ورزش زورخانه ای میراث اصیل فرهنگ باستانی
گروه فرهنگی:فرهنگ پهلوانی ورزش باستانی اخلاق را سر لوحه¬ی فعالیت¬های ورزشکاران قرار داده است و در جهان به عنوان میراث اصیل ایرانی، تلاش دارد تا فرهنگی پهلوانی را نهادینه کند.ورزش پهلوانی و زورخانه ای قدمت و پیشینه ای طولانی دارد و در بستر جهان بینی دینی، اسطوره های حماسی و سنت های اجتماعی ایران باستان شکل گرفته است. پس از ورود دین مبین اسلام آداب اسلامی با این ورزش عجین شد و با تاثیرپذیری از سرشت جوانمردی امام علی(ع) و با توجه به فرهنگ ایرانی و اسلامی به مسیر خویش ادامه داد و اکنون به عنوان میراث اصیل ایرانی در جهان مطرح است.
در برخی از دانش نامه های بین المللی از ورزش زورخانه ای به عنوان قدیمی ترین ورزش بدنسازی جهان یاد می‌شود.فرهنگ زورخانه ای و پهلوانی مجموعه حرکات ورزشی با وسایل ویژه ای است که همراه با آداب خاصی در مکانی به نام زورخانه انجام می شود. این سنت اصیل ایرانی، ورزش و اخلاق را در هم آمیخته است و پهلوانان در این ورزش افرادی هستند که علاوه بر قدرت جسمانی، صفات اخلاقی را در سرلوحه ی زندگی خود قرار داده اند.هرودت تاریخ نگار مشهور یونانی درباره ی آمیختگی ارزش های اخلاقی با ورزش در نزد ایرانیان می نویسد: »ایرانیان قومی نیرومند بودند که به فرزندان خود از پنج سالگی سه چیز را می آموختند، سواری، تیراندازی و راستی«
ورزشکارانی که قدرت جسمانی را با ویژگی های برتر اخلاقی در هم می آمیزند، لقب پهلوان را به دست می آورند و در میان مردم مورد احترام و از جایگاه ارزشمندی برخوردار می شوند. از پهلوانان بزرگ تاریخ ورزش زورخانه ای می‌توان به عارف و شاعر مشهور پوریای ولی، سید حسن رزاز و جهان پهلوان غلامرضا تختی اشاره کرد.زورخانه به عنوان مکانی برای انجام دادن ورزش های پهلوانی به شمار می رود که ورزشکاران به منظور پرورش روح و جسم خود در آنجا حضور می یابند. ارتفاع در این مکان به طور معمول کوتاه ساخته می شود که افراد هنگام ورود یا خروج، نخست خم شوند تا اینگونه تواضع و فروتنی به آنان یادآوری شود.
گود ورزش در زورخانه پایین تر از کف سالن اصلی قرار دارد و نماد میدان نبرد محسوب می‌شود. ورزشکاران با وضو وارد این گود هشت ضلعی می شوند. سردم، محل نشستن مرشد است و ضرب و زنگ از آلات موسیقی این ورزش به شمار می رود. هنگام تعویض حرکات ورزشی و ورود و خروج پیشکسوتان یا پهلوانان زنگ به صدا در می آید. در ورزش زورخانه ای، میل نماد گرز مبارزان، کباده نشانه ی کمان تیراندازی، سنگ نماد سپر و تخته شنو نشانه ی شمشیر است که ورزشکاران با آن حرکات ورزشی را انجام می‌دهند. ورزش زورخانه ای و فرهنگ پهلوانی در طول تاریخ خود فراز و نشیب های بسیاری داشته است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی با توجه به تاکیدهای امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری بر حفظ و گسترش این ورزش دینی و ملی؛ برنامه های آشنایی جوانان با این ورزش در دستور کار قرار گرفت و در مسیر بین المللی کردن ورزش زورخانه ای، تلاش های بسیاری صورت پذیرفت.فدراسیون بین المللی ورزش های زورخانه ای (IZSF) با مشارکت مقامات عالی رتبه ی ورزشی ۲۲ کشور جهان در بیستم مهر ۱۳۸۳ هجری خورشیدی تشکیل شد و اهدافی همچون تشویق به توسعه و گسترش ورزش سنتی زورخانه ای و کشتی پهلوانی در تمام کشورهای جهان، پشتیبانی و ارایه ی کمک های فنی به کشورهای در حال توسعه، مشارکت در گسترش روابط دوستی میان تمامی ورزشکاران و نیز میان فدراسیون های ملی را در چارچوب برنامه های خود قرار داد.بنیاد فردوسی سازمانی مردم نهاد است که پس از بستن تفاهم نامه ی همکاری های فرهنگی و اجرایی با فدراسیون پهلوانی و زورخانه ای ایران توانست با برگزاری همایش های مختلف، همکاری در تقدیر از مرشدان زورخانه، برپایی جشنواره های شاهنامه خوانی عشایری و آیین های پهلوانی و برپایی نمایشگاه عکس؛ گامی محکم در گسترش فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه ای در جهان بردارد.
