ترویج فرهنگ درختکاری سرفصل حفاظت از زیست بوم
بهنام سمیعی نژاد
گروه فرهنگی: فرهنگ سازی عمومی در جهت تحقق اهداف حفاظت، احیاء و توسعه پایدار منابع طبیعی نظیر درختان، جنگل ها و مراتع باید از جمله مهمترین سرفصل های حفاظت از این نعمت خداوندی باشد و این مهم بایستی به وسیله مسوولان، نهادهای متولی و مردم صورت پذیرد تا افزون بر تامین نیاز اقتصادی و ایجاد اشتغال، نیازهای اجتماعی نیز مرتفع شود.
درختان نقش مهمی در دنیای صنعتی و مملو از آلودگی کنونی دارند و در زمره شریان های اصلی حیات این کره خاکی قرار می گیرند. گنجینه های ارزشمندی که سلامت جهانیان و محیط زیست را تضمین و به بهبود زیست بوم، پاکسازی هوا و کاهش آلاینده ها در کلانشهرها کمک می کنند.
در این میان آیت الله خامنه ای مقام معظم رهبری هر ساله در نیمه نخست اسفند غَرس نهال را در دستور کار خود قرار می دهند و تاکید ویژه ای برای حفظ این سنت دارند. ایشان در یکی از مراسم کاشت نهال فرمودند:»در شرع مقدس اسلام و در احادیث ما، به مساله درخت و نگهداری درخت و جلوگیری از قطع کردن درختان توصیه شده. خب، حالا این یک توصیه اسلامی است. امروز همه مردم دنیا هم به این مساله توجه دارند و شاید بشود گفت که همیشه مردم و جوامع بشری به مساله درخت اهمیت می داده‌اند. منتها من گلایه‌ای که باید بکنم از مجموع مسوولینِ مساله درخت و درختکاری و جنگل و این چیزها این است که ما اینجا دانه دانه درخت می کاریم، اما صدها صدها و هزارها هزارها درخت در جاهایی که نباید قطع شود، بی‌جهت قطع می شود؛ این خیلی اشکال بزرگی است که وجود دارد«.
وجود درخت و توسعه درختکاری بر هیچ فردی پوشیده نیست. اهمیت این مقوله سبب شده است تا بسیاری از کشورهای دنیا برای پاسداشت این نعمت و تشویق مردم به کاشتن نهال و درخت، روزی را به موضوع درختکاری اختصاص دهند. از این رو در راستای تحقق این امر در ایران از ۱۵ تا ۲۲ اسفند به عنوان »هفته منابع طبیعی«نامگذاری شده که نخستین روز این هفته »روز درختکاری« نام گرفته است. به همین مناسبت مدیریت شهری همه ساله در این ایام با اجرای ویژه برنامه‌های مختلف همچون اهدای نهال رایگان در مقابل پارک ها و فضاهای سبز برای افزایش سرانه فضای سبز و حفظ محیط زیست گام برمی‌دارد. درختان و جنگل ها از مهم ترین ارزش های خداوندی به شمار می روند که نقشی اساسی در محیط زیست و زندگی انسان ایفا می کنند. درختان می‌توانند در جلوگیری از فرسایش خاک کشاورزی و زمین در هنگام سیلاب موثر باشند و همچنین در تغییر آب و هوا و ایجاد تعادل در چرخه طبیعت نقش ارزنده‌ای دارند. مبارزه با فرسایش و تولید خاک، گردشگاه انسان و … از جمله سرفصل‌های فواید درختان به شمار می روند.
جنگل، منبع حیاتی بزرگ و تجدیدپذیر محسوب می شود که حفاظت از آن وظیفه همگانی و ملی است. درختان توان تولید و خودسازی را دارند و اگر منابع موجود در آن به هدر نرود می توانند در مقابل تهدیدهای زیست محیطی همانند خشکسالی، تغییرات اقلیمی و … مقاوم باشند و خود را بازسازی کنند. بسیاری از گیاهان و درختان منبع تامین مواد اولیه برخی از داروها هستند و در زمان حاضر بیش از ۳۰ درصد مواد مورد نیاز تولید بعضی از داروها به طور مستقیم از درختان به دست می آید. درختان و فراورده های جنگلی در واحدهای تولیدی، مصارف دارویی، صنعتی و خوراکی نقش بسیار مهمی را ایفاء می کنند. نقش و اهمیت پوشش گیاهی در جامعه مشخص است و از دیدگاه کارشناسان اقتصادی وجود درختان در کشور حرف نخست را در توسعه پایدار و اقتصاد می‌زند، بنابراین حفاظت از جنگل‌ها، جلوگیری از تخریب و بهره برداری بی‌رویه از این منبع طبیعی باید در صدر اقدام ها و برنامه ریزی دولتمردان، مسوولان و نهادهای مربوط به منابع طبیعی قرار گیرد.
خبرهای منتشره در سال های اخیر مبنی بر قطع غیرقانونی درختان در جنگل های شمال و زاگرس از طرف افراد سودجود و قاچاقچیان اقتصادی از اهمیت این مهم حکایت دارد و هنگامی که با آنها برخورد می شود، اظهار می کنند که این گونه درختان فرسوده و خشک بوده که آنها را قطع کرده اند. از این رو نظارت و اجرای دقیق بر این گونه مسایل بسیار ضروری است. طرح های نظارتی باید با همکاری و پیگیری های دقیق نهادهای متولی صورت گیرد تا ضمن بازدارندگی این افراد، هیچ گونه ضربه ای به محیط زیست و سرمایه های طبیعی کشور وارد نشود.
همچنین به افراد شاغل در صنعت چوب و دیگر واحدهای تولیدی مربوط در این حوزه متحمل ضرری نشوند و اشتغال در کشور روند افزایشی پیدا کند. با اجرایی شدن این طرح هرگونه بهره برداری تجاری و صنعتی از جنگل های کشور ممنوع شد و دیگر منابع طبیعی به عنوان منبع درآمدزایی در اختیار واحدهای تجاری و تولیدی قرار نمی گیرد. ایران باید همانند دیگر کشورهای توسعه یافته از قطع درختان در جهت تجارت و صنعت جلوگیری کند. بهره برداری های بی رویه و غیرقانونی از سرمایه های طبیعی و جنگل ها سبب می شود تا روستاها به تدریج تخریب شوند و محیط زیست با چالش هایی عمده ای روبرو شود.
اجرای طرح تنفس به احیای جنگل ها و درختان آسیب دیده کمک می کند و سیستم اکولوژی را به حالت طبیعی خود بازمی گرداند. این طرح نباید به صورت مقطعی اجرا شود بلکه باید طولانی مدت باشد تا دیگر فردی به خود اجازه قطع درختان ندهد و اینگونه گامی موثر در جهت حفظ اکوسیستم منطقه برداشته شود. البته برخی در این ارتباط اعتقاد دارند که این طرح مانع از امر معاش افراد شاغل می شود و تعداد بسیاری بیکار خواهند شد. گیاهان و درختان نقش موثری در کاهش آلودگی صوتی دارند که البته این موضوع به اندازه، بلندی درخت و نوع شاخ و برگ آنها بستگی دارد.
فعالان منابع طبیعی می توانند با کاشت کمربندهای سبز میان منابع صدا و مناطق مسکونی از انتشار صداهای آلوده جلوگیری کنند. درختان و گیاهان با عمل تبخیر به پالایش هوا از برخی آلاینده ها کمک می کنند و با جذب گرد و غبار هوای تنفسی انسان را پاک می سازند. ارزش های زیست محیطی جنگل ها در جهان کنونی بر همگان آشکار شده است و در این شرایط از میان رفتن آنها سبب بروز تغییرات اقلیمی شدیدی می شود. نقش جنگل‌ها در بالا بردن کیفیت منابع آبی نیز اهمیت دارد. همچنین حفظ مناطق جنگلی بی شک می تواند به جذب توریسم و رونق صنعت گردشگری بیانجامد. بیشتر کشورهای توسعه یافته از راه گردشگری در جنگل ها درآمدزایی می کنند که شاید رقم حاصل شده چندین برابر برداشت چوب باشد.امروز با پیشرفت صنعت و فناوری اهمیت بخشیدن به جنگل و درختان بیش از پیش احساس می شود. تک تک افراد در حفظ و پاسداری از حراست منابع طبیعی به خصوص جنگل، مراتع و پوشش های گیاهی مسوول هستند. منابع طبیعی به نوعی تامین کننده نیازهای روزمره انسان به شمار می روند و نقش مهمی در تامین سلامت اعضای جامعه ایفا می کنند. بنابراین در این زمینه باید از رویکرد آشتی جویانه مردم با طبیعت سخن گفت که جنگل چه نقش ارزنده ای در بازدهی اکولوژیک و حیات دارد. به گزارش آرازآذربایجان به نقل از ایرنا ، فرهنگ سازی عمومی برای تحقق اهداف حفاظت، احیاء و توسعه پایدار منابع طبیعی، گسترش و بسط آن باید از جمله مهمترین رئوس و سرفصل های حفاظت از این نعمت خداوندی به وسیله مسوولان، نهادهای متولی و مردم باشد تا افزون بر تامین نیاز اقتصادی و ایجاد اشتغال نیازهای اجتماعی نیز مرتفع شود.
Arazazarbaiijan.farhangi@gmail.com
نوشته شده توسط admin در شنبه, ۱۸ اسفند ۱۳۹۷ ساعت ۲:۱۲ ب.ظ
