امام موسی کاظم گنجینه صبر و میراث دار حدیث نبوی
فاطمه مهدوی
گروه معارف: امام موسی کاظم(ع) هفتمین امام شیعیان میراث دار حدیث نبوی است که با صبر و استقامت به مبارزه با ظلم و جور حکومت وقت پرداخت و با بهره گیری از اندیشه های متعالی و سعه صدر والای خویش در راه اعتلای آموزه های خاندان نبوت گام برداشت.
امام موسی کاظم(ع) هفتمین امام شیعیان در ۲۵ رجب ۱۸۳ هجری قمری در ۵۵ سالگی به دستور هارون الرشید خلیفه عباسی به شهادت رسید. ایشان فرزند امام جعفر صادق(ع) و حمیده بانویی پاکدامن و پرهیزگار بود. »العبد الصالح کاظم، امین و صابر« از لقب های امام(ع) و »ابوعلی، ابوالحسن، ابوابراهیم، ابواسماعیل و باب الحوائج« نیز از کنیه های آن بزرگوار به شمار می رود.
امام موسی کاظم(ع) در هفتمین روز صفر ۱۲۸ هجری قمری در ابواء منطقه ای میان مکه و مدینه دیده به جهان گشود و پس از شهادت امام جعفرصادق(ع) پدر بزرگوار خویش در ۲۰ سالگی رسالت سنگین امامت را برعهده گرفت. هفتمین امام شیعیان(ع) در این دوران در جهت دفاع از میراث خاندان اهل بیت(ع) به پاسداری و تقویت مکتب علمی والای امامان پیش از خود پرداخت و ۳۵ سال از عمر ارزشمند خویش را برای اعتلای اسلام و جلوگیری از انحراف این دین الهی صرف کرد. این امام همام برای نشر و گسترش اسلام به گردآوری حدیث های ششمین امام شیعیان(ع) همت گماشت و به روشنگری علیه اعمال حکومت پرداخت و سرانجام فعالیتهای گسترده ایشان سبب خشم دستگاه خلافت شد و بدین ترتیب آن والامقام سال ها در تبعید و زندان به سر برد تا آنکه در نهایت به مقام والای شهادت نایل آید.
حجت الاسلام شریعتمداری درباره لقب »کاظم« امام هفتم(ع)، گفت: این لقب از آیه ۱۳۴ سوره »آل عمران« به معنای »آنهایی که از مال خود در حال وسعت و تنگدستی انفاق می کنند و خشم خود را فرو می برند و از بدی مردم در می_گذرند، نیکو کارند و خدا نیکوکاران را دوست دارد« گرفته شده است. برخورداری از مدیریت خشم و عصبانیت در دنیای کنونی به دلیل زندگی صنعتی و افزایش فشارهای اقتصادی و اجتماعی ضروری به شمار می رود. به یقین آستانه تحمل مردم بسیار پایین آمده است و افراد با کوچکترین شرایط ناخوشایندی عصبانی می شوند که این مشکل با تقویت توانایی کنترل بر خشم و ناراحتی برطرف خواهد شد و مردم باید در شرایط نامطلوبی که قرار می گیرند پیش از واکنش نشان دادن و عصبانی شدن، صبر و تحمل داشته باشند و اندوه و خشم خود را به دیگران انتقال ندهند. به یقین همگان باید ویژگی های امام موسی کاظم(ع) چون فرو خوردن خشم صبر، بردباری و ارزش های اخلاقی دیگر ایشان را الگو قرار دهند و در آن تامل بورزند. این امام همام مدتی در زندان به سر برد و شرایط سختی را سپری کرد و با وجود این شرایط، هرگز به اطرافیان و جامعه خویش ناراحتی و ناامیدی انتقال نداد. امام علی(ع) در این زمینه می_فرماید: »شادی مومن در رخسار او و اندوهش در دل است.«
رییس دانشکده فلسفه دانشگاه ادیان و مذاهب قم با بیان اینکه آغاز امامت امام کاظم(ع) همزمان با ایجاد اختناق شدید به وسیله خلفای عباسی در اجتماع بود، بیان داشت: عباسیان بیشترین دشمنی را با اهل بیت(ع) داشتند و در این میان نسبت به فعالیت های امام صادق(ع) و امام موسی کاظم(ع) حساسیت بسیاری نشان می دادند و فعالیت های آنان را به شدت کنترل می کردند.
