آذربایجان غربی پایلوت طرح‌های ترویج نوین کشاورزی کشور

مهدی قلی پور
گروه اقتصادی: باید ضمن برنامه‌ریزی به منظور پاسخگویی به نیازهای بخش کشاورزی و منابع طبیعی استان با تعریف موضوعات پژوهشی نیازهای پژوهشی، بخش‌های اجرایی در شرایط آتی را تأمین کند.
بخش کشاورزی استان آذربایجان غربی باید با نوسازی نظام پژوهش در سطح سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زمینه ارتقاء بخش کشاورزی و منابع طبیعی را بیش از پیش فراهم نماید و پژوهش‌های بخش کشاورزی از ویژگی‌های متمایزی نسبت به سایر انواع پژوهش‌ها برخوردار باشد، پژوهشگران این بخش علاوه بر تولید علم در عالی‌ترین سطوح، رسالت تجاری‌سازی نتایج پژوهش تا حصول نتیجه را نیز برعهده دارند.
با توجه به تغییرات اقلیمی و نوسازی به وجود آمده در نزولات جوی و پارامترهای اقلیمی استان آذربایجان غربی، باید ضمن برنامه‌ریزی به منظور پاسخگویی به نیازهای بخش کشاورزی و منابع طبیعی استان با تعریف موضوعات پژوهشی نیازهای پژوهشی، بخش‌های اجرایی در شرایط آتی را تأمین کند.
حمایت از شرکت های دانش‌بنیان و حمایت از محققان و پژوهشگران و همکاری با کلیه دستگاه‌های مسئول در حوزه تحقیقات و پژوهش های کشاورزی برای ارتقای جایگاه استان ضروری است. از آنجایی که بخش قابل ‌توجهی از بذور و سبزی و صیفی مورد نیاز کشور از خارج تأمین می‌شود لازم است برنامه لازم به منظور تأمین بذور یادشده در کشور صورت گیرد.
با عنایت به محدودیت منابع آبی و نیاز روز افزون کشور به مواد غذایی لازم است با همکاری معاونت‌های اجرایی وزارتخانه و سازمان جهاد کشاورزی استان، بسته‌های نرم‌افزاری افزایش عملکرد به ازای واحد آب مصرفی برای مناطق مختلف کشور تهیه شود.
این در حالی است که آذربایجان غربی به دلیل برخورداری از شرایط جغرافیایی فوق العاده و زمین های مستعد از قطب های مهم کشاورزی کشور به حساب می آید. آب کافی، زمین حاصلخیز، وجود مناطق جنگلی، کوهپایه های سرسبز و پارک ملی دریاچه ارومیه آذربایجان_غربی را به عنوان استانی سرسبز و مستعد در زمینه کشاورزی مطرح ساخته است.
این استان با دارا بودن دومین منابع آبی کشور در ردیف یکی از قطب های مهم کشاورزی است. یک میلیون هکتار زمین قابل کشت نزولات مناسب جوی، تولید سالانه بیش از ۵/۵ میلیون تن محصولات زراعی، باغی، دامی، طیور تولیدات شیلاتی، عسل و توسعه صنایع غذایی بخش کشاورزی آذربایجان غربی را به موقعیتی مساعد و فراهم برای سرمایه گذاری تبدیل کرده است. بالابردن ظرفیت تولید محصولات کشاورزی تا ۱۰ میلیون تن با توجه به امکانات موجود و پتانسیل های آبی و خاکی در آذربایجان_غربی در طی یک برنامه پنج ساله نشان دهنده ظرفیت این استان در بخش کشاورزی است که سرمایه گذار خاص خودش را می طلبد.
بخش کشاورزی از شاخص های مهم اقتصادی آذربایجان غربی است که اگر حمایت و اعطای تسهیلات به این بخش منجر به ایجاد تجارت در حوزه کشاورزی نشود نمی توان در این حوزه به پایداری رسید.
سیاست های اعمالی دولت برای تولید و کشت محصولات کشاورزی یکی از محورهای توسعه آذربایجان غربی می تواند باشد و باید از این امکان و ظرفیت برای نیل به رشد و توسعه استان بهره برد.
