درياچه اروميه به مرگ نزديک‌تر شد

آذربايجان غربي با کاهش چشمگير بارندگي و افت شديد منابع آب سطحي و زيرزميني روبه‌رو است. ذخاير سد‌هاي استان تا 28 درصد کاهش يافته و در حوضه آبريز اروميه اين رقم به 46 درصد رسيده است. دشت‌هاي سلماس و کهريز به دليل افت آب زيرزميني با فرونشست جدي مواجه‌اند. حجم آب درياچه اروميه نيز به کمتر از 40 ميليون مترمکعب رسيده و حق‌آبه آن تأمين نشده است. کارشناسان، برداشت بي‌رويه آب کشاورزي و سدسازي را از دلايل اصلي تشديد بحران مي‌دانند.
ادامه روند خشکسالي در آذربايجان غربي، وضعيت منابع آبي استان را بحراني کرده است. کاهش بارندگي‌ها و افت سطح آب‌هاي زيرزميني، نه‌تنها درياچه اروميه را به مرز خشکي کامل رسانده، بلکه موجب کاهش چشمگير حجم ذخاير سد‌هاي استان و تهديد جدي تأمين آب شرب و کشاورزي شده است.
تداوم خشکسالي و کاهش بارندگي‌ها در آذربايجان غربي، وضعيت منابع آبي اين استان را به مرحله‌اي بحراني رسانده است؛ به‌گونه‌اي که درياچه اروميه در آستانه خشکي کامل قرار گرفته و سطح ذخيره‌ي سد‌هاي استان به کمترين ميزان در سال‌هاي اخير رسيده است.
کاهش 28 درصدي ذخاير سد‌هاي آذربايجان‌غربي
بابک نيک نيا، معاون حفاظت و بهره‌برداري شرکت آب منطقه‌اي آذربايجان‌غربي با بيان اينکه، مجموع ذخاير سد‌هاي استان نسبت به سال گذشته 28 درصد کاهش يافته است گفت: اين کاهش در سد‌هاي حوزه آبريز درياچه اروميه به 46 درصد مي‌رسد.نيک‌نيا، با اشاره به کاهش قابل‌توجه ذخاير سد‌هاي استان اظهار کرد: مجموع ذخاير سد‌هاي آذربايجان‌غربي نسبت به مدت مشابه سال گذشته 28 درصد کاهش يافته و در سد‌هاي حوزه آبريز درياچه اروميه اين عدد به 46 درصد رسيده است.
وي با بيان اينکه در مجموع، ميزان بارندگي استان نسبت به سال گذشته 75 درصد کمتر شده، افزود: اين رقم در مقايسه با ميانگين دراز مدت حدود 80 درصد کاهش را نشان مي‌دهد.
نيک‌نيا خاطرنشان کرد: در حوزه آبريز درياچه اروميه نيز بارش‌ها 81 درصد کمتر از سال گذشته و 86 درصد پايين‌تر از ميانگين سال‌هاي گذشته بوده است و آثار اين کاهش بارندگي به‌طور مستقيم در ذخاير سد‌هاي استان مشهود است.معاون حفاظت و بهره‌برداري شرکت آب منطقه‌اي آذربايجان‌غربي ادامه داد: سد شهرچايي اروميه نيز با کاهش حدود 38 درصدي حجم ذخيره آب مواجه شده که اين موضوع ضرورت مديريت مصرف و صرفه‌جويي در منابع آبي را بيش از پيش برجسته مي‌کند.
فرونشست زمين در آذربايجان غربي، دشت‌هاي سلماس و کهريز در وضعيت بحراني قرار دارند
مدير دفتر مطالعات پايه منابع آب شرکت آب منطقه‌اي آذربايجان غربي با اشاره به روند نگران‌کننده فرونشست زمين در استان گفت: دشت‌هاي سلماس و کهريز بيشترين آسيب را از اين پديده ديده‌اند و نيازمند توجه فوري مديريتي هستند.مهرنگ دوستي‌رضائي اظهار کرد: اصلي‌ترين عامل فرونشست زمين، عدم تعادل ميان تغذيه و برداشت از سفره‌هاي زيرزميني است. اين بي‌تعادلي موجب افت شديد سطح آب زيرزميني و کاهش ظرفيت ذخيره‌سازي طبيعي آبخوان‌ها مي‌شود.وي با توضيح فرايند فني اين پديده افزود: کاهش فشار آب در لايه‌هاي زيرزميني باعث متراکم شدن رسوبات آبرفتي مي‌شود. در نتيجه، فضاي ذخيره‌سازي طبيعي از بين مي‌رود و اين تغيير، برگشت‌ناپذير است؛ به‌طوري‌که پايداري کشاورزي در مناطق وابسته به اين منابع با چالش جدي روبه‌رو خواهد شد.
