خروج سالانه میلیاردها مترمکعب آب‌های مرزی از کشور
سکینه اسمی
گروه گزارش: بر اساس اعلام کارشناسان محیط زیست در دهه‌های اخیر فلات ایران از زمین و آسمان با بحران کم آبی و خشکسالی مواجه شده این در حالی است که سالانه بخش اعظمی از آب‌های مرزی به عنوان ثروت ارزشمند و غیر قابل جایگزین به راحتی از کشور خارج می‌شود.
هر چند آمار دقیقی از میزان خروج آب‌های مرزی کشور در دست نیست اما سالانه تنها از رودخانه مرزی زاب بیش از ۲٫۳ میلیارد مترمکعب آب وارد کشور عراق می‌شود در حالی دریاچه ارومیه برای حفظ وضعیت فعلی سالانه ۳٫۱ میلیارد مترمکعب آب نیاز دارد.
هم اکنون به دلیل سوء مدیریت منابع آبی، هدررفت آب در پی استفاده بی رویه در بخش‌های مختلف، راندمان پایین آبیاری در بخش کشاورزی، کم بودن میزان نزولات آسمانی به همراه استفاده غیراصولی از منابع آب‌های زیرزمینی نه تنها آذربایجان غربی بلکه کشور را مشکل اساسی مواجه کرده و ادامه این روند غیرقابل جبران خواهد بود.
سالیانه ۶ میلیارد متر مکعب اضافه برداشت از آب‌های زیر زمینی کشور انجام می‌شود این در حالی است که طولانی بودن روند تشکیل آب‌های زیرزمینی و بهره برداری زیاد از آن، موجب شده که اگر اکنون برداشت از منابع آب زیرزمینی متوقف شود، چند هزار سال طول می‌کشد تا آب جایگزین به وجود آید.
مدیرکل محیط زیست آذربایجان غربی آمار تکان دهنده‌ای از میزان اضافه برداشت آب‌های زیرزمینی دارد به گفته عباس نژاد در آذربایجان غربی سالیانه حدود یک میلیارد و نیم میلیارد متر مکعب اضافه برداشت آب صورت می‌گیرد، از ۶ میلیارد متر مکعب اضافه برداشت آب‌های زیر زمینی یعنی نابودی سفره آبی یعنی فلات ایران که خشک می‌شود.
وی در آخرین نشست خبری خود با ابراز تاسف از سوء مدیریت منابع آبی عنوان کرد: از زمین شروع کردیم به خشکاندن منابع آبی، براساس اعلام کارشناسان هر کشور که می‌خواهد زنده بماند باید نهایت از آب‌های زیر زمینی ۳۰ درصد استفاده کند ما متاسفانه در کشور ایران بیش از ۸۰ درصد استفاده می‌کنیم.
عباس نژاد اضافه می‌کند، در کل کشور بیش از ۸۰ درصد از آب‌های تجدید پذیر استفاده می‌کنیم یعنی اجازه نمی‌دهیم آبخوان‌ها تغذیه شود، وقتی آبخوان تغذیه نشد سالانه ۶ میلیارد اضافه برداشت داریم این ۶ میلیارد آب که در پایین آبخوان‌ها را پر می‌کند چند میلیارد سال طول کشیده تا پر شود و ما در عرض ۲ تا ۳ سال آن را خارج و مصرف کردیم.
آمار و ارقام و وضعیت فعلی کم آبی در کشور گویای فاجعه و بحرانی که کشور ما و بیشتر کشورهای دنیا با آن مواجه است خود گویای ضرورت برنامه ریزی و چاره اندیشی اساسی در خصوص منابع آبی است اما متأسفانه در حال حاضر مسئولان با فرصت سوزی در خصوص منابع آبی بر روند روبه رشد بحران کم آبی در کشور می‌افزایند.بر اساس اعلام کارشناسان محیط زیست هم اکنون کشور در مرحله تنش آبی است و ۱۳ سال بعد به بحران آبی می‌رسد برای اینکه نگذاریم تنش آب به بحران آب تبدیل شود سالیانه باید ۸ میلیون هکتار در کشور عملیات آبخیزداری، آبخوان داری و جنگل کاری انجام شود که متاسفانه یک دهم آن را انجام نمی‌شود.تمام این هشدارها و ابراز تاسف های در حالی است که هیچ مدیریتی برای جلوگیری از خروج آب‌های مرزی به عنوان ثروتی ارزشمند وجود ندارد در نکته مقابل به جای چاره اندیشی برای جلوگیری از خروج این ثروت از کشور مسئولان با اعتبارات کلان و طرح‌های بی نتیجه به دنبال مدیریت منابع اندک آبی در داخل شهرها و استان‌ها هستند.فصل تابستان در راه است و با توجه به گرم شدن زمین میزان تبخیر آب بالا رفته، بیشتر شهرهای کشور هم اکنون با مشکلات کم آبی دست و پنجه نرم می‌کنند اگر منابع موجود آبی در کشور به درستی مدیریت نشوند در سال‌های نه چندان دور معضل کم آبی به بحران و چالش اساسی کشور تبدیل خواهد شد.مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی در خصوص خروج آب‌های مرزی به خارج از کشور هشدار داد و گفت: سالانه ۲٫۳ میلیارد مترمکعب آب از زاب به بیرون مملکت می‌رود جالب این است که سازمان آب به سد باراندوز این همه که حساسیت دارد در حالی که سالیانه میلیاردها مترمکعب آب از کشور خارج می‌شود حساسیت ندارد.?
