت کار باید از پیش برای چنین مسئله‌ای برای زمستان آماده باشند.
محمود نجفی عرب (رییس اتاق بازرگانی (در این رابطه با اشاره به تعامل صورت گرفته با دولت در زمینه حل مشکل گاز واحدها گفت: ما در استان تهران اخیرا در این زمینه جلسه‌ای با استاندار داشتیم و درباره مشکلاتی که در زمینه قطعی گاز برای تولید پیش آمده نکات خود را گفته‌ایم. بنده به ایشان توصیه کردم باتوجه به پیش‌بینی ما در اتاق بازرگانی در زمینه ناترازی در تولید و توزیع گاز، امسال نیز با این روند مشکلات سال گذشته در تولید را در زمستان تجربه خواهیم کرد.
وی بیان کرد: گاهی در زمستان وضعیت بدتر از تابستان است که کمبود برق فقط وجود دارد، زیرا به دلیل شرایط برخی نیروگاه‌ها ما هم ناترازی و کمبود گاز داریم و هم در نتیجه نبود گاز، با کمبود برق مواجه می‌شویم و برق واحد نیز قطع می‌شود.
نجفی عرب با تاکید بر اینکه به دلیل عدم پیش‌بینی دولت برای قطع ناگهانی گاز که برخلاف قطعی برق اعلام نمی‌شود، بسیاری از واحدها پیش‌بینی قبلی را نمی‌کنند، گفت: برخی از واحدها که در زمستان برق‌شان هم قطع می‌شود، گازوئیل کافی برای استفاده در موتور برق نیز ندارند و یا هزینه تولیدشان بسیار بالاتر می‌رود و میان افزایش قیمت و تعطیلی تولید باید یکی را انتخاب کنند. ضمن اینکه تهیه گازوئیل نیز خود اکنون بسیار مشکل است.رییس اتاق بازرگانی تهران تصریح کرد: وزارت نفت البته می‌گوید روی این مسئله در حال کار کردن است اما هیچ برنامه‌ای را برای اعلام ایام قطع شدن گاز یا جدول زمان‌بندی یا برنامه پیشنهادی برای جبران ناترازی گاز هنوز ارائه نشده است.
ما به دولت توصیه می‌کنیم در کنار انبوه مشکلات دیگر تولید، دیگر این مشکل قطع شدن گاز را پیش پای تولیدکننده و کارگران و کارفرمایان و در نتیجه مردم نگذارند و فکری اساسی به حال وضعیت ناترازی بکنند. ما در سال مهار تورم و رشد تولید دیگر واحدها را نباید درگیر چنین مسئله‌ای کنیم. بازدید ما نشان می‌داد که تولیدکنندگان به شدت گله‌مند بودند و ما گله تولیدکننده و کارگر را در شورای گفتگو به مسئولین و استاندار انتقال دادیم.
عبدالعلی رحیمی مظفری (نماینده مردم سروستان و دبیر کمیسیون انرژی مجلس) که خود سال‌ها در حوزه شرکت ملی گاز فعالیت داشته است، در این زمینه ضمن اظهارنظر درباره پیگیری‌های مجلس از دولت و وزارت نفت در این زمینه گفت: متاسفانه در زمینه گاز تولیدکنندگان در چندسال گذشته دچار ناترازی‌هایی بودیم که این ناترازی‌ها ناشی از بی‌توجهی بسیاری از مسئولین در دولت‌های قبل نسبت به توسعه شبکه گازی بوده است.
وی افزود: دولت‌هایی که منتظر سرمایه‌گذاری خارجی در حوزه گازی به ویژه از سوی دولت‌های غربی بودند، عملا توسعه میادین گازی و شبکه گاز کشور را معطل کردند. همچنین برخی مسئولان وقت نیروگاه سازی را مافیایی معرفی کرده و دنبال حذف شبکه نیروگاه سازی در کشور بودند، باعث این ناترازی امروز شبکه گاز و عدم توسعه کافی میادین گازی شدند. در واقع رکود صنعت گاز دقیقا قربانی تجربه مشابه در دولت قبل بر سر رشد مسکن مهر شد و همان رکود بخش مسکن، گریبان گاز را هم گرفت.
به گزارش آراز آذربایجان به نقل از ایلنا، رحیمی مظفری با تاکید بر پیگیری مسئله ناترازی گاز از دولت گفت: امیدواریم مسئولین در دولت جدید که نگاه متفاوتی دارند، در این زمینه اقدام انقلابی کرده و حداکثر تلاش خود را برای جبران فوری ناترازی و مدیریت مسئله کمبود گاز در فصول سرد را انجام دهند. سال قبل هم مشکلاتی در این زمینه در تولید داشتیم که کمیسیون انرژی در این زمینه مستمراً پیگیر بوده است.
اکنون نیز پیگیر هستیم و در جریان این قرار داریم که برخی میادین در سال گذشته دوباره توسعه یافتند و برخی ظرفیت‌های شبکه نیروگاهی تصفیه گاز نیز افزایش داشته است. امیدواریم امسال نیز با این روند با تدبیر دولت حداقل مشکل را نسبت به سال گذشته در حوزه گاز واحدهای تولیدی داشته باشیم.
Arazazarbaijan.aghtesadi@gmail.com