به گفته‌ي دوستي‌رضائي، کارشناسان شرکت آب منطقه‌اي در بازديد‌هاي دوره‌اي از ايستگاه‌هاي شبکه سنجش منابع آب، با پديده‌اي موسوم به »لوله‌زايي چاه‌هاي پيزومتر« روبه‌رو شده‌اند که يکي از نشانه‌هاي واضح فرونشست زمين است.وي افزود: ترک‌خوردگي ساختمان‌ها و جاده‌ها، و کاهش ارتفاع مطلق نقاط نقشه‌برداري از ديگر علائم فرونشست هستند که نيازمند پايش مستمر و گزارش دقيق توسط دستگاه‌هاي ذي‌ربط است.
مدير دفتر مطالعات پايه منابع آب استان با تأکيد بر ضرورت مديريت پايدار منابع آب زيرزميني خاطرنشان کرد: اجراي طرح‌هاي تعادل‌بخشي، تغذيه مصنوعي آبخوان‌ها و کنترل برداشت‌هاي غيرمجاز از چاه‌ها مي‌تواند از افت بيشتر سطح ايستابي جلوگيري کند. همچنين آگاهي‌بخشي به مردم، اصلاح الگوي مصرف آب و استفاده از سامانه‌هاي آبياري تحت فشار نقش کليدي در حفاظت از منابع آب دارند.
وي هشدار داد: در صورت تداوم خشکسالي و برداشت بي‌رويه از منابع زيرزميني، پديده فرونشست در دشت‌هاي استان گسترش يافته و ظرفيت ذخيره‌سازي طبيعي آبخوان‌ها به‌طور برگشت‌ناپذيري از بين خواهد رفت.
کاهش بي‌سابقه منابع آب در آذربايجان غربي
مديرعامل شرکت آب منطقه‌اي آذربايجان غربي از کاهش چشمگير منابع آب زيرزميني استان خبر داد و گفت: سطح آبخوان‌ها نسبت به سال گذشته 18 سانتي‌متر کاهش يافته و ادامه خشکسالي مي‌تواند اين افت را شديدتر کند.وي افزود: در دشت‌هاي بحراني سلماس، قالقاچي و کهريز ميانگين افت سطح آب حدود 40 سانتي‌متر بوده و با ادامه خشکسالي، کاهش سطح آب اين مناطق تشديد خواهد شد.
رستگاري هشدار داد: مصرف بي‌رويه آب در کشاورزي و تغيير کاربري اراضي بزرگ‌ترين تهديد منابع آبي استان است و پيامد‌هاي آن شامل خشک شدن درياچه اروميه، تالاب‌ها و کاهش سطح آبخوان‌هاست.مديرعامل شرکت آب منطقه‌اي تأکيد کرد: مديريت دقيق مصرف آب و اجراي طرح‌هاي تعادل‌بخشي براي جلوگيري از افت بيشتر منابع آبي ضروري است.
وضعيت درياچه اروميه بحراني‌تر از هميشه است
سعيد عيسي‌پور، مدير دفتر برنامه‌ريزي و تلفيق ستاد احياي درياچه اروميه، وضعيت درياچه را »بحراني‌تر از هميشه« توصيف کرد و گفت: بر اساس آخرين آمار شرکت آب منطقه‌اي، حجم آب درياچه کمتر از 40 ميليون مترمکعب است و در سال گذشته نيز حق‌آبه واقعي آن تخصيص نيافته است.
وي با اشاره به اينکه حق‌آبه سالانه درياچه اروميه در کل حوضه آبريز حدود 3.2 ميليارد مترمکعب است، افزود: در سال گذشته تنها حدود 470 ميليون مترمکعب، يعني کمتر از 10 درصد از حق‌آبه مصوب از سوي وزارت نيرو تخصيص يافت که تأثيري در بهبود وضعيت نداشت.عيسي‌پور با بيان اينکه، کاهش بارش‌ها فقط 20 تا 30 درصد در بحران فعلي نقش دارد تاکيد کرد: عامل اصلي، برداشت بي‌رويه آب در بخش کشاورزي و سدسازي‌هاي گسترده در حوضه آبريز است.
وجود بيش از 100 سد بزرگ و کوچک در محدودي درياچه اروميه
به گفته وي، وجود بيش از 100 سد بزرگ و کوچک در محدوده درياچه باعث شده عملاً آبي براي نگين آبي آذربايجان باقي نماند.وي با اشاره به ضرورت اجراي طرح‌هاي مصوب ستاد احيا گفت: اميد براي نجات درياچه هنوز وجود دارد، اما بدون تغيير جدي در مديريت منابع آب، احياي آن دشوار است.
به گزارش آراز آذربايجان به نقل از ايلنا،عيسي‌پور هشدار داد که حتي با افزايش بارندگي، در صورت ادامه الگوي فعلي مصرف و مديريت، احياي درياچه با مشکل مواجه خواهد شد.