گزارش//
سبقت عوامل انسانی از طبیعی در فرایند نابودی دریاچه ارومیه
گروه گزارش: همزمان با افزایش شدید دمای هوا در بسیاری از نقاط کشور همانند شمال غرب کشور و افزایش روند تبخیر آب دریاچه ارومیه، گمانه زنی‌ها در مورد تسریع روند خشک شدن دریاچه ارومیه نیز بالا گرفته است؛ دریاچه‌ای که البته همه دلیل اوضاع اسفناک آن طبیعی نیست و عوامل انسانی و مدیریتی نیز در حاکم شدن این شرایط نقش کلیدی دارد.
بر اساس آخرین اخبار و اطلاعات موجود پیرامون وضعیت دریاچه ارومیه، اوضاع این دریاچه چندان خوشایند نیست و اخبار و حواشی حکایت از وضعیت اسفناک این دریاچه در تابستان سال جاری دارد.
آن طور که مجتبی ذوالجودی، معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست به تسنیم گفت: آبگیری دریاچه ارومیه در سال آبی جاری، مجموعاً ۸۵۰ میلیون مترمکعب بوده که حدود ۱۶۰ میلیون مترمکعب آن از سد کانی‌سیب، ۳۶۹ میلیون مترمکعب از سد‌های داخل حوضه آبریز دریاچه ارومیه، به‌ویژه سد شهید کاظمی بوکان رهاسازی شده است.بر اساس گفته‌های این مقام مسئول، گرمای بسیار شدید امسال و افزایش شدید تبخیر باعث شده است بر اساس آمار وزارت نیرو از ۱۰ خرداد تاکنون تراز دریاچه ارومیه حدود ۲۴ سانتی‌متر کاهش پیدا کند.معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست همچنین گفته است: دریاچه ارومیه هنوز حدود ۹۶۰ میلیون مترمکعب آب دارد و این مقدار آب در ۴۰۸ کیلومتر از مساحت دریاچه وجود دارد لذا این امید را داریم که دریاچه به شرایط خوبی بازگردد.البته ذوالجودی اظهار امیدواری کرد، با عبور از این تابستان سخت، دریاچه ارومیه جان دوباره‌ای بگیرد.اشاره درست معاون سازمان محیط زیست به افزایش تبخیر دریاچه در فصل گرم سال جاری، البته همه دلیل اوضاع بحرانی این دریاچه نیست و چند عامل طبیعی و مدیریتی را نیز به نظر باید به مشکلات این دریاچه اضافه کنیم؛ طبیعی مثل کاهش شدید بارندگی‌ها در سال آبی جاری در حوضه آبریز ارومیه که برخی کارشناسان میزان این کاهش را تا ۳۸ درصد نیز نسبت به میانگین بلند مدت ارزیابی کرده اند.
آنطور که معاون عمرانی استانداری آذربایجان غربی به رسانه‌ها گفته، میزان آب معادل برف در این استان در سال آبی جاری به ۸۰ میلیون مترمکعب رسید و این در حالی است که متوسط پنج ساله این شاخص ۵۲۰ میلیون مترمکعب بود و حتی برخی مناطق به یک میلیارد مترمکعب هم می‌رسید.در واقع کاهش شدید بارش‌ها در سال آبی جاری در کنار افزایش شدید دما را باید دو عنصر حیاتی در وضعیت وخیم دریاچه در حال حاضر قلمداد کرد، اما همانطور که اشاره شد همه دلیل این بحران این دو عامل نیست.
موضوع مهم و اساسی‌تر دیگر را باید در برداشت‌های غیرمجاز و مجاز آب، اما خارج از ظرفیت منطقه در این حوضه دانست که توسط برخی کشاورزان و بهره برداران صورت می‌گیرد و انگار عزمی برای سر و سامان بخشیدن به این وضعیت در مسئولان کشور وجود ندارد.به تازگی روزنامه فرهیختگان در گزارشی مفصل ضمن اشاره به این مساله نوشت: حقابه دریاچه ارومیه، پیش از رسیدن به این دریاچه توسط کشاورزان سرقت می‌شود و از طریق ایجاد کانال در مسیر تونل، به‌جای اینکه آب انتقال داده شده به دریاچه برسد در عوض زمین‌های کشاورزی حوضه آبریز ارومیه از این انتقال منتفع می‌شوند. کشاورزان محلی حتی از پمپ‌های شش اینچی برای استفاده از حقابه انتقال داده شده نیز استفاده کرده بودند و مدیرکل حفاظت محیط‌زیست آذربایجان غربی از کشف دو موتور پمپ در کنار کانال انتقال آب رودخانه زاب خبر داده بود.این یعنی بخش عمده‌ای از حقابه دریاچه ارومیه، که از سوی ده‌ها سد موجود در این حوضه برای انتفاع دریاچه و احیای آن رها سازی می‌شود، عملاً پیش خور شده و پیش از رسیدن به دریاچه توسط برخی زمین داران و بهره برداران بومی و غیر بومی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
با وجود این، هیچ گونه تعامل روشن و شفافی میان وزارت جهاد کشاورزی، وزارت نیرو و سازمان محیط زیست و دیگر سازمان‌ها برای سر و سامان بخشیدن به این اوضاع دیده نمی‌شود و بهره برداران منطقه نیز انگار به رغم آگاهی از فرجام تلخ اقدامی که در پیش گرفته اند، از این ناهماهنگی و بی سامانی چندان بدشان نمی‌آید.
در این بین، تعطیلی ستاد احیای دریاچه ارومیه به سبک و سیاق گذشته و واگذاری مسئولیت‌های آن به استانداری آذربایجان غربی که طبیعتاً در فرایند اجرای برنامه‌ها با تعارض منافع و تعارض وظایف رو به روست نیز از دیگر رویداد‌های عجیبی بود که در سال گذشته رخ داد و بدون شک در این وضعیت اسفناک اثرگذار بوده است.
به گزارش آراز آذربایجان به نقل از تابناک؛ با این وضعیت آشفته و اسفناک، ایجاد چنین شرایطی برای دریاچه ارومیه چندان عجیب نیست و به نظر می‌رسد، حتی اگر شرایط طبیعی نیز آنچنان که مورد اشاره قرار گرفت بد نبود، تحت تاثیر شرایط انسانی که شامل عملکرد مردم محلی و مسئولان استانی و دولتی است، نیز وضعیت دریاچه از این بهتر نمی‌شد.
نوشته شده توسط admin در یکشنبه, ۲۲ مرداد ۱۴۰۲ ساعت ۸:۲۴ ق.ظ