این استان توانسته در تولید محصولات کشاورزی از جمله سیب، گندم و انگور همواره جزو برترین ها باشد. میزان تولید محصول گندم در استان افزون بر ۶۰۰ هزار تن است که با این میزان تولید، آذربایجان غربی در رتبه های برتر تولید گندم در کشور قرار دارد.تخصیص بیش از یک سوم اراضی زیر کشت استان به کشت گندم نشان از توجه ویژه مردم و مسئولان به تولید این محصول مهم دارد.این استان دارای یک میلیون هکتار زمین زراعی قابل کشت است که امسال در ۳۶۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی آذربایجان_غربی زیر کشت محصول استراتژیک گندم رفته که از این میزان ۲۶۰ هزار هکتار اراضی دیم و ۱۰۰ هزار هکتار اراضی آبی تعیین شده است.
این در حالی است که آذربایجان غربی طی سالهای اخیر رتبه اول کشور را در تولید سیب نیز دارد و سطح زیرکشت بارور این محصول در استان ۴۰ هزار و ۹۸۶ هکتار برآورد می شود که میانگین تولید این محصول در استان ۱۶ تن در هکتار است.
باغات سیب در کلیه شهرهای استان وجود دارد ولی ارومیه با اختصاص ۴۵ درصد از این باغات در رتبه اول است و شهر های سلماس مهاباد ، اشنویه، نقده و میاندوآب بعد از آن قرار دارند . کارشناسان جهاد کشاورزی معتقدند در صورت فراهم آمدن شرایط این استان قادر است حتی سالانه دو میلیون تن سیب نیز تولید کند.آذربایجان غربی با بیش از ۴۵ هزار هکتار اراضی زیرکشت درخت سیب سالانه حدود یک‌سوم کل محصول سیب کشور را تولید می‌کند و از نظر میزان تولید در واحد سطح و کیفیت محصول نیز در کشور اول است. میزان تولید سیب امسال از مرز یک میلیون تن در استان گذشت که در مقایسه با چند سال گذشته این میزان برداشت سیب‌، رقم قابل توجهی است.
در این میان کارشناسان معتقدند که برند سیب ارومیه نباید مغفول بماند بلکه لازم است برای عرضه آن به طور گسترده زمینه‌سازی صورت گیرد. محصولات کشاورزی و زراعی آذربایجان_غربی به ویژه ارومیه علاوه بر اینکه در سطح کشور مطرح هستند بلکه در منطقه نیز قابل عرضه بوده و بازار خاص خود را دارد که باید برای فروش آن بسترسازی صورت گیرد.
از سوی دیگر؛ در خاورمیانه بعد از کشور لبنان سیب ارومیه حرف اول را می‌زند و این محصولات در اثر موهبت الهی، زمین‌های مستعد کشاورزی و در نتیجه تلاش کشاورزان به دست می‌آید بنابراین ،این انتظار وجود دارد متولیان امر برای فروش و عرضه آن اهتمام کرده در راستای بازاریابی اقدام کنند.
خودداری از خرید سیب خارجی در شرایط کنونی می تواند یکی از راه حل های اقتصادی باشد و این در حالی است که انباشت چندین هزار تن سیب تولیدی این استان در سردخانه ها در ماههای پایانی سال گذشته یکی از مشکلات کشاورزان و باغداران آذربایجان غربی بود.
این در حالی است که برندسازی و تجاری سازی پژوهش ها و محصولات شاخص بخش کشاورزی استان نیز می تواند بسیار راهگشا باشد. کارشناسان معتقدند در راستای توسعه بخش کشاورزی استان برندسازی از محصولات شاخص بخش کشاورزی مورد نیاز است تا به سوی تجاری سازی حرکت شود.
از سوی دیگر؛ نیم نگاهی به تحقیقات و پژوهش های صورت گرفته در حوزه علوم کشاورزی در این استان نشان می دهد که استان آذربایجان غربی در ردیف چهار استان شاخص کشور پایلوت ترویج نوین کشاورزی است و فعالیت‌های تحقیقاتی مناسبی برای افزایش بهره‌وری تولید دارد.