کمال هنر نقاشی در ملک ایران

علی رزم‌آرای
گروه فرهنگی: محمد غفاری معروف به کمال‌المُلک نقاش ایرانی (????۱۳۱۹-????۱۲۲۷) یکی از مشهورترین و پرنفوذترین شخصیت‌های تاریخ¬هنرمعاصر ایران به شمار می‌آید. او در یکی از خانواده‌های هنرمند و سرشناس در کاشان چشم به جهان گشود. غفاری پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی در کاشان به همراه برادر بزرگترش به تهران آمد و در دارالفنون در رشته نقاشی ادامه تحصیل داد. پس از گذشت سه سال تحصیل وی در دارالفنون، هنگامی که ناصر¬الدین¬شاه از این مدرسه بازدید می‌کرد، کار او را پسندید و او را به دربار فراخواند.با حضور در دربار، ابتدا لقب خان، سپس پیشخدمت مخصوص به وی داده شد و پس از چندی تاثیر آثار محمد غفاری سبب گردید تا ناصرالدین شاه خود به شاگردی وی در آید و او را در ابتدا به لقب نقاش‌باشی و سپس به لقب کمال¬الملک منصوب کند. در مدت حضور او در دربار، او ???۱۷۰ تابلو کشید که معروف‌ترین آن‌ها تالار آینه است و اولین تابلوییست که آن را امضا کرده است. پس از مرگ ناصرالدین¬شاه و به سلطنت رسیدن مظفر¬الدین¬شاه، کمال-الملک برای ادامه تحصیل در زمینه نقاشی و زبان فرانسوی و همچنین بازدید از موزه‌ها، عازم اروپا شد. او در مدت سه سال در ایتالیا، فرانسه و مدت کوتاهی در اتریش اقامت کرد و در طی این مدت با بازدید از موزه‌های مهم شهرهای فلورانس، رم و پاریس، از آثار نقاشان برجسته‌ای چون روبنس، تیسین و رامبراند در حدود دوازده نقاشی کپی کرد. بازگشت کمال¬الملک به ایران، مصادف با انقلاب مشروطه می‌شود. در این هنگام کمال¬الملک با انتشار مقالات و ترجمه برخی آثار ژان ژاک روسو و دیگر نویسندگان آزادی خواه فرانسه، به سهم خود با حرکت مردم، همراه می‌شود. در نهایت در اردیبهشت۱۳۰۷ ????وی به روستای حسین آباد نیشابور تبعید شد و مابقی عمر خود را در آنجا گذراند. وی در سال????۱۳۱۹ در سن۹۵ ?? سالگی در گذشت و پیکر او را در کنار عطار نیشابوری به خاک سپردند.تولد و خانواده: محمد غفاری در خانواده‌ای هنرمند و سرشناس در شهر کاشان بدنیا آمد، وی برادر زاده میرزا ابوالحسن غفاری معروف به صنیع-الملک از اولین تحصیل کردگان ایرانی در فرنگ و از افراد پرنفوذ دوره قاجار بود. غفاری تحصیلات اولیه‌اش را در مکتب مکاتب زادگاهش گذراند. پدرش میرزا بزرگ که همچون پدرانش دارای حرفه نقاشی بود، ابوتراب، پسر بزرگترش و محمد را برای ادامه تحصیل راهی تهران کرد.مهاجرت به تهران: کمال¬الملک پس از حضور در تهران، به همراه برادر بزرگترش در مدرسه دارالفنون در رشته نقاشی مشغول به تحصیل شد، هر دو برادر در مدت سه سال تحصیل خود توانستند موفقیت‌های بسیاری را کسب کنند. در پایان سال سوم، ناصرالدین-شاه در حین بازدید از مدرسه دارالفنون با دیدن تابلویی که از چهره اعتضاد السلطنه، رئیس وقت مدرسه دارالفنون که توسط محمد غفاری کشیده شده بود، تحت تاثیر قرار گرفت و دستور داد تا او را به عنوان نقاش به استخدام دربار در آورند.