گزارش//

بی مهری آب به کشاورزی آذربایجان غربی

گروه گزارش: کم آبی صفای زندگی روستایی آذربایجان غربی را کمرنگ، کشاورزان و روستاییان را با مشکلات زیاد گریبانگیر کرده تا اکنون که به تابستان رسیدیم برای آبیاری زمین‌های خود با غصه مواجه شوند چون افت فشار آب چاه‌ها و گاهی ته کشیدن آنها، اراضی کشاورزی را در حسرت آب می‌سوزاند. موتورهای چاه‌های آب به فاصله‌ای کم، شب و روز به صدا در می‌آیند یکی که کار می‌کند، دیگری کم می‌آورد تا حاصل رنج کشاورزان به سختی نفس بکشند.
لوله‌ها آب را به سختی از ته چاه بالا می‌کشند تا زمین زراعی آبیاری شود و در این میان کشاورز ساعت‌ها مشغول کلنجار رفتن با لوله‌های آب و چشم دوختن به درون چاه است شاید گر چه کم رمق اما حداقل آبی برای سیراب کردن زمین تشنه بیرون آید.بی مهری آب به کشاورزان آذربایجان غربی حد و مرزی نمی‌شناسد و چه بسا شوق کاشت محصول را از آنان گرفته و مجبور به ترک کار و مهاجرت به شهرشان کرده تا سال بعد زمین‌های زراعی بایر بمانند یا به ویلا و باغچه و ساختمان لوکس برای افراد متمول تبدیل شوند.بی اطلاعی کشاورزان از انتخاب نوع محصولی که برای کشت انتخاب می کنند درد دیگری بر کم آبی افزوده و مشکلات کشاورزان را مضاعف می‌کند چنانکه اگر پارا فراتر از شهر بگذاری و مسیرهای روستایی را طی کنید زمین‌های زراعی خواهی دید که همه محصولی یکسان کاشته‌اند و جالب اینکه انتظار دارند پاییز محصولی خوبی برداشت کرده و درآمد خوبی هم کسب کنند در حالیکه چنین اتفاقی نمی‌افتد بلکه آنچه روی می‌دهد وضعیتی وارونه است. پایبندی به کشاورزی سنتی و بی اطلاعی از آبیاری نوین، حکایت دیگری است که کشاورزان از آن رنج می‌برند همین امر یعنی عدم آگاهی از انتخاب نوع محصول و کم آب بر بودن آن مشکلی دیگر بر مشکلات کشاورزان افزوده و درد کم آبی را مضاعف تر می‌کند.
پایبندی به کشاورزی سنتی بلای جان کشاورزان آذربایجان غربی
هنوز کشاورزان آذربایجان غربی با همان شیوه سنتی کشاورزی کرده و یا اطلاعی از شیوه‌های جدید آبیاری و کاشت محصول ندارند چه بسا شیوه سنتی اجازه نمی‌دهد محصولات‌شان به ثمر بنشیند.در شرایط کنونی با توجه به تلاش برای احیای دریاچه ارومیه و مهار آب‌ها و بسته شدن سدها و نبودن شرایط گذشته که کشاورزان با آب نهرهای جاری منشعب از سدها اقدام به آبیاری محصولات و باغات خود می‌کردند باید با نگاهی علمی و اقتصادی به سمت شیوه‌های نوین آبیاری حرکت کرد و این مهم توسط کارشناسان مربوطه باید آموزش داده شود. کم بودن آب شرب، دیگر غصه روستاییان نه تنها محصولات کشاورزی با کم آبی مواجه هستند بلکه کمی آب شرب غصه دیگری به غصه‌های روستاییان افزوده است بطوریکه فشار بسیار پایین آب، قطعی مکرر باعث شده گاهی برای مصرف روزانه و درست کردن غذا از آب بی نصیب مانده یا مجبور به خرید آب بسته بندی باشند.گذری در روستاهای اطراف ارومیه و شنیدن سخنان مردم گواه روشنی براین مدعاست.بانوی خانه داری که همراه همسر و فرزندانش به کار کشاورزی و دامداری هم مشغول است، می‌گوید: چند روز است فشار آب بسیار کم است و مجبوریم با همان آب اندک ظرف بشوییم، غذا درست کنیم و هم برای نوشیدن استفاده کنیم.سارا عباسی ادامه داد: تابستان‌ها بیشتر با این مشکل مواجه هستیم راستش را بخواهید از وقتی پای شهری‌ها به روستا باز شد و هر کدام در باغات میوه و یا اطراف روستا اقدام به ساخت ویلا و یا کوله باغ کردند و شریک سهم روستاییان از منابع آبی شدند مشکلاتی ما هم زیاد شد.او افزود: شبکه آب روستا نمی‌تواند جوابگوی جمعیت زیاد باشد.
