در نمایشگاه، کتابفروش دور زده می‌شود

آیدین پورخامنه
گروه فرهنگی: در روزهای برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران، برخی کتابفروشان مدعی شدند برای اطلاع‌رسانی از شماره تلفن‌های مشتریان آنها که در طرح‌های حمایتی موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران ثبت شده بود، استفاده شده است. آیا کتابفروشان از سیاست‌های خانه کتاب اطلاع نداشتند یا این موسسه از اطلاعات ثبت شده در نمایشگاه مجازی کتاب استفاده نکرده است؟ نخستین دوره نمایشگاه مجازی کتاب تهران در حالی برگزار شد که ارسال پیامک با محتوای اطلاع‌رسانی درباره نمایشگاه مجازی و امکان خرید با تخفیف در آن به شماره‌هایی خاص، مورد انتقاد کتاب‌فروشان قرار گرفته است.
این پیامک مانند پیغام‌هایی نبود که برای همه شماره‌های ایران ارسال می‌شود.
موضوع مبهم بود تا زمانی که محسن بهشتیان مدیر کتابفروشی لارستان درباره ارسال این پیامک اطلاع‌رسانی کرد. او با ارسال پیامی برای برخی از خبرنگاران فرستاده‌ بود، مدعی استفاده موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران از اطلاعات محرمانه مشتریان کتابفروشی شد.
اطلاعاتی مانند شماره تماس و کد ملی، در زمان برگزاری طرح‌های حمایتی موسسه خانه کتاب، توسط کتابفروشان از مشتریان گرفته می‌شود. مخاطبان طرح‌های حمایتی ابتدا اعتمادی به ارائه کد ملی و شماره تماس نداشتند اما بعد از چند دوره برگزاری طرح‌های عیدانه تابستانه و پاییزه، مردم نیز به کتابفروشی‌ها اعتماد کردند و راحت‌تر از گذشته، اقدام به خرید و استفاده از طرح‌های حمایتی خانه کتاب کردند.
بهشتیان با بیان اینکه مشتریان کتابفروشی همواره از ارائه شماره تماس و کد ملی هراس داشتند، گفت: بیشتر مشتری‌ها می‌پرسیدند که با ارائه این اطلاعات مشکلی برای آنها پیش نمی‌آید؟
به عنوان کتابفروش به آنها جواب می‌دادیم که این روند امن است. هیچ وقت به ذهنم نمی‌رسید برای مشتریان پیامک‌هایی فرستاده و به ضرر کتابفروشی اقدامی انجام شود. کتابفروشی فقط به پشتوانه مشتریانش پابرجاست؛ مشتریانی که در سال‌ها فعالیت، به دست آورده‌ است.
وی ادامه داد: در طرح‌های فصلی تبلیغ کردیم و به مشتریان گفتیم کتاب بخرند؛ اطلاعات آنها را در سایتی قرار دادیم که به راحتی در دسترس موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران بوده، این موسسه از آمار مشتریان کتابفروشی استفاده کرده و برای آنها پیامک فرستاده تا از نمایشگاه مجازی با تخفیف ۲۰ و ۵۰ درصد کتاب بخرند.
به گفته مدیر کتابفروشی لارستان، با پیام فرستاده شده برای مشتریان این کتابفروشی، علاوه بر اینکه از مشتریان برای خرید از نمایشگاه مجازی کتاب دعوت شده‌، این ذهنیت را هم در آنها ایجاد کرده که در این خرید می‌توانند ۲۰ تا ۵۰ درصد تخفیف دریافت کنند.
او توضیح داد: این در حالی است که سال‌ها برای اینکه مشتریان به خرید کتاب با تخفیف عادت نکنند، تلاش کردیم. تا کتاب را با تخفیف خفیف نکنند و برای آن ارزش قائل باشند. هرچند در طرح‌های ارائه شده توسط خانه کتاب، مبلغ تخفیف را خانه کتاب پرداخت می‌کند. همواره گفته‌ایم طرح‌های حمایتی مسکّن و سرم است و به جسم بی‌جان کتابفروشی جان می‌دهد؛ اما نمی‌دانستیم که چنین ضربه‌ای خواهیم خورد و خانه کتاب بدون توجه به کتابفروشی‌ها، چنین مشکلاتی ایجاد خواهد کرد.
طرح‌های حمایتی فصلی با همکاری موسسه خانه کتاب و کتابفروشی‌ها برگزار می‌شود. به گفته نظربلند وقتی طرح حمایتی توسط موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار می‌شود، اطلاعات کتابفروشی‌ها در پنل خانه‌کتاب بارگذاری می‌شود. خانه کتاب مجری طرح است و دولت این یارانه را به کتابفروشان اختصاص می‌دهد.
