آبی خاموش
لیلا پاشایی گلمرز
گروه اجتماعی: شاید در آینده ای نه چندان دور در شبی سرد و تاریک گوش کودکانمان را از این قصه پر کنیم که روزگاری در حاشیه شهر زیبایمان، دریاچه ای آرام گرفته بود که آبی‌ترین آب‌ها را در وسعت سینه‌اش جای داده بود، آبی چون آینه که در روز تیرهای طلایی خورشید را به جان می‌خرید و چشم‌ها را از این پدیده خیره می‌کرد و در شب، ماه و ستارگان، در سرمای وجودش به خود می‌لرزیدند.نمی‌دانم آیا کودکی از این قصه خوابش خواهد برد؟ یا با مشاهده بستر خشکیده و سنگ‌های شوریده دریاچه با غصه ای عمیق به افق آینده خیره خواهد ماند؟
در حدود ۷۰ درصد از مساحت دریاچه اورمیه خشکیده و به شوره زار تبدیل شده است. از دلایل خشک شدن آب این دریاچه، می‌توان به خشکسالی در سال‌های اخیر اشاره کرد که از یک سو با کاهش نزولات آسمانی و از سوی دیگر به دلیل دخالت عوامل انسانی در اکوسیستم دریاچه و حوضه های آبریز، سطح آب دریاچه به طور چشمگیری پایین آمده است. از جمله عوامل انسانی می‌توان به احداث سازه های آبی شامل سد و آب‌بند های متعدد بر روی رودخانه های منتهی به دریاچه ارومیه و حفر چاه‌های عمیق و نیمه عمیق و استحصال آب از سفره های زیرزمینی جهت مصارف کشاورزی و صنعتی اشاره کرد که محصول این دخالت افت شدید سطح آب سفره های زیرزمینی در دشت اورمیه می‌باشد. همچنین با گسترش کشاورزی استان و نیاز روز افزون به آبیاری سطوح زیر کشت به ناچار از روان‌آب‌ها برای آبیاری اراضی تحت کشت استفاده می‌شود. به هر حال انسان تنها عامل تهدید حیات دریاچه اورمیه نمی‌باشد و عواملی چون خشکسالی شرایط جوی، افزایش دمای هوا و تشدید تبخیر این امر را تسریع می‌نمایند.
با کاهش سطح آب و افزایش غلظت نمک محیط برای رشد موجودات مهمی همچون آرتمیا نامساعد شده است که این خود ضربه سنگینی به چرخه طبیعی و اقتصاد استان وارد می‌کند. با کاهش سطح آب و افزایش غلظت نمک، محیط برای رشد موجودات مهمی همچون آرتمیا نامساعد شده است که این خود ضربه سنگینی به چرخه طبیعی و اقتصاد استان وارد می‌کند. علاوه بر این موجودات ریز و آبزی، بسیاری از پرندگان ساکن و مهاجر در جزایر دریاچه ارومیه جان خود را از دست داده‌اند و مابقی غباری از نمک را در لای پرهای سنگینشان به سوی مکانی امن‌تر به یادگار برده‌اند. سالهاست که زنگ خطر این فاجعه، مردم منطقه را در اندوهی بزرگ و عمیق فرو برده است. با شوره زاری که در این بستر خشکیده ایجاد خواهد شد، نه تنها اراضی کشاورزی اطراف دریاچه رو به نابودی خواهد رفت بلکه تهدیدی جدی برای سلامتی مردم منطقه وسیعی از شمالغرب کشور خواهد بود.
به امید آنکه به‌کارگیری راهکارهایی همچون تسهیل در انتقال آب از سرچشمه_های حوضه آبریز به بستر دریاچه تخلیه ممتد ظرفیت غیر ضروری مخازن سدهای استان متوقف کردن پروژه های کم اهمیت سد سازی، بارور کردن ابرهای منطقه بهینه سازی در مصرف آب با توسعه روش‌های آبیاری علمی و مکانیزه مانند آبیاری قطره ای و تحت فشار در بخش کشاورزی، صرفه جویی در استفاده از روان‌آب‌ها برای آبیاری اراضی و کنترل حفر چاه‌های عمیق و نیمه عمیق، توسط »کارگروه نجات دریاچه ارومیه« که اخیرا با دستور رئیس جمهور محترم تشکیل شده است بتواند مرهمی باشد بر دل شوریده آن آبی خاموش.
نوشته شده توسط admin در یکشنبه, ۱۰ شهریور ۱۳۹۲ ساعت ۵:۴۳ ق.ظ
