نشستن پای ماهواره ماموریت رسانه ملی برای پر کردن آنتن
مروارید صادق‌پور
گروه فرهنگی: یک منتقد سینما و تلویزیون معتقد است که تولید برنامه‌های ایرانی بر مبنای آثار خوب دنیا اشکالی ندارد؛ البته در صورتی که تبلیغ فرهنگ بیگانه در آن مشهود نباشد و کاملاً در خدمت فرهنگ ایرانی قرار بگیرد. جبار آذین درباره کپی‌برداری از برنامه‌های خارجی در تلویزیون ایران، بیان کرد: بهره‌گیری و استفاده درست از آثار شاخص و برجسته جهانی که در میان ملت‌های مختلف بازخورد درست اجتماعی داشته‌اند، می‌تواند با تکیه بر فرهنگ ایرانی و مدیریت نیروی خلاق، مفید واقع شود. همچنین به آثاری در جهت خدمت به فرهنگ جامعه یا رسانه تبدیل شود اما این مساله به معنی کپی‌برداری و تقلید کورکورانه از آثار خارجی در عرصه‌های ادب، هنر و تولیدات سینمایی و تلویزیونی در ماهواره‌ها نیست به دلیل اینکه اغلب تولیدات ماهواره‌ها بر مبنای سیاست‌ها اهداف اقتصادی و سیاسی دولت‌های کنترل کننده و سازنده ماهواره‌ها شکل گرفته است.
او ادامه داد: متأسفانه صداوسیمای انحصاری و اسپانسری ایران به جای باز گذاشتن فضای ورود به خلاقیت برای هنرمندان حرفه‌ای و جوانان مستعد، بخشی از نیروهای خود را پای ماهواره‌های خارجی نشانده تا بر مبنای برنامه آن‌ها سریال، مسابقات و سرگرمی‌ها را عیناً کپی و در تلویزیون ایران بازسازی کند. این در حالی است که این مساله بزرگ‌ترین آسیبی است که رسانه مدعی فرهنگ و دانش می‌تواند به فرهنگ جامعه بزند.
این منتقد سینما و تلویزیون تصریح کرد: متأسفانه تلویزیون ما در حوزه مجموعه‌سازی بسیاری از سریال‌های متوسط و بد را از نسخه‌های امریکایی، ترکیه، عربی و هندی کپی‌برداری می‌کند. همچنین در بخش تولید مسابقات هم به همین شکل است و تلویزیون فکر می‌کند اگر مسابقات خارجی را کپی‌برداری کند و با هزینه اسپانسرهای وطنی و شرکت چهره‌ها و ستاره‌های تبلیغاتی سینما و تلویزیون برنامه‌ها را بسازد هم می‌تواند به جامعه خدمت کند و هم آنتن خود را پر کند اما در اصل فقط آنتن خود را پر خواهد کرد.
آذین در پاسخ به این پرسش که چرا برنامه‌سازان به سمت تولید برنامه‌های مشابه می‌روند، بیان کرد: این مساله ابتدا به مدیریت صداوسیما برمی‌گردد که در حد تخصص و به شیوه هنرمندانه و خلاقانه اعمال نمی‌شود. مدیران شبکه‌های مختلف هم که زیر مجموعه این سازمان قرار دارند بر مبنای رفاقت و سیاست گزینش می‌شوند که بر انتخاب عوامل برنامه‌ها تولید برنامه و فیلم‌ها هم دخالت دارند. بر این اساس اگر در شبکه‌ای یک فیلم و سریال حتی کپی شده مورد توجه قرار بگیرد، بر مبنای مدیریت غلط، عوامل سازنده دیگر هم سعی می‌کنند این برنامه را مجدد در شبکه خود کپی کنند.او تصریح کرد: این کپی کردن، هر نوع خلاقیت و نوآوری به روی هنرمندان را مسدود می‌کند که فکر می‌کنند تلویزیون می‌تواند به جامعه خدمت کند. مدیران تلویزیون و برنامه‌سازان به جای آن‌که برنامه‌ها و طرح‌های فرهنگی و ایرانی را ارائه دهند که در جهت پاسخ مناسب به نیاز مخاطب که شامل امید، شادی، سرگرمی و تنوع باشد، نیرو و انرژی خود را صرف کپی و تقلید می‌کند؛ این کار بدترین لطمه‌ای است که متأسفانه صداوسیما به مردم و جامعه می‌زند. در حالی که اگر جامعه اهل تخصص و هنر باشند و مساله رعایت فرهنگ جامعه در آن‌ها سیطره کند، می‌تواند در برنامه‌سازی به صورت ثمربخش ظاهر شود اما متأسفانه مدت‌هاست جز تقلید، تکرار خودنمایی اسپانسرها، آشفتگی مدیریتی، سریال آبکی و برنامه کپی شده مساله جدیدی نمی‌بینیم.
این در حالیست که یک برنامه‌ساز درباره کپی برنامه‌های تلویزیونی ایران از نسخه‌های خارجی چنین اظهار کرد: هیچ مانعی برای کپی از برنامه‌های موفق جهانی نمی‌بینم اما امیدوارم در کشور ما هم قانون کپی رایت رعایت و خیالمان راحت شود که کاری می‌کنیم که همه جای دنیا هم اتفاق می‌افتد. محمدفواد صفاریان‌پور که با برنامه‌هایی چون »خندوانه« (کارگردان هنری) »آسمان شب«و »چرخ« با تلویزیون همکاری داشته است بیان کرد: این شکل از برنامه‌سازی در همه جای دنیا متداول است اما متأسفانه قانون کپی رایت نداریم در صورتی که این قانون رعایت شود موافق کپی هستم.
او سپس گفت: در میان تمام مسابقات، »عصر جدید« هم سرگرم‌کننده بود و هم امید و غرور را برای مردم ایجاد کرده است. برنامه‌ای مثل »عصر جدید« را برای تلویزیون لازم می‌دیدم اما بعید می‌دانستم بتوان آن را ساخت. به دلیل اینکه پروژه سختی است و کپی کردن آن با توجه امکانات و توانایی و دانش برنامه‌سازی بسیار دشوار بود.
او ادامه داد: عصر جدید یکی از کارهای درخشانی است که در طول تاریخ تلویزیون اتفاق افتاده است اما مسابقات دیگری که پخش می‌شود حس می‌کنم فرهنگی را به وجود می‌آورد که خیلی به ما ارتباطی ندارد و در کشورهای دیگر سطح مشخصی دارد. ساختار مسابقات به ما می‌گوید که برنده باش اما اینکه اندازه خود را ندانی و شرکت کنی، گاهی سرخوردگی ایجاد می‌شود. در این مسابقات جنبه یک شب جایزه گرفتن پررنگ شده و این تفکر را ترویج می‌دهد که خوب نیست اما برنامه‌ای مانند »عصرجدید« می‌گوید نسبت به استعداد زیاد رقابت کن و توانایی خود را نشان بده و در نهایت بدان که داوری می‌شوی؛ بنابراین اتفاقی که برای تو می‌افتد یک شب نیست، باید زیاد تمرین کنی و بعد استعداد را به نمایش بگذاری.این برنامه‌ساز در پاسخ به این پرسش که برای کپی از برنامه‌های خارجی چرا نسخه‌های به‌روز شده برنامه‌های دنیا را مورد توجه قرار نمی‌دهیم، اظهار کرد: تلنت شوها یا برنامه‌های تلویزیونی استعدادیابی سال‌هاست که در همه جای دنیا ساخته می‌شود و اگر این نوع برنامه‌ها را بسازیم ایرادی ندارد. همه شبکه‌ها در ایام عید تلاش کردند مخاطب داشته باشند اما اینکه تمام شبکه‌ها مسابقه پخش کنند و جایزه بدهند برای تلویزیون مطلوب نیست.
صفاریان پور اضافه کرد: طراح نمونه‌های خارجی این مسابقات به نظرم برنامه ساز نبودند بلکه سیاست‌مدار بودند و می‌خواستند بگویند ما با استعدادترین مردم روی کره زمین هستیم. خوشحالم که عصر جدید در ایران به روی آنتن می‌رود. ما در ایران استعدادهای خوبی داریم و از اینکه موقعیتی برای ارائه استعداد در تلویزیون وجود دارد، خوشحال هستم.
او درباره رویکرد اصلی تلویزیون در دنیا بیان کرد: رویکرد اصلی تلویزیون در همه جای دنیا خبر و اطلاع‌رسانی و سرگرمی است و این دو مساله، اصلی‌ترین کار در تلویزیون است. برای سریال‌سازی شبکه‌های مخصوصی دارند و اینکه تلویزیون پُر از سریال باشد، اشتباه‌ترین روشی بود که سال‌ها در ایران اجرا شده است. ساختار برنامه‌سازی که در حال حاضر در تلویزیون ایران ایجاد شده، نقطه قوت است.به گزارش آرازآذربایجان به نقل از ایسنا ، او در پاسخ به این پرسش که چرا زمانی که یک برنامه موفق می‌شود اغلب شبکه‌ها به سمت ساخت دوباره این برنامه می‌روند؟ گفت: این مساله را باید از مدیران شبکه‌ها سوال کنیم زیرا سیاست‌گذار هستند. من به عنوان برنامه‌ساز سعی می‌کنم برنامه‌ای که مورد نیاز جامعه است را تولید کنم. گرچه من از نکاتی که در تلویزیون است، دلخورم و ترجیح می‌دهم برنامه نسازم. برای مثال وقتی یک برنامه تلویزیونی مانند »هزار داستان« را یک کارگردان می‌سازد اما جایزه را به دیگری می‌دهند، ناسپاسی عمیقی است. داوری همیشه هست و مشکلی ندارم زیرا گاهی برایمان خوشایند و ناخوشایند است اما بحث کپی رایت است و اینکه حقوق معنوی آفریننده اثر رعایت نمی‌شود که جای تأسف دارد.
Arazazarbaiijan.farhangi@gmail.com
نوشته شده توسط admin در یکشنبه, ۰۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ ساعت ۱۰:۲۵ ق.ظ
