من دیلیمی شیرین اویره ندیم…

حاضیرلایان:اکبر سعادت
منیم دوغما آنا دیلیمیز و اونون خزینه لری ایله ایلک تانیشلیغیم آنام لا اولموشدور. آنام تحصیل ساریسندان محروم و یازیب، اوخوماق بیلمهین بیر ائل قیزی اولدوغو حالدا، سینهسی آشار، داشار سوز خزینهسی اولموشدور او سایا، حسابا گلمز قدر لایلا، نازلاما، بایاتی، قوشما، گرایلی، نغمه، آتالار سؤزو، ناغیل و داستان بیلیردی. هله ایندی اللی، آلتمیش ایلین آردیندان اونون بیری، بیری نین دالینجا حیاتا گؤز آچان قارداشلاریمی یاتیزدیراندا اوخودوغو لایلالار و نازلامالار قولاغیمدا سسلهنیر:
۱ ـ لایلای دئدیم یاتاسان،قیزیل گوله باتاسان،قیزیل گولون ایچینده، شیرین یوخو تاپاسان.
۲ ـ لایلای دئیدم آدینا، حق یئتیشسین دادینا،بویا، باشا چاتاندا،منیده سال یادینا.
آنام اورمو دیاریندا دوققوز پیله محله سینده حیاتا گؤز آچمیش جوان یاشلارینی ائل ایچینده یاشامیش، و آتام نان بیرلیک ده حیات اوچون چالیشماقا باشلامیشدی.آنانمین ان گوزل ناغیل لاری اولاردی…ناغیل لاری که اوز آتا آناسیندان پای آلمیشدیر..آنام ناغیل لارین ائشیدن زامان اختیارسیز اوتوروب و دیققتله قولاق آسیب گوزلریمی اختیارسیز دولاندیرادیم.
۱ ـ من عاشق یاسمن سیز،باغلارین یاسمن سیز،من اولدوم گوله حسرت،گولشن سیز یاسمن سیز.
آنامین سسی ائوده یاییلینجا بیر بوجاغا چکیلردیم، اورهییم کووهرهلردی، گؤزلریم یاشلاناردی … آنام ناغیلی چوخ یاراشیقلی و یئرلی، باتاخلی دییهردی. او بیر چوخ وقت ناغیلا بو سؤزلر ایله باشلاردی:
“بیری وار ایدی، بیری یوخ ایدی، انسانلارین درد ـ غمی چوخ ایدی، اونلارین بیر دادینا چاتان یوخ ایدی…” (بیزه تای دئییب آغلایاردی…)ماراقلی بوراسی ایدی کی، او بیر ناغیلی هیچوقت تکرار ائتمزدی. هر دفعه سؤیلهدیگی تازا ناغیللار اولاردی. او ناغیلا باشلار ، باشلاماز من دیزلریمی قوجاقلییب بیر گوشه ده اوتوروب. یاشادیغیم یوخسول و داریسقال محیطدن اوزاقلاشاردیم. رویالارا قاپیلیب، پریلرین قانادلارینا قوناردیم، سلیمانین خالچاسینا مینردیم ، اوزاقلاردا، گؤیلرده، سیر ائدردیم. اورهییم یاخیشلارین، یاخشیلیقلارین غلبه چاتماق آرزوسو ایله چیرپینار، پیسلرین و پیسلیکلرین محو اولوب کوله دونمهسی ایله آلیشاردی. آنامین دئدیکلری سؤزلر سیرقا اولوب حافظهمدن آسلاناردی …
سونرالار چوخلو چوخلو ناغیللار و ماهنی لارا مختلیف کیتابلاردان قولاق وئریب ائشیتدیم..و آنام یارادیغی گوجلو استعدادیله اونلاری ازبرلییب و خاطریمده قالارگی اولموشدولار.
بونو دا دئمه لیم که آنام ائل ماهنیلاریندان هر هانسیسینا بیر یا ایکی دفعه قولاق آسسایدی، اونو ازبرلردی. یاخشی یادیمدادیر بیر دفعه آتام بیر بوروقولو گرامافون ائوه امانت گتیرمیشدی اونون صفحهلرینده نئچه، نئچه ائل ماهنیلاری وار ایدی او بو ماهنیلارین چوخونو ازبرلهمیشدی و گاهدان گؤیلو خوش اولاندا، زمزمه ائدردی:
“بس سن دئمیشدین سنه من یار اوللام
آمان ننه، ظالیم ننه، یار ننه!
