گزارش//

آذربایجان غربی، سرزمین هشت بهشت و هفت آسمان و زیستگاه اقوام و ادیان

بیتا اختیاری
گروه گزارش: آذربایجان غربی یکی از قدیمی ترین استان های ایران است که دارای قدمتی به درازای تاریخ بوده و آثار متعدد تاریخی و باستانی این استان نشانگر اهمیت آن در هزاره های قبل از میلاد است. آذربایجان غربی با داشتن یک هزار و ۷۰۰ اثر ثبت ملی یکی از پرجاذبه ترین استان های کشور است.
این استان با داشتن جاذبه های گردشگری که دارد در ایام نوروز می تواند میزبان گردشگران عزیز از همه نقاط کشورمان باشد.
ارومیه، شهر تاریخ و تمدن
دریاچه ارومیه و کاظم داشی، مسجد جامع؛ مسجد سردار، مسجد اعظم، عمارت شهربانی، خانه انصاری، بازار ارومیه، مدرسه هدایت، کلیسای ننه مریم، سه گنبد، آتشکده تمر، یخچال ۹ پله و چندین اثر تاریخی دیگر از جمله آثار تاریخی و مناطق گردشگری ارومیه هستند که می‌توانند در ایام نوروز پذیرای گردشگران باشند.
بازار ارومیه یادگار صفویان
بازار ارومیه که خود یکی از آثار تاریخی شهر ارومیه است در بافت قدیمی این شهر واقع شده و قدمت آن به دوره صفویان می‌رسد.اهالی این شهر همچنان از آن به‌عنوان “اوسته اورتولو بازار” یاد می‌کنند.
هسته اولیه این بازار مربوط به مسجد جامع بوده و دارای ۱۹ ورودی در بخش‌های مختلف شهر است که به‌ وسعت ۳ هکتار و دارای بیش از هزار مغازه، ۳ کاروان‌سرا و ۳ حمام تاریخی است.
بازار ارومیه چندین اثر تاریخی دیگر را نیز در دل خود جای داده، بازار ارومیه معماری ساده‌ای داشته و طاق‌ها، چشمه‌ها و گنبدهای مختلفی را در خود جای داده‌ است. این بازار دارای تیمچه‌ها، حمام‌ها، سراها و مساجد مربوط به دوران زندیان و قاجاریان است.
دشت چالدران
دشت زیبای چالدران در شمال آذربایجان غربی و دامنه‌های کوه آرارات در مرز ایران و ترکیه که به بهشت ایران معروف است، نیز در دل خود مجموعه جهانی قره کلیسا و مقبره سید صدرالدین و صدها بنای تاریخی را جای داده است.
قره کلیسا
قره کلیسا یا کلیسای تادئوس مقدس در ۲۰ کیلومتری شمال شرقی چالدران در کنار روستایی به همین نام واقع شده است و تاریخ آن به روایت خورناستی، مورخ ارمنی، به اوایل دوره‌ی مسیحیت برمی‌گردد قره در زبان آذری به معنای سیاه است که این نام به‌خاطر سیاه بودن قسمتی از کلیسا بر روی آن گذاشته شده است.ظاهراً ساختمان اصلی کلیسا تماما از سنگ‌های سیاه ساخته شده بوده که پس از بازسازی، قسمتی از سنگ‌ها به وسیله‌ی سنگ‌های سفید جایگزین شده است به احتمال زیاد این عمل به صورت عمدی انجام شده تا آیندگان از شکل و ظاهر اولیه‌ی کلیسا مطلع باشند.
این کلیسا در دوره‌های مختلفی، به دلایل مختلف ویران و مجدداً بازسازی شده است. در سال ۱۲۳۰ میلادی ۶۱۶ هجری هنگام حمله‌ی چنگیز، قسمت بزرگی از این کلیسا ویران شد، ولی هنگام اقامت هلاکوخان مغول در آذربایجان، خواجه نصیرالدین طوسی به مرمت آن همت گماشته است.
