تأثیر مناسبت_های مذهبی در پیروزی انقلاب اسلامی
گروه تاریخی: در ۲۶ دی ماه سال ۱۳۵۷ محمدرضا پهلوی مجبور به فرار از کشور شد و در همان روز کابینه بختیار از مجلس رای اعتماد گرفت. در چنین شرایطی و در این مقطع حساس سه روز تا اربعین حسینی باقی مانده بود. از این رو نیروهای انقلابی درصدد برآمدند تا با برگزاری یک راهپیمایی عظیم در روز اربعین و با استفاده از پتانسیل بالای نهضت امام حسین(ع) که پیش از این بارها مورد استفاده نیروهای انقلابی قرار گرفته بود، پایههای متزلزل رژیم پهلوی را ویران کنند. در ادامه به تاثیری که اربعین سال ۵۷ در پیروزی انقلاب اسلامی داشت اشاره میشود.
امام خمینی(ره) در ۲۵ دی ۱۳۵۷ در آستانه اربعین حسینی پیامی خطاب به ملت ایران صادر و راهبرد مبارزاتی خود را اعلام کردند. ایشان در قسمتی از این پیام اعلام داشتند: »اربعین سید مظلومان و سرور شهیدان ـ صلواة اللّه و سلامه علیه ـ رسید. بر ