فولکلوروموزا دئیه ر وئره ک

اکبرسعادت
بیر سبب یوخ دئمه رسوای جهان اولماغیما
قونچا آغزین کیمی خلق ایچره نهان اولماغیما
منی صد حیف قوجالتدی بو گوزللر ستم
یوخدور امّید داخی بیرده جوان اولماغیما
آنادیلیمیز:اینسان هردن اوزونو باشقالاریندا یاشاییر. باشقالاریندا یاشاماق، باشقالاری کیمی اولماق آنلامینا گلمیر. اؤزو یاشامادیق‌لارینی بیرلری یاشاییر. بلکه ده او بیرلری‌ایله، یئرلرینین ده‌ییشمه‌سین ایسته‌سه‌لر ده‌ییشنمه‌یه! بلکه یوخ، کسین‌لیک‌له ده‌ییشن‌مز. ده‌ییشه بیلسه‌یدی چوخدان یاشامیش اولاردی. سئودیـییمیز کیمی یاشاماق،‌چوخ زامان‌لار یاشایانمادیغیمیز قدر چتین اولور! بو اوزدن بیرلرینی سئویرسن، سئویرسن یاشایانمادیغیمیزی یاشادیق‌لاری اوچون.
یاشایانمادیغیمیزی یاشایان‌لار، خاطیره‌لریمیزین اوچوش یئرینده یاشایاندا، هر نه اوست-اوسته دوشور. اوزوموزدن چوخ، بیزی یاشایان‌لاری دوشونوروک. اوز بودره‌مه‌ییمیزی چوخ اونملی گورموروک، اونلارین دوداق‌لارینین قاچیرتمالاری دا اونملی اولور. اوزلرینی یاشایانماییب، یاشاماق آرزیسیندا اولان‌لار دا تکجه بیر-ایکی اولمورلار، بیر چوخ‌لاری اولور.بو اوزدن یاشایانمایان‌لاری، یاشایان‌لار،یاشاتدیق‌لاری کیمسه‌لرین هامیسینی گورمه‌لی اولورلار.
یاشایانمادیغینی تام یاشایان بیرینی تاپماق، هر کسین شانسینا چیخماز. شانس‌لارینا چیخان‌لار، یاشادیق‌لارینی گوزله‌مه‌لی‌دیرلر. یاشایان‌لاری اولمادیقدا، اوزلرینی یاشادان بیرلرینی تاپماق چوخ چتین اولاجاق. بلکه ده اولمایاجاق! یاشانمایان‌لار بیر یئره توپلاشدیق‌دا دا، یاشایانمادیق‌لارینی یاشایان بیرین یئرینی دولدورانماییب، یاشایانمایاجاق‌لار!!!
فولکلوروموزون اونودولان یئرلری:
اورمو گولو:اوشاق اولار کن یایین ایستی گونلرینده اورمو گولو قوجاغین بیزه ساری آچیب و بیزی باغرینا باسیردی.هئچ یادیم دان چیخماز او گون لریمیز.
گوزل بیر گونلریدی.هر داریخاندا عایله ینن بیرلیک ده اورمو گولون گورمه یه تله سیردیک.آغ گمی لرده گئچمیش خاطیره لر یادیما دوشور.اوندا کی ایکی اولکه نی گمیینن گزه ردیک.اما ایندسه هر اتوبوس نان اوردان گئچدیکجه دوزلو یوللار اوره ییمی ده لیر.دورنالار اورمو گولون قوناق لاریدی.جیرانلارین،حیران باخیشلاری ایندیسه یئرین بوش داغ داشا وئریب.اوره ک لره بیر دونیا سئوینج قوناق ایمیش.اولکه مین یاشیل گونلری دوزلاردا قالدی.مین لرجه آرزی لاریمیز اوره ک لریمیزده سولدی.آما ایندیسه ایللر بویودور کی، بیزیم میلتیمیزین چیخارلارینا قارشی اولانلارین گیزلی و آچیق اللرینی بورادا گوروروک.هامی بیلیر، او گول بیزیم وارلیغیمیزین اونملی سندلریندن دیر.او بیزیم کولتوروموزون بویوک نیشانه‌لریندن بیری ساییلماقدادیر.آخی اوراسی بیزیم اوچون یالنیز دوز گولو دئییل. اوراسی بیزیم اوچون مین ایللیک تاریخ و کولتور دور. اوراسی بیزیم اسکی تاریخیمیزین سمبولودور.اوراسی بیزیم یازیچیلاریمیزین، شاییرلریمیزین، ادبییارچیلاریمیزین ایلهام قایناغیدیر.