تپه حسنلو
تپه حسنلو یکی از تپه‌های باستانی ایران است که در دشت سولدوزنقده واقع شده و قدمت آن به بیش از شش هزار سال قبل از میلاد می‌رسد که معروف‌ترین اثر باستانی یافت‌ شده در این محل جام طلای حسنلو است که به عصر آهن تعلق داشته و در موزه ایران باستان نگهداری می‌شود.
این تپه به دلیل نام دهکده مجاورش حسنلو نام گرفته‌ است و تپه‌های باستانی زیادی پیرامون تپه حسنلو را فرا گرفته‌اند و گویا هنگام آبادی حسنلو و تمدن عظیمش تمدن‌های دیگری نیز با این تپه در تماس بوده‌اند و هم دوره تمدن حسنلو بوجود آمده‌اند.می‌توان گفت در اطراف تپه حسنلو، به طور تقریبی ۱۴ تپه باستانی شناسایی شده‌اند که نشان از آبادانی، آب‌وهوای مناسب و رشد فرهنگی انسان‌های روزگار کهن در این ناحیه می‌دهند. وجود تپه‌های باستانی دیگر چنین می‌رساند که اقوام ساکن در حسنلو با اقوام ساکن در تپه‌های اطرافش از یک تیره بوده و با هم دادوستد و رابطه داشته‌اند.
آرامگاه شمس تبریزی
آرامگاه شمس تبریزی از مکان‌های گردشگری و زیارتی خوی است که به اعتقاد اکثریت محل مدفن شمس تبریزی بوده و همه ساله علاقه‌مندان شمس تبریزی از خوی و دیگر شهرهای ایران و حتی کشورهای همسایه در مراسمی بزرگداشت این صوفی و عارف را گرامی می‌دارند.
تکاب سرزمین افسانه‌ای آذربایجان غربی
تکاب یکی از شهرهای آذربایجان‌غربی است که داستان‌ها و افسانه‌های زیادی را در دل خود جای داده است و آثار تاریخی غنی و دیدنی‌های فراوانی دارد که قدمت برخی از آن‌ها به هشت هزار قبل می‌رسد.مجموعه جهانی تخت سلیمان و آثار باستانی که در آن قرار دارد، از مهم‌ترین و معروف‌ترین مراکز تاریخ و تمدن کشور ایران است که در کوهستان‌های غرب کشور،‌ در نقطه‌ای بسیار باصفا و خوش آب و هوا واقع شده است.این مجموعه تاریخی که در حال حاضر »تخت سلیمان« نامیده می‌شود، در دوران قدیم به نام »آتشکده آذرگشسب« معروف بوده است.
مجموعه تاریخی تخت سلیمان شامل دریاچه طبیعی، آتشکده آذرگشنسب، معبد آناهیتا، بنای چهارطاقی، تالار و کاخ شاهی می‌شود. گفته می‌شود که قدمت سکونت در تخت سلیمان به هزاره اول قبل از میلاد مسیح بازمی‌گردد و اوج شکوفایی آن متعلق به حکومت ساسانیان است.
برخی بر این باور هستند که تخت سلیمان برای ساسانیان همان ارزشی را داشته که تخت جمشید برای هخامنشیان داشته است. این مجموعه تاریخی همچنین یکی از آثار ثبت شده ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو است.
غار آبی سهولان مهاباد
غار سهولان دومین غار بزرگ آبی ایران است که در شمال شرقی مهاباد در جنوب استان قرار داشته و یکی از مهم ترین و کم نظیرترین غارهای طبیعی کشور و از شگفت انگیزترین جلوه های طبیعت زیبای آذربایجان غربی به شمار می رود.
مطالعات غارشناسان نشان می دهد پیدایی این غار بر اثر فعالیت های زمین شناسی به اواخر دوره کرتاسه حدود ۷۰میلیون سال قبل باز می‌گردد.
غار سهولان شبیه غار علیصدر در همدان است. این غار آبی با جلوه های طبیعی و قندیل های منحصر به فردی که دارد در دامنه رشته کوه های کوتر قرار دارد و جلوه بسیار زیبایی بر منطقه بخشیده است.
این غار یکی از جاذبه های گردشگری استان آذربایجان غربی محسوب می شود و روزانه پذیرای حدود یک هزار گردشگر و مسافری است که از اقصی نقاط کشور برای دیدن این پدیده طبیعی به مهاباد سفر می کنند.
