حیدربابا منظومه سینده آشیقلیغین ایزلری

احمد اسدی
سون بولوم
آنادیلیمیز: یوخاری داکی بنددن بو نتیجه ¬یه چاتماق اولار کی، حیدربابانین خالقیمیزین طرفیندن بو قدر سئویلدیگینین رمزی ده، محض اونلارین و عموم ملتین دیلینده یازیلماسیدیر. بو دا اوستده قئید ائتدیگیم کیمی آشیقلیق صنعتی ایله اوست اوسته دوشور.
آشیق یارادیجیلیغینین ان ائتگیلی بؤلوملریندن بیری، آشیق داستانلاریدیر. شهریار منظومه¬ سینده بو داستانلاردان فایدالانیب و گؤسترمیشدی کی بو داستانلار ایله یاد دگیل و آشیقلارین سؤیله¬ دیگی داستانلاری دا بیلیر. آشیق داستانلارینین دئمک اولار، ان اؤنملی داستانلاریندان بیری کوراوغلو داستانیدیر. بو ناغیل هم ده آذربایجان قهرمانلیق و حماسی داستانلارینین باشیندا گلیر.
حیـدربابا گئـجه دورنـا کئچنده
کوراوغلـونون گؤزو قارا سئچنده
قیرآتینی مینیب، کسیب بیچنده
من ده بوردان تئز مطلبه چاتمارام
ایواز گلیـب چاتمایینجان یاتمارام
شهریار بورادا ایوازین اسیر دوشمه¬سی و کوراوغلونون اونون اولمادیغی واختلاردا نه حالدا اولدوغونو تصویر ائده¬رک، اونون گئدیب ایوازی اسیرلیکدن قورتادیغی و آزاد ائتدیگینی خاطرلادیر و بو قهرمانلیق داستانیمیزی دا اؤز ابدی اثرینده گتیریر. بونونلا دا آشیق یارادیجیلیغندان چوخ اوستالیقجا ، گؤزل و قایدالی شکیلده فایدالانیر.بوتون بونلاردان علاوه، شهریار اوخشاتمالاریندا دا آشیقلیقدان فایدالانیر و ساز کلمه¬سینی ایشله¬ درک حسرتلی گونلری خاطرلادیر:
حیدربابا، قوری گؤلـون قازلاری
گدیکلرین سازاخ چالان سازلاری
کت کؤیشنین پاییزلاری، یازلاری
بیر سینما پرده¬سیدیر گؤزومده
تک اوتوروب سئیر ائدرم اؤزومده
یوردوموزدا آشیق یارادیجیلیغی دوغما بیر صنعت اولوبدور. شهریار دا بونو بیلرک، یئترینجه اؤز اثرینین قالارگی و ابدی اولماسینا گؤره بو عاملدن استفاده ائدیب. او هم ده، آتالار سؤزو، روایتلر، مثللر، کنایه¬لر و ائل ناغیللاریندان دا بوللو فایدالانمیشدیر. بو جهتدن حیدربابانی آذربایجان فولکلورو و فولکلور توپلوسو آدلاندیرساق، هئچ ده یانیلمامیشیق.“کور توتدوغون بوراخماز”، “قورد گئچینین شنگیلیسین یئیه¬نده”، “آداخلی قیز بگ جورابین توخوردی”، “هرکس شالین بیر باجادان سوخوردی”، “بایرام اولوب قیزیل پالچیق ازللر”، “ناققیش ووروب اوتاقلاری بزللر”، “قیزلار دئیه¬ر: آتیل باتیل چرشنبه، آینا کیمی بختیم آچیل چرشنبه”.” ایینه بزر خلقی اؤزو لوت گزر” دگرلی ائل میراثیمیز و فولکلوروموزون تایی تاپیلمایان نمونه ¬لریدیر کی نئچه یوز ایللر قالسین، نئچه مین ایللر بویوجا یوردوموزدا رایجدی و آذربایجانلیلارین اعتقادلاری و عادت عنعنعه لری ساییلیر و حیدربابادا اؤزونو گؤستریر.
قیزیل قلمین یایدیغی معلومات اساسیندا آرازآذربایجان راپورونا گوره ،سوندا ایکینجی حیدربابا منظومه¬سینین بیر بندی ایله یازیما سون قویورام. شهریار بو بندده، اؤزوندن سونراکی آشیقلاری تصور ائدیر کی اونو گلن عصرلر ده خاطرلاییرلار و مقدسی اولان حیدربابا داغیندان سونرا ایکینجی دفعه آشیغین دیلی ایله اؤز آدینی گتیریر و آدینین یاییلماسی و قالارگی قالماسینین ندنین آشیقلاردان گؤرور. اوستاد شهریار شعرین ایچینده ده حتی اؤزونو آشیق فرض ائدیب و سازلی اولدوغونو دئییر. آللاهدان بؤیوک اوستادا رحمت دیله-ییریک.
آشیق دئیه ¬ر: بیر نازلی یار وار ایمیش
عشقینــدن اودلانیب یانار وار ایمیش
بیر سازلی-سؤزلو شهریـار وار ایمیش
اودلارسؤنوب، اونون اودی سؤنمه ¬ییب
فلک چؤنوب اونون چرخی چؤنمه ¬ییب.