حضور در دربار قاجار: با حضور در دربار، در ابتدا لقب خان، سپس پیشخدمت مخصوص به وی داده شد و پس از چندی تاثیر آثار محمدغفاری سبب گردید تا ناصرالدین شاه خود به شاگردی وی در آید و او را در ابتدا به لقب نقاش باشی و سپس به لقب کمال¬الملک منصوب کند. کمال الملک پس از چندی با خواهر مفتاح¬الملک یکی از مقامات دربار ازدواج کرد که ثمره این ازدواج یک دختر به نام نصرت و پسری به نام حسین علی خان شد. در مدت حضور وی در دربار، او ??? تابلو کشید که معروف‌ترین آن‌ها تالار آینه است و اولین تابلوییست که آن را امضا کرده است.سفر به اروپا: کمال الملک در پرتره از خودپس از کشته شدن ناصرالدین شاه کمال¬الملک برای مطالعه به اروپا رفت. (???? ش) مدتی بیش از سه سال را در فلورانس، رم و پاریس گذرانید؛ و در موزه‌ها به رونگاری از آثار استادانی چون رامبراند و تیسین پرداخت. در پاریس با فانتن لاتور آشنا شد. سفر اروپا تأثیری مثبت در اسلوب کار و حتی طرز دید او گذاشت. او به دستور مظفرالدین¬شاه به ایران بازگشت(۱۲۷۹ ش) و کار در دربار را ادامه داد، ولی عملاً نتوانست با خواست‌های شاه جدید کنار بیاید. به عراق رفت و چند سالی را در آنجا گذرانید. (???? تا????ش) پرده‌های زرگر بغدادی (???? ش) و میدان کربلا (???? ش) را به هنگام اقامتش در عراق نقاشی کرد. او اگرچه به مشروطه خواهان متمایل بود (پرده علیقلی خان بختیاری -سردار اسعد- گواه آن است) در جنبش مشروطه مشارکت مستقیم نداشت. در سال‌های بعد مدیریت مدرسه صنایع مستظرفه را بر عهده گرفت، در این مدرسه با کوشش فراوان به پرورش شاگردان همت گماشت که زبده‌ترین شان خود استادانی در مکتب او شدند. سرانجام به دلیل اختلافاتی که با وزیران معارف بر سر استقلال مدرسه پیدا کرد، از کار تدریس و شغل دولتی دست کشید و به ملک شخصی خود در حسین آباد نیشابور کوچید. (سال۱۳۰۶ ش). در آنجا بر اثر حادثه‌ای از یک چشم نابینا شد؛ اما تا سال‌های آخر زندگانی به نقاشی ادامه داد. کمال¬الملک از همان آغاز فعالیت هنری اش تمایلی قوی و آشکار به روش و اسلوب طبیعت گرایی اروپایی داشت. با ظهور کمال الملک وظیفه‌ای جدید برای نقاش دربار معین شد. او می‌بایست رویدادها، اشخاص، ساختمان‌ها، باغ‌ها و غیره را همچون عکاسی دقیق ثبت کند تا به عادی‌ترین مظاهر زندگی و محیط درباری سندیت تاریخی بخشد. بی سبب نیست که کمال¬الملک در این دوره اغلب پرده‌هایش را با افزودن شرحی درباره موضوع رقم می‌زد. از جمله دیگر آثارش: دورنمای صفی آباد ؛ عمله طرب؛ حوضخانه صاحبقرانیه ؛ منظره آبشار دوقلو؛ مرد مصری ؛ فالگیر یهودی؛ نیمرخ هنرمند ؛ منظره کوه شمیران آرامگاه کمال‌الملک در نیشابورسرانجام محمد غفاری (کمال¬الملک) در مرداد سال ?درگذشت و در نیشابور و در کنار قبرعطار نیشابوری مدفون گشت.نسخه اصل تعدادی از تابلوهای مشهور کمال الملک در کاخ گلستان در معرض نمایش قرار دارد.با کار او جریان دویست‌ساله تلفیق سنت‌های ایرانی و اروپایی به پایان می‌رسد و سنت طبیعت‌گرایی اروپایی در قالب نوعی هنر آکادمیک تثبیت می‌شود.

نوشته شده توسط admin در دوشنبه, ۲۷ مرداد ۱۳۹۳ ساعت ۱۱:۵۳ ق.ظ

• ۰ نظر
• 869 بازدید
•    تویت
•  چاپ