جایگاه فراموش شده اکوتوریسم در اقتصاد استان

مهدی قلی پور
گروه اقتصادی : طبیعت گردی در حال حاضر بخشی از کل توریسم را بخود اختصاص داده و این بخش از صنعت توریسم از نرخ رشد بسیار بالایی برخوردار است و با توجه به وسعت استان آذربایجان‌غربی و تنوع گونه‌ها امکان پذیر و سودآور خواهد بود.
آذربایجان، نگینی برتارک ایران است. تخت سلیمانش یادگار ارزشمندگذشتگان است، غار شگفت انگیز سهولانش چشم هر بیننده ای را به اشک می نشاند و طبیعت رویایی آن ، مخلوق را به تحسین خالق بر می انگیزاند.
استان آذربایجان غربی یکی از خوش آب و هوا ترین استان های کشور است و هوای آن نه گرم و شرجی و نه مرطوب و در اکثر اوقات سال هوای معتدل کوهستانی دارد.
پیشینه تاریخی و سابقه کهن فرهنگی استان؛ سبب وجود جاذبه های تاریخی، جاذبه های اجتماعی و فرهنگی بسیاری در منطقه شده است.
مکان های تاریخی و مذهبی موجود در استان؛ گویای بخشی از تاریخ مذهبی این منطقه است. مسجد جامع ارومیه از مسجدهای قدیمی استان به شمار می آید.
کلیساهای قدیمی زیادی نیز در سطح استان وجود دارند که از جاذبه های دیدنی آن به شمار می آیند.
به همراه بازارهای قدیمی با سبک معماری خاص، تپه های باستانی که قدمت برخی از آن ها به هزاره های پیش از میلاد می رسد، تپه های باستانی روستای حسنلو، قلعه های تاریخی، پل های قدیمی، که جزو مناطق دیدنی استان به شمار می آیند به همراه زندگی ایلی جذاب با صنایع دستی کم نظیر، در مجموع گویای توان بالای توریستی منطقه آذربایجان غربی هستند.
این در حالی است که امنیت محیطی از عوامل مهم جذب گردشگر است و در سال های گذشته فعالیت های خوبی در این زمینه انجام شده است و کوشیده شده تا فضای ذهنی کشور نسبت به ارومیه و آذربایجان غربی تغییر کند.
گردشگری را بسته به هدف گردشگر، به انواع مختلفی طبقه‌بندی کرده‌اند که یکی از آنها، اکوتوریسم یا گردشگری طبیعت است و صنعت گردشگری به شکل چشمگیری بر نرخ اشتغال، درآمد ملی، مصرف و سرمایه گذاری اثرات مثبت دارد
مدیریت اکوتوریسم، بسیار جامع تر و ضروری تر از پیش می ‌نمایاند تا علاوه بر حفظ جنگلها و مراتعی که ازنظر گونه‌های گیاهی یکی از فلورهای غنی جهان با گیاهان آندومیک و ذخایر ژنتیکی بالا است، به شناسایی زیبایی‌های این خطه به جهانیان و تولید درآمد ملی و ارزآوری مناسب و ساماندهی اقتصادی کشور یاری بخشد.
آذربایجان غربی به دلیل قدمت تاریخی، برخورداری از جاذبه های منحصر به فرد گردشگری و داشتن مردمانی خونگرم و مهمان نواز، جایگاه خاصی در صنعت گردشگری دارد و عامل نجات آذربایجان غربی در شرایط کنونی که وضعیت صنعت و اقتصاد استان مطلوب نیست، جذب گردشگر و سرمایه گذاری در حوزه توریسم و اکوتوریسم است.
این استان بدلیل هم مرزی با کشورهای ارمنستان، آذربایجان، ترکیه و عراق موقعیت بسیار فوق العاده ای در منطقه دارد.
ترانزیت کالا ، جذب توریسم و توسعه مبادلات اقتصادی می تواند آذربایجان غربی را به یک منطقه استراتژیک تبدیل کند. استان آذربایجان غربی از ظرفیت ها، توانمندی ها و قابلیت های فوق العاده ای در حوزه تاریخی و گردشگری برخوردار است که تمامی آنها با تلاش دستگاه های اجرایی مهیا می شود.
تنوع اقوام از جمله توانمندی های استان است که باید از این ظرفیت نیز بیش از دیگر استانها برای توسعه گردشگری بهره مند شد.
از سوی دیگر، با طبیعت خدادادی بسیار دیدنی و بکر و سایر جاذبه های گردشگری موجود در آذربایجان غربی به نظر می رسد باید استراتژی همه دستگاهها جذب گردشگر باشد با تحقق این دو مهم سطح زندگی مردم تغییر خواهد کرد.
این در حالی است که اگر قابلیت گردشگری سدهای آذربایجان غربی در خدمت ارائه سرویس های گردشگری به توریست های هم استانی و میهمان از سایر استانها قرار بگیرد می تواند بسیار تاثیر گذار باشد و آمارها نشان می دهد که در این حوزه نیز رشد قابل توجهی حاصل شده است.
داشتن زمینه های فرهنگی و ‌تاریخی باعث شده تا بتوان درباره گردشگری استان فضاسازی خوبی کرد. فرهنگ اجتماعی و نحوه برخورد با خارجی ها در این میان از اهمیت خاصی برخوردار است.
این در حالی است که به گفته اقتصاددانان، صنعت گردشگری در حال حاضر دومین صنعت پول‌ساز دنیا است و صنعت گردشگری در ۱۵ الی ۲۰ سال آینده خواهد توانست جای صنعت خودروسازی را در صنایع پر در آمد جهان کسب کند.
طبیعت گردی در حال حاضر بخشی از کل توریسم را بخود اختصاص داده، و این بخش از صنعت توریسم از نرخ رشد بسیار بالایی برخوردار است و باتوجه به وسعت استان آذربایجان‌غربی و تنوع گونه‌ها امکان پذیر و سودآور خواهدبود.
استان آذربایجان‌غربی در بحث اکوتوریسم و طبیعت‌گردی قابلیت‌های زیادی دارد به عنوان مثال در بحث رودخانه‌ها و حوزه‌های آبریز تنها استانی است که رودها و سرشاخه‌های حوزه‌های آبریز دریای خزر، دریاچه ارومیه در این استان جریان دارد.
از سوی دیگر آذربایجان‌غربی هم از لحاظ سرسبزی و درختان و طبیعت زیبایش و هم از حیث رودها، تالابها و زیستگاههای طبیعی نمونه استثنایی برای بررسی‌های اکوتوریسم و فعالیت در این زمینه است.
کارشناسان اقتصادی و گردشگری وجود خانه باغهای مردم استان آذربایجان غربی را نیز در مقوله توسعه گردشگری مفید ارزیابی می کنند و معتقدند که با برنامه ریزی و سرمایه گذاری برای سروسامان دادن به وضعیت ظاهری آنها می توان بستری مناسب و مفید هم برای گردشگران و هم اقتصاد گردشگران فراهم آورد.
این در حالی است که با وجود راه اندازی کمیته گردشگری روستایی و عشایری کشور از سال ۸۳ تا کنون، متاسفانه با غفلت مسئولان، ایران با وجود دارا بودن آبادیهای مختلف دارای جاذبه های تاریخی و طبیعی بکر از مزایای توریسم روستایی بجز در چند روستا بهره ای نبرده در حالی که گردشگری روستایی شاخه ای از صنعت ۱۷۰ ساله گردشگری اروپایی است که طی پنج دهه گذشته رونق گرفته است.