مسجد جامع بوکان
مسجد جامع بوکان یکی از بناهای تاریخی و مذهبی است که محبوبیت خاص و عام مردم این شهر برخوردار است و هر هفته مراسم نماز جمعه در این مسجد برگزار می‌شود؛ و همچنین این مسجد جز یکی از مساجد بزرگ و مهم استان آذربایجان غربی است.
چشم ثریا
چشم ثریا سرچشمه رودخانه ارس یکی از جاذبه‌های دل‌انگیز و گردشگری استان آذربایجان غربی است که در دشت وسیع و زیبای بورالان واقع گردیده و تالاب‌های آن در فصول مختلف زیستگاه انواع پرندگان مهاجر است.
کاخ باغچه جوق
کاخ موزه ماکو در دو کیلومتری جاده ماکو- بازرگان و در روستای “باغچه جوق” قرار دارد. در جوار این روستا بر دامنه کوه مرتفعی در داخل باغ نسبتاً بزرگی، ساختمان مجلل و تاریخی قصر سردار ماکو- از آثار با ارزش و منحصر به فرد شمال غرب کشور- قرار دارد. قصر باغچه جوق ماکو توسط “اقبال السلطنه ماکویی” از حکام مقتدر اواخر دوره قاجاریه و یکی از سرداران مظفرالدین شاه قاجار احداث شد.ساختمان قصر باغچه جوق به علت ویژگی‌های ممتاز هنری و معماری، در سال ۱۳۵۳ ش توسط دولت از وراث سردار خریداری شد و بعد از انجام تعمیرات ضروری در آن، از سال ۱۳۶۴ ش برای بازدید عموم آماده شد و هم اکنون به عنوان کاخ – موزه از آن بهره‌برداری می‌شود.
بنا به جاذبه‌های قوی هنری و فرهنگی، این مجموعه مورد علاقه و توجه مردم منطقه و مسافرین داخلی و خارجی کشور است. در حال حاضر این موزه شامل اشیاء و لوازم زندگی سردار ماکو است که به لحاظ موقعیت و نفوذ قابل توجه ایشان در این خطه از کشور- به ویژه در زمان حکومت پر آشوب مظفرالدین شاه- اکثراً از طرف حکام و دربار روسیه برای ایشان ارسال شده بود.
۵۰ بنای تاریخی آذربایجان غربی آماده میزبانی از مسافران نوروزی
مرتضی صفری، مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی گفت: ۵۰ بنای تاریخی در سطح استان از جمله میراث جهانی تخت سلیمان تکاب، قره‌کلیسا چالدران، پایگاه ملی بسطام چایپاره و پایگاه ملی حسنلو نقده و … آماده میزبانی از مسافران نوروزی هستند.صفری افزود: به‌دلیل تقارن نوروز و رمضان، اجرای برنامه‌های نوروزی ۱۴۰۳ با پیوست دینی و فرهنگی همراه خواهد بود.وی از برپایی ۱۷ نمایشگاه صنایع دستی طی ایام نوروز در سطح استان خبر داد و گفت:همچنین در این ایام راهنمایان گردشگری در ۳۷ مکان مستقر شده و نیز ۲۰ عنوان برنامه نوروزگاه در مکان‌های تاریخی و گردشگری شاخص سطح استان اجرا می‌شود.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی تصریح کرد: با همکاری اداره کل اوقاف و امور خیریه استان شرایط لازم برای استفاده مسافران نوروزی از سرویس بهداشتی مساجد و بقاع مترکه فراهم شده است.صفری خاطر نشان کرد: همچنین ساماندهی سرویس‌های بهداشتی پمب بنزین‌ها نیز با همکاری شرکت توزیع نفت منطقه ارومیه و میاندوآب برای نوروز ۱۴۰۳ انجام شده در همین راستا با هزینه کرد ۷۰۰ میلیارد تومان نمازخانه اختصاصی بانوان و آقایان و سرویس بهداشتی در کنار پلیس راه رشکان راه اندازی شده است.