اویون لار:بو گون اویونلارین چوخو، تکجه یاشلیلاریمیزین یادداشیندا قالیب…و تاسف کی اوشاقلاریمیزا منتقل اولماییب ویاواش یاواش اونودولوب آرادان گئتمک‌ده دیر…
نه یاخچی اولاردی گونوموزون مدرن اویونلاری یئرینه آتا ـ بابالاریمیزدان قالان اویونلاری اوشاقلاریمیزا اویره‌دیب عصبی خسته‌لیک گتیره‌ن کامپیوتر اویونلاری و یوخاری قیمته آلینان اویونچاقلاردان(اسباب بازی) جان قورتاریب ساغلاملیق وئره‌ن اویونلاریمیزا دیه ر وئره ک…
یوزلرجه ایسته‌دی‌ییمیز ایتگین و اونودولان اویون لاردان سایا بیله‌ریک.( : »بئش داش، قوندوم- کوچدوم، آیاق جیزیق، اته‌یه داش قویدو، ایپ کئچدی، ایینه ـ ایینه، گوزده قولاق، کباب ـ کباب، ناققیشلی و …«)
اوشاقلیقدا اویون اولسالار دا، بو گون حقیقت دیلر. اوشاق اویونو باخدیغیمیز اویون‌لار دئمک بویوک‌لویوموزه حاضیرلیق‌لار ایمیش‌لار. آنجاق بیز اونلارا اویون باخمیشیق، قایینج‌لار جانیمیزا اوتوروب، قولا دالیسیجا قاچیب، اولان‌لاری گورمویوب، چرله‌دیییمیز زامان‌لار، تزه باشا دوشوروک ای بالام، اویون دئییل‌میش‌لر. حقیقت ایدی‌لر!!!!
گئچینمه وسایط لریمیز نه ایمیش:
گئچینمه وسایطی بیر پارا شی لردن کی هر ائوده گرکلی ایمیش و اولمامازلیغی یاشاماغی چتین ائلردی.گئرچک یاغیندان توتدو تا کئچه دن بورک(بوح) و باشماق و چوخلو شی لر…کیمسه بیلیر جماعت نفت دن قاباق نئجه یاشارمیش لار، چورک لری نئجه ساخلاردیلا؟بیر سری ائولرده چوره ک یاپاردیلار و قیشین چتین گونلرینده اونلاری یئردیلر…گئرچک یاغی:گئرچگین دنه لری،ایری لوبیه دنه لری کیمی اولار.گئرچک یاغینی،گئرچک داشیندا سورتوب چیخارداردیلار.داییره شکلینده بویوک بیر سرت داش اولاردی.داشین قطری تقریبا بیر مئتیر یاریم اولاردی.بو داشین اوستو صاف و بونا گوره کی گئرچک لر یئره توکولمه سین،آزجا چوخور(چومور)اولاردی.بو داشین اوستونه بیر یئکه یومورو داش قویاردیلار.داشین اوستونده ده یاپیشماغ اوچون ال یئری قویاردیلار.یئرده کی بویوک داش و اوستونده کی آغیر یومورو داشا گئرچک داشی دئییردیلر.بو داشدان معمولا هرکندده فقط بیردنه واریدی…
گئرچک دنه لری داشین اوستونه توکوب و یومورو داشین ایکی اللی یاپیشیب و باسیب دنه لری سورتردیلر…ائله کی دنه لر ازیلدی و خمیر اولدو،بو خمیری تییان دا قایناداردیلار…خمیر اریدیکجه یاغ چیخاردی و اونو سوماق پالاندا سوزوب دورو یاغ چیخارداردیلار…
پوسوز:(پیی سوز)
نفت اولمامیشدان قاباق…او لاپ قدیم زامانلار،جماعت گئجه لر پوسوز یاندیریب و ایشغیندا اوتوراردیلار.
پوسوزه گئرچک یاغی توکردیلر.پوسوز معمولا میس دن اولاردی.و اونون آشاغی قیسمتی نفت لامپاسی کیمی قاب ایدی…پامبیغی ائشیب،پیلته ائدیب و یاغین ایچینه سالیب و بیر باشینی پییالانین قیراغیندا ائشیگه قویاردیلار…پوسوزو یاندیراندا پیلته نین بو باشینی اودلایاردیلار.و جالب بو ایمیش کی نه هیسی اولاردی و نه ده ایی سی.
قوقی:نفت چیخاندان سونرا،قوقی چیخدی.قوقی چیراغینا نفت توکوب یاندیراردیلار و بول لو هیسی اولاردی…هئچ شوشه سی ده اولمازدی.!!!قوقی تنیکه دن و ایندیکی کومپوت قوتوسو یا بیر کیلولوق یاغ قوتوسو کیمی اولاردی.قوتونون اوست دایره سی نین اورتاسینی دایروی شکیلده چیخارداردیلار.و اورا بیر بورو قویاردیلار.بورویا بیر پیلته تعبیه ائلردیلر…اوبیری سی لر کیمین پیلته نین بیر باشی ائشکیده قالاردی و او بیری باشی قوتونون ایچینده و نفته ساری اولاردی.چورح صاندیغی:چورح صاندیغی ساده تاختادان اولار،اوزونه یا ایچینه اوز چکمزدیلر.معمولی صاندیقدان و اوجا و یئکه بیر صاندیق اولاردی.قاباغیندا دا بیر قاپی اولاردی کی اونون سورمه سی(کشوی)اولاردی.یای فصلینده؛هفته دن، ۲۰ گوندن و یا آیدان بیر چورک یاپاردیلار…بو چورک لری سریب قورورداردیلار و صاندیقا ییغیاردیلار…رحمتلیک خان ننه م دئییردی:ائله چورک صاندیغی اولاردی کی اوچ یوک چورک پاپیب قورودوب صاندیغا قویاردیلار.ائله یئکه صاندیق ایمیش کی اونا هشترخان صاندیغی دئییردیلر!!!!!!!!!!!