حسن عباس نژاد در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه باید در سال ۲۰۱۵ سهم و حق آبه رودخانه‌های مرزی مشخص می‌شد اظهار داشت: سازمان آب در کشور به خصوص در استان ما سیاست گذاری و هدف‌گذاری را بر اساس اطلاعات سال ۷۴ انجام می‌دهد و بارش‌ها و سدها و سیلاب آن سال‌ها را در نظر گرفته در حالی که امروز این استان با بحران کم آبی مواجه است.
وی ادامه داد: اگر بر اساس هدف‌گذاری سال‌های ۷۴ حرکت شود باید در این حوزه ۵۰ سد ساخته شود در حالی امروز نه تنها دریاچه ارومیه بلکه اکثر شهرهای استان با مشکل کم آبی روبه رو هستند.
عباس نژاد با تاکید بر اینکه امروزه کشت محصولات آب بر در کشورمان شدیدا خطرناک است افزود: مسئولان لازم است که بیش از این آگاه شوند و بدانند که چه فاجعه‌ای در پیش است، فلات ایران از عمق زمین به سمت بالا در حال خشکیدن است، از بس که آب‌های زیر زمینی را بیرون کشیده‌ایم و این تاثیرات خود را بر اقلیم می‌گذارد.وی با اشاره به اینکه هم اکنون الان جنگل‌های زاگرس شروع به خشکیدن کرده‌اند و در سردشت نیز جنگل‌ها شروع به بین رفتن کرده است عنوان کرد: در ۲۰ سال گذشته فقط ۳ کانون ریزگرد در ایران وجود داشت اما هم اکنون ۱۸۷ کانون ریزگرد در کشور داریم که نتیجه از بین رفتن مرتع و پوشش گیاهی است.
مدیرکل محیط زیست آذربایجان غربی یکی از راهکارهای رفع مشکل کم آبی را جلوگیری از خروج آب‌های مرزی و مدیریت این منابع آبی عنوان کرد و افزود: با تدبیر و چاره اندیشی برای ممانعت از خروج آب‌های مرزی می‌توان بخشی از مشکل کم آبی را جبران کرد.نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی نیز در خصوص خروج آب‌های مرزی از کشور ابراز گلایه کرد و گفت: متاسفانه سالانه بخش اعظمی از آب‌های مرزی آذربایجان غربی، ایلام، کرمانشاه و سایر استان‌های مرزی به خارج از کشور می‌رود.
نادر قاضی پور با بیان اینکه در این خصوص بارها به وزیر نیرو تذکر داده شده است افزود: آقای چیت چیان در این خصوص باید پاسخگو باشد چرا که بارها در خصوص خروج آب‌های مرزی از استان‌های مرزی کشور به ایشان تذکر داده شده است.
وی با اشاره به بارندگی‌های بالا در شهرهای مرزی آذربایجان غربی از جمله پیرانشهر، مهاباد و سردشت گفت: بیشترین بارندگی سالانه استان به شهرهای مرزی مربوط می‌شود اما متأسفانه در سایه بی تدبیری مسئولان بخش اعظمی از این آب‌ها از طریق رودخانه زاب به عراق می‌رود.
قاضی پور میزان آب مرز که از زاب به عراق سرازیر می‌شود را ۲٫۳ میلیارد مترمکعب عنوان کرد و اظهار داشت: این مشکل در استان‌های ایلام، کرمانشاه و استان‌های مرزی نیز وجود دارد.
وی با انتقاد از عدم اتمام سدهای سیلوه و کانی سیو در آذربایجان غربی گفت: با اتمام این سدها بخش اعظمی از آب‌های مرزی مهار شده و وارد دریاچه ارومیه می‌شود اما وزارت نیرو هیچ تلاشی برای اجرایی شدن این طرح‌ها نکرده است.مشکل کم آبی معضلی نیست که به راحتی از روی آن گذشت چرا که در دهه‌های اخیر این بحران تاثیرات خود را بر کشور از جمله مشکل کم آبی در شهرها، خشک شدن تالاب‌های ارزشمند از جمله دریاچه ارومیه و… گذاشته با مهار آب‌های مرزی شاید نتوان بخش اعظمی از این مشکلات را حل کرد اما می‌توان با مدیریت آب‌های مرزی جلوی تشدید این بحران را اندکی کاست.
نوشته شده توسط admin در سه شنبه, ۲۰ خرداد ۱۳۹۳ ساعت ۴:۱۶ ق.ظ