غملی گونونده سنه غمخوار اوللام،
آمان ننه، ظالیم ننه، یار ننه! … و بیرسی ده که من او ماهنی نی چوخ سئویب و همیشه لیک خاطیرمده ساخلادیم:
آی آنا قوربان اولوم …نه یامان قوجالمیسان
آغاران ساچلارا…حزین لای لایان قوربانام آنا…
او خلق داستانلایندان اصلی کرمی، عاشیق غریبی، امراهی، توفار قانلی عابباسی و باشقالارینی بوتون آیرینتیلاری ایله یئرلی، یئرینده سویلردی.
ایللر کئچدی، من یاشا دولدوم، زمانلا دهده قورقود داستانلاری ایله آشنالیق قاتدیم. گئجهلرین بیرینده کیتابین ایلک بویو (درسه خان اوغلو بوغاجین بویو) نو آناما اوخوماغا باشلادیم و دئدیم:
آنا، یاخشی دقت یئتیر، بیر گؤر بورادا سنین اوچون آنلاشیلماز سؤز، صحبت وارمی یا یوخ؟ او درین دقتله قولاق آسدی و داستان قورتاراندان سونرا دئدی:
“اوغول، بوردا نه آنلاشیلمازلیق اولا بیلرکی، اوراداکی بوی دا بیزیمدی، سؤزده بیزیمدی، ایلقاردا بیزیمدی” …
آنامدان علاوه منیم دیلیمیزین فولکلورو شعر ساحهلری ایله تانیشلیغیمدا آتامین دا چوخ تاثیری اولموشدور. هر سؤزونو بیر ائل سؤزو یا تمثیل ایله آنلادان کیشی، گاهدان دا هلهده یادیمدا قالان بو کیمی تک بیتلره ال آتاردی:
کئچمه نامرد کؤورپوسوندن، قوی آپارسین سئل سنی یاتما تولکو دالداسیندا، قوی یئسین آسلان سنی
اوضاع چرخ سانماکی بی اختلاف اولور،جوی زمانه گه بولانیر، گاه صاف اولور.
ز بس کی آتش آهیم یانیب شرارهلهنیب،یئتیبدی چرخه اودور، چرخ اوزو ستارهلهنیب.
سانما ازدیکجه فلک بیزلری ویرانلیق اولور،اون تمناسی ایله بوغدا دگیرمانلیق اولور ….
اونون سید عظیمدن، صرافدان، راجی دن، صابردن، شعرلر کؤچوردوگو یاشیل جلدلی دفتر هله ایندیده ذهنیمین آلاتورانیندا جانلانار. معاشین چاتیشمازلیغیندان او، بو دفتری کیمه ایسه ساتمیشدی و همیشه اونو الدن وئرمگین آجیسی ایله یاشایاردی …
بئلهلیکله آنامین و آتامین و بوندان علاوه، اطرافیمدا یاشایان بیر چوخ عادی انسانلارین ائوده ـ ائشیکده گوندهلیک دانیشیقلاری، شوخلوقلاری، و ائل ماهنیلاری، منی مکتبده آنا دیلیمده درس اوخویا بیلمهسم ده، بو دیلین شیرینلیگی و اینجهلیکلری ایله آز، چوخ تانیش ائدیر و منده دیلیمیزه نسبت قایغی و حؤرمت یارادیردی بو آرا من درسی بیتیریب، معاشین آغیر اولدوغوندان ایشه باشلامالی ایدیم. بو کیتابخانادا آرا، سیرا اورمو دا باکی دا، ترکیه ده چاپ اولان تورکو کیتابلاردان وار ایدی. بو کیتابلارین ایچریسینده هم تک بیر شاعیرلرین دیوانلارینا، هم ده، دهده قورقود، دیوان لغات الترک و لغت ابن مهنا کیمی مهم اثرلره راست گلمک اولوردو.
»گوزوم نورو، جانیم آنا!
بؤیوتدون سن منی یانا یانا اؤدلو سان گون کیمی
بیر قاینار حیات کیمی بورجلویام من سنه
سنه بیر ائولاد کیمی…«