ایجاد کارگاههای صنایع دستی در روستاهای آذربایجان غربی

مهدی قلی پور
گروه اقتصادی: – صنایع دستی استان در حالی محصور در بازارهای کوچک و اغلب داخل استان است که به عقیده تولیدکنندگان می تواند بخش عمده ای از رونق اقتصادی استان را موجب شود.
موضوع اقتصاد مقاومتی و زمینه سازی بسترهای تحقق این مهم در بخش های مختلف یکی از دغدغه های مسئولان امر در استان آذربایجان غربی است و در همین راستا از سوی سازمان مرکزی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای حوزه صنایع دستی آذربایجان غربی هدف گذاریهای ویژه ای از جمله راه اندازی موسسات صادراتی و احیاء و ایجاد کارگاههای صنایع دستی در روستاها تعریف شده است که نشانگر اهمیت این حوزه کاری در تحقق اهداف کلان اقتصاد مقاومتی است.
این خبر در اولین جلسه اتاق فکر صنایع دستی با حضور هنرمندان و فعالین حوزه صنایع دستی و نمایندگان نهادها و دستگاههای ذیربط در سالن جلسات اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی اطلاع رسانی شد.
با توجه به وجود نیروهای فعال و خلاق، نیاز بود تا یک تیم وکمیته کاری ویژه صنایع دستی ذیل کارگروه تخصصی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان راه اندازی شود تا بتواند با شناسائی و احصاء مسائل و مشکلات صنایع دستی، پیشنهادات و راهکارهای عملیاتی را جهت طرح و تصویب در کارگروه مزبور ارائه دهد.با همفکری و همیاری همه سرمایه ها و استعدادهای موجود بتوان شاهد ترقی و ترویج هرچه بیشتر رشته های مختلف صنایع دستی و هنرهای سنتی در همه شهرستانهای استان بود.
این در حالی است که صنایع دستى آذربایجان غربى زمینه اشتغال نزدیک به ۱۵۰ هزار نفر از نیروى کار در این استان را فراهم کرده است. فرش تکاب، خوى و ارومیه با ویژگی هاى برجسته خود موجب رونق نمایشگاهى فرش داخل و خارج کشور شده است.جذابیت و نوآورى صنایع دستى آذربایجان غربى زمینه صدور حدود ۸۰ درصد آن را فراهم آورده است.
در مورد قالی های استان آذربایجان غربی تاریخ دقیقی در دسترس نیست و نقشه خاصی که مربوط به استان باشد نیز وجود ندارد.
ولی هم اکنون تقریباً نقشه سایر مناطق را می بافند، در آذربایجان غربی، به دلیل نزدیکی و همجواریش با استان آذربایجان شرقی که یکی از مراکز عمده قالیبافی در دنیا است قالیبافی متداول است، مهمترین مراکز قالیبافی استان شهرهای تکاب و میاندوآب و مناطق روستایی و عشایری آن است.
این در حالی است که طی سال های اخیر حضور در نمایشگاه های داخلی و خارجی و برگزاری جشنواره ها تنها برنامه های شاخص معرفی صنایع دستی بوده و بعد از تجربه چند ساله نشان داده است که نه در شکل اجرا و نه در ابعاد آن برای معرفی صنایع دستی کافی نیست و حتی نظر هنرمندان را تامین نمی کند.
قابلیت صنایع دستی تولید بر اساس شاخص ها و ویژگی های بومی هر منطقه است و هر شهری و حتی روستایی ممکن است تولیدات خاص خود را داشته باشد.اما با وجود اینکه صنایع دستی استان آذربایجان غربی طراحی و سبک ویژه ای دارد اما عدم حمایت در معرفی گسترده و برند سازی آن موجب شد در مقطعی تولیدات به نام یک استان دیگر معرفی شود.
حضور در نمایشگاه های خارجی و داخلی همراه با تبلیغات گسترده ضروری است و این مهم به ویژه برای صنایع دستی که تعداد تولید کنندگان آن محدود است؛ ضرورت ویژه دارد.
این در حالی است که به حد کافی نسبت به معرفی صنایع دستی اقدام نشده است و همین خلاء ها موجب شده است به عنوان مثال در حوزه سنگ های تزئینی سرمایه گذاری های غیر کارشناسی و تبلیغات غیر واقع مشاهده شود.
این در شرایطی است که ضعف تبلیغ نه تنها شکل تولید را متغییر می سازد بلکه دست دلالان در بازار را باز گذاشته و موجب می شود زنجیره فروش به جای سود، برای تولید کننده زیان به دنبال داشته باشد.البته یکی از راهکار ها برند سازی صنایع دستی استان آذربایجان غربی است و از جمله موضوعاتی که به جد باید پیگیری شود و به آن پافشاری شود ثبت نشان ملی و بین المللی جغرافیایی گلیم و فرش استان است.
مشکل حوزه فروش موجب شده صنایع دستی آذربایجان غربی سهمی در بازارهای جهانی نداشته و حتی در استان های دیگر نیز به صورت شایسته معرفی نشود. برپایی نمایشگاه های موقت صنایع دستی در ارومیه و شهرستان های دیگر می تواند فرصت مطلوبی برای فروش محصولات دستی فراهم کند.
این در حالی است که برگزاری نمایشگاه های رایگان در سطح استان نقش بسزایی در فروش و عرضه صنایع دستی استان ایفا می کند و نه تنها این طرح بلکه حضور هنرمندان در هفته فرهنگی ارومیه در استان های دیگر نیز باید به صورت جدی پیگیری شود.
به نظر می رسد این طرح در فصل تابستان به مدت یک یا دو ماه می تواند اجرایی شود و علاوه بر این وجود نمایشگاه دائمی به ویژه در مبادی ورودی شهر فرصتی برای عرضه این گروه از محصولات است.
این در شرایطی است که صنایع دستی کشور هویت ساز، ارز آور و اشتغال زا بوده و به هیچ وجه وابسته به فناوری خارج از کشور نیست. باتوجه به سابقه دیرینه صنایع دستی و هنرهای سنتی در اقتصاد روستاها، تقویت و توسعه این بخش از مهمترین راهکارهای اشتغالزایی در روستاهای کشور محسوب می شود.
صنایع دستی روستایی که به نوعی تداعی کننده بخشی از سنت های اصیل ایرانی است، نه تنها موجب اشتغال در روستاها می شود بلکه منبع درآمد مهمی برای خانوارهای روستایی است. زنان روستایی دوشادوش مردان با تولید صنایع دستی همراه با هنر خاص خود می توانند موجب توسعه اقتصاد خانواده و در بعد کلی آن موجب توسعه اقتصاد روستایی شوند.
مردان و زنان روستایی استان آذربایجان غربی با فعالیت هایی چون کشاورزی و دامپروری به کسب در آمد برای خانواده خود می پردازند اما در فصول سرد سال که کشاورزی و دامپروری راکد، و خانواده محل درآمدی ندارد، نقش با اهمیت صنایع دستی در تداوم کسب درآمد خانواده روستایی مشخص می شود.