الگوی کشت اولویت کاری وزرات جهادکشاورزی
رییس سازمان جهاد جهادکشاورزی آذربایجان غربی براین اعتقاد است: الگوی کشت اولویت برنامه کاری وزارت جهاد کشاورزی است و در سال‌های اخیر استفاده از روش‌های نوین آبیاری موجب بالا رفتن راندمان آبیاری شده از سوی دیگر کشت محصولات کم آب بر از برنامه‌های بعدی این سازمان است.
شهبازی ادامه می دهد: همچنین این سازمان در راستای سوق کشاورزان به سمت تولید محصول بهینه و برنامه ریزی برای کاهش هزینه‌های تولید بر اساس برنامه ابلاغی ا لگوی کشت و افزایش تولید در واحد سطح را که موجب سود خالص در واحد سطح می شود را محور کار خود قرار داده است.این مسوول تاکید کرد: کشت موجود در سطح استان نشان از ترکیب و تنوع محصولات زراعی و باغی داشته و در بعضی از سال‌ها بر اساس ارزش محصول در بازار، کشاورزان به سوی کشت یک محصول رغبت پیدا می‌کنند که با ابلاغ برنامه الگوی کشت مشکلات کمتری بوجود خواهد آمد.
رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی ادامه داد: الگوی کشت اولویت برنامه کاری وزارت جهاد کشاورزی است و در سال‌های اخیر استفاده از روش‌های نوین آبیاری موجب بالا رفتن راندمان آبیاری شده از سوی دیگر کشت محصولات کم آب بر از برنامه‌های بعدی این سازمان است.شهبازی اظهار کرد: این سازمان با ایجاد مزارع الگویی محصولات کم آب بر و تدارک و توزیع بذور یارانه دار این محصولات، تهیه برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی و تشکیل کلاس‌های آموزشی اقدام به ترویج و توسعه کشت این محصولات کرده است.وی افزود: همه محصولات تولیدی در جامعه مصرف و خواهان دارد و برنامه الگوی کشت بر اساس نیاز جمعیت و استعدادهای طبیعی استان برنامه ریزی شده است.رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی یادآور شد: شیوه‌های نوین مدیریت مصرف آب جهت ارتقای راندمان و بالا بردن بهره وری آب بوده که بر اساس توپوگرافی منطقه مورد نظر یکی از روش‌های نوین آبیاری انتخاب می‌شود.
خشک شدن آب شرب روستاها در اثر حفر چاه‌های غیرمجاز
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان‌غربی اظهار کرد: خشک شدن آب شرب روستاها در اثر حفر چاه‌های غیرمجاز یکی از چالش‌های شرکت آب منطقه‌ای در تامین منابع آب است و به صورت میانگین سالانه ۳۰۰ چاه غیرمجاز مسدود می‌شد.مجید رستگاری نصب کنتور بر روی چاه‌های مجاز را یکی از اقدامات موثر در حوزه مدیریت منابع عنوان کرد و افزود: ۱۷ هزار چاه به سامانه متصل شده‌ و نباید بیشتر از حد مشخص شده آب مصرف کنند.