منصور دوانیقی هنگامی که امام صادق(ع) به شهادت رسید، دستور داد تا بر جانشین ایشان نظارت داشته باشند. پس از مرگ این خلیفه عباسی، فرزندش مهدی عباسی بر جای وی نشست و عرصه را نه تنها بر فرقه های کلامی مختلف محدود ساخت بلکه برای امام کاظم(ع) نیز شرایط سختی ایجاد کرد. البته پس به خلافت رسیدن هارون عباسی، محدودیت ها هم بیش از پیش بر شیعیان و به ویژه امام(ع) افزوده شد. در آن دوران روحیه انقلابی بسیار بالایی میان شیعیان شکل گرفته بود و از هفتمین امام شیعیان(ع) انتظار داشتند تا علیه خلیفه عباسی قیام کند و این امر سبب شد تا حساسیت دستگاه وقت را نسبت به ایشان بیشتر و فعالیت های دینی آن بزرگوار را محدود سازد.
وی درباره شیوه ترویج علوم دینی و دفاع از حقانیت اسلام به وسیله امام موسی کاظم(ع) تصریح کرد: ایشان برای دفاع از اهداف دین مبین اسلام به مناظره های کلامی می پرداخت اما بیشترین مناظره ها در دوران امام صادق(ع) و امام رضا(ع) صورت پذیرفته است، در آن زمان حکومت عرصه را بر هفتمین امام شیعیان(ع) تنگ کرده بود، بنابراین ایشان به ندرت می_توانست با شاگردان و افراد دیگر گفت وگو داشته باشد. این امام همام در مجلس های مناظره در زمان هارون الرشید نیز حضور داشت.
جامعه شیعی با عمق معرفتی فراوان در زمان امام صادق(ع) هویت خود را پیدا کرد و این شرایط در زمان امام موسی کاظم(ع) ادامه داشت و در این دوره امام(ع) به دنبال حفظ این هویت بود و می کوشید از آن در برابر خطرها و تهدیدها پاسداری کند. یکی از مهم ترین میراث روایی مربوط به جایگاه امام موسی کاظم(ع) حدیث_های گرانبهای ایشان به شمار می رود که با استناد به روایت ها درباره منزلت عقل، حدیث_های بسیاری را از خود برجای گذاشتند. البته آن بزرگوار، روایت های مختلفی را در زمینه معارف نقل کرده است. وی رسالت خویش را با وجود محدودیت های بسیار انجام داد. یکی از رویدادهای مهمی که در دوره امام(ع) به وقوع پیوست، شکل گیری نهاد سازمان وکالت به شمار می رود که افراد مختلفی به عنوان وکیل به وسیله هفتمین امام شیعیان(ع) مشخص شدند و با انجام دادن فعالیت های دینی و علمی، نمایندگی امام موسی کاظم(ع) را در مکان های گوناگون بر عهده گرفتند. اگر ایشان قدرت ارتباط مستقیم با شیعیان را دارا نبود این وکیلان، واسطه ای میان امام(ع) و شیعیان می شدند. این سازمان پس از شهادت هفتمین امام(ع) در عصر غیبت صغری و کبری، سازمان نیابت عامه نامیده شد.
وی رسالت خویش را با وجود محدودیتهای بسیار انجام داد. یکی از رویدادهای مهمی که در دوره امام(ع) به وقوع پیوست، شکل گیری نهاد سازمان وکالت به شمار می رود که افراد مختلفی به عنوان وکیل به وسیله هفتمین امام شیعیان(ع) مشخص شدند و با انجام دادن فعالیت های دینی و علمی، نمایندگی امام موسی کاظم(ع) را در مکان های گوناگون بر عهده گرفتند. اگر ایشان قدرت ارتباط مستقیم با شیعیان را دارا نبود این وکیلان، واسطه ای میان امام(ع) و شیعیان می_شدند. این سازمان پس از شهادت هفتمین امام(ع) در عصر غیبت صغری و کبری، سازمان نیابت عامه نامیده شد.
حجت الاسلام شریعتمداری با اشاره به شیوه به شهادت رسیدن امام موسی کاظم(ع) یادآور شد: خلیفه عباسی که وجود وی را بر نمی تافت تصمیم بر مسموم کردن امام(ع) گرفت بنابراین دستور داد تا با مقداری خرما این امر را انجام دهند. هفتمین امام شیعیان(ع) پس از مسمومیت سه روز در بستر قرار گرفت و در این چند روز توانست پیامی را مبنی بر اینکه هارون الرشید به وسیله عوامل خویش وی را مسموم کرده است و به زودی به شهادت خواهد رسید، به اصحاب خود برساند تا همگان از ظلم و ستم حکومت وقت آگاه شوند.
نوشته شده توسط admin در یکشنبه, ۰۳ اردیبهشت ۱۳۹۶ ساعت ۶:۱۲ ق.ظ