او افزود: اگر کتابفروشی‌ها نمی‌خواهند از طرح استفاده کنند، خودشان به فعالیت ادامه دهند، اما مشکل در جایی پیش می‌آید که کتابفروشی‌ها یارانه دولتی می‌خواهند و انتظار دارند وقتی این یارانه دولتی به آنها اختصاص پیدا می‌کند موسسه خانه کتاب هیچ حقی درآن نداشته‌باشد و این امکانپذیر نیست.
او با بیان اینکه حمایت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای حلقه‌های صنعت نشر باید به صورت متوازن اختصاص داده‌ شود در حالی که متمرکز بر تولیدکننده یعنی ناشر شده‌، گفت: این روند از منظر اقتصادی اشتباه است. همه نقص‌هایی را که وجود دارد، قبول داریم؛ اما اینکه کتابفروشی‌ها نسبت به حمایت‌های دولتی اعتراض دارند موجب نمی‌شود برای اجرای یک طرح خوب که امکان خرید کتاب از دورترین نقاط کشور را فراهم کرده‌ است، اطلاع‌رسانی نکنیم.
او با تاکید بر اینکه در سال ۹۹ سه طرح فصلی کتابفروشی با تخصیص یارانه خوب برگزار شده‌ ادامه داد: طرح‌های حمایتی سال ۹۹ بیش از ۵۰ میلیارد تومان گردش مالی داشت با این تفاوت که پراکندگی کتابفروشی‌ها در سراسر ایران نیست. این عدد و رقم‌ها را که در نظر بگیریم، به نظرم نقد غیرمنصفانه‌ای مطرح شده‌؛ گردش مالی نمایشگاه مجازی به اندازه‌ای نبود که موجب ورشکستگی کتابفروشان شود و عدالت توزیع و فروشی داشت که در هیچکدام از طرح‌های فصلی امکان اجرای آن نیست؛ فارغ از هر چیز دیگری، این بزرگترین دستاورد کشور است.
یکی از نقاط قوت نمایشگاه مجازی کتاب تهران، فروش بالای آن بود. بسیاری از ناشران از این فروش رضایت داشتند، هرچند روند فاکتورنویسی، بسته‌بندی و پست کتاب‌ها نیاز به زمان زیادی داشت.
طبق آمار ارائه شده از طرف موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، فروش نمایشگاه مجازی بالاتر از ۶۴ میلیارد تومان بود، این رقم نصف فروش در نمایشگاه بین‌المللی کتاب است.بهشتیان با بیان اینکه در روزهای برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران، کتابفروشان شهرستانی شرایط نامناسب‌تری نسبت به کتابفروشان تهران داشتند گفت: فقط سنگ خود را به سینه نمی‌زنم. کتابفروشان شهرستانی به من می‌گفتند فروش از نصف هم کمتر شده‌ بود؛ همین مساله برای من هم صادق است، زیرا در طول مدت زمان برگزاری نمایشگاه و بعد از آن، فروشم نصف شده.او معتقد است، کتابی که در نمایشگاه مجازی فروخته شد باید در کتابفروشی فروخته‌ شود. در طرح نمایشگاه مجازی کتاب تهران کتابفروشی دور زده می‌شود. من با هر طرحی که چرخه توزیع کتاب در آن حفظ شود، موافقم. در طرح‌های فصلی، کتاب توسط کتابفروش فروخته می‌شود و ناشر و شرکت پخش سود می‌کنند، این چرخه سالم است؛ اما در نمایشگاه مجازی و حقیقی _ که نمایشگاه نیست و حاشیه‌های فروش و جنبی زیادی دارد _ کتابفروش و شرکت پخش دور زده می‌شود.
او افزود: طرح‌های فصلی درمان جزئی است به همین دلیل حفظ عزت خود را به شرکت در آنها ترجیح می‌دهم. درباره کمک بدون منت و امن حرفی ندارم اما اگر لازم باشد از اصول اخلاقی کوتاه بیایم، باید راه دیگری برای جبران این کمک‌ها و سرپا نگه‌داشتن کتابفروشی پیدا کنم.
به گزارش آراز آذربایجان به نقل از ایرناپلاس، طرح‌های فصلی که توسط موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران و همکاری کتابفروشی‌ها برگزار می‌شود، توانسته‌ میان مردم شناخته شود. هرچند دوره‌های ابتدایی، این طرح با تبلیغات و اطلاع‌رسانی بهتری انجام می‌شد و نتیجه‌بخش‌تر بود، اما هنوز هم به ادامه فعالیت کتابفروشان کمک می‌کند. مردم برای اینکه بتوانند از تخفیف در نظر گرفته‌ شده برای خرید کتاب استفاده کنند، باید کد ملی و شماره تماس خود را اعلام کنند. این اطلاعات در پنل موسسه خانه کتاب ثبت می‌شود. ارائه این اطلاعات در دوره‌های نخست برای مردم سخت بود اما پس از چند دوره اعتماد آنها جلب شد زیرا همواره کتابفروشان این نکته را اعلام می‌کردند که از اطلاعات ثبت شده، هیچگونه استفاده‌ای نخواهدشد.
Arazazarbaiijan.farhangi@gmail.com