اینک مسابقه های ورزش باستانی هر سال به صورت تیمی در یکی از شهرهای ایران صورت می گیرد که تیم ها دارای یک مرشد، هشت ورزشکار و یک میان دار، هستند.آیین های پهلوانی و زورخانه ای در بیست و پنجم آبان ۱۳۸۹ خورشیدی به عنوان میراث معنوی در سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد (یونسکو) به ثبت جهانی رسید. هفدهم شوال سالروز نبرد امام علی (ع) و عمر بن عبدود نیز در تقویم رسمی کشور به نام روز فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه ای نامگذاری شده است. دبیر ترویج فرهنگ پهلوانی با اشاره به پیشینه ی ورزش زورخانه ای گفت: آیین پهلوانی، ریشه در تاریخ و تمدن کهن ایران باستان دارد. پهلوانان در این سرزمین همواره مورد اعتماد مردم بوده اند و در برقراری امنیت اجتماع کمک می کردند. تاریخ نگاران اعتقاد دارند که هم زمان با گسترش فرهنگ پهلوانی، زورخانه ها از ۶ هزار سال پیش با معماری خاص و با درهای کوچک و گود محراب گونه شکل گرفت و مکانی برای ورزش و دیدار ورزشکاران شد. یاسر موحدفر معماری زورخانه ها را از گذشته تا به امروز منحصر به فرد دانست و تصریح کرد: این مکان های اجتماعی با توجه به معماری ایرانی و اسلامی آن از یک فضای ورزشی و معنوی بهره مند است.
زمانی که مرشدِ زورخانه با خواندن شعرهای کهن ایرانی از حافظ، سعدی و مولوی زنگ را به صدا در می آورد، ورزشکارن با وضو و با طهارت جسمی و روحی وارد گود می شوند و از اهل بیت عصمت و طهارت یاری می طلبند. ورزش زورخانه ای و فرهنگ پهلوانی در جهان منحصر به فرد و دارای موسیقی خاص خود است که نقش مهمی در تربیت نسل جوان کشور و گسترش فرهنگ ایثار و جوانمردی در جامعه دارد.
وی با بیان این که پهلوانان، آیین های مختلفی را در زورخانه با مشارکت مردم برگزار می کنند، افزود: به طور مثال در این مکان ها با توجه به مناسبت های ملی و مذهبی برای یاری به افراد مددجو و آسیب دیده، جشن گلریزان برگزار می‌شود تا به نوعی به آنها کمک شود.
در سال جاری هفته ی فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه ای از شِشُم تا دوازدهم مرداد بر پا شد. همچنین قابل بیان است که اکنون ۴۴ نهاد و وزارتخانه عضو ستاد ترویج فرهنگ پهلوانی کشور هستند.
دبیر کل بنیاد فردوسی درباره ی ثبت جهانی آیین های پهلوانی و زورخانه ای ایران در سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد(یونسکو) و استقبال مردم از آن گفت: این ستاد باید فعالیت‌های خود را در سطح فدراسیون های ورزشی گسترش دهد و برای هر رشته ی ورزشی ستاد ترویج فرهنگ پهلوانی در فدراسیون مرتبط با آن را فعال کند.
نوشته شده توسط admin در سه شنبه, ۱۳ مرداد ۱۳۹۴ ساعت ۴:۵۳ ق.ظ