وی به تلاش جدی شرکت آب‌منطقه‌ای استان برای انسداد چاه‌های غیرمجاز اشاره کردو گفت: ۶۱ هزار چاه غیرمجاز داریم و یک میلیارد و ۷۰۰ آبخوان منفی شده‌ و اگر مدیریت منابع آب صورت نگیرد در ۳ سال آینده آبخوانی نخواهد ماند.رستگاری با اشاره به کاهش آب پشت سد شهرچای ارومیه ادامه داد: سد شهرچای، خرداد سال گذشته ۱۲۷ میلیون مترمکعب آب داشت که این میزان امسال به ۷۹ میلیون مترمکعب رسیده است.
به سمت کشت محصولات کم آب حرکت کنیم
استاندار آذربایجان غربی در سال ۱۴۰۰ در دیدار با مدیران حوضه‌های آبریز ارس و دریاچه ارومیه با اشاره به کشت چغندرقند در ۷۰ هزار هکتار از اراضی آذربایجان‌غربی و خروج بخش زیادی از این محصول از استان، کشت این محصول در آذربایجان‌غربی را غیر قابل توجیه دانست.محمدصادق معتمدیان با اشاره به لزوم توجه به طرح‌های توسعه بخش کشاورزی با لحاظ کمبود آب و تغییر الگوی کشت اضافه کرد: در این راستا نهضت گلخانه ای ۲ هزار هکتاری باید در استان عملیاتی شود؛ باید به سمت کشت محصولات کم آب بر حرکت کنیم و در این راستا، باید طرح‌های مختلفی ارائه شود.
وی فعال شدن کارگروه سازگاری با شرایط کم آبی در آذربایجان غربی را برای دریافت نظرات مختلف در خصوص کاهش مصرف آب بسیار مهم ارزیابی کرد و گفت: وظیفه این کارگروه اجماع سازی بین دستگاه‌های مختلف در این بخش مهم است که باید از آن به صورت بهینه استفاده کرد.وی، کمبود آب را یکی از مهمترین چالش‌های آذربایجان غربی برشمرد و افزود: با این وجود، برنامه ریزی خاصی برای برطرف شدن این چالش در استان صورت نگرفته و اقدامات انجام شده نیز نتوانسته نتایج قابل قبولی داشته باشد.
کشت محصولات آب بر کنار گذاشته شود
یک کارشناس کشاورزی اظهارکرد: خودمان را به وضعیت اقلیمی جدید عادت دهیم چون در حال حاضر بالای ۹۰ درصد مصرف آب در استان بویژه حوزه دریاچه ارومیه در کشاورزی مصرف می شود.محمد اصغری ادامه داد: الان زمان کشت و تولید اقلام کشاورزی آب بر نیست.وی افزود: کشت هندوانه، چغندرقند و سیب به عنوان محصول آب بر نشانه یک نوع مدیریت نامناسب در خصوص وضعیت آبی استان است.
این کارشناس ادامه داد: برای تولید یک کیلو هندوانه ده‌ها لیتر آب مصرف می شود درحالیکه راندمان تولید این محصول بسیار پایین بوده و ‌نمی‌تواند بیشتر ازچند هزار تومان در هر کیلو به فروش برسد.به گفته اصغری، بسیاری از کشاورزان اروپابی و حتی همسایگان ما از کشت محصولاتی مثل هندوانه خودداری کرده و این کشورها نیاز خود به این محصولات را وارد می‌کنند.وی ادامه داد: آذربایجان غربی تولید کننده یک سوم‌سیب کشور است که از نظر من این آمار نشانه بی توجهی به وضعیت آبی است.
به گزارش آراز آذربایجان به نقل از ایرنا،بحران آب باید جدی گرفته شده و راهکارهای لازم برای تغییر الگوی کشت و همچنین جلوگیری از هدر رفت آب ارایه شود.کم‌آبی و بی آبی روستاییان زنگ خطری است که باید جدی گرفته شود چون به جرات می‌توان گفت بحران آب خطرناک تر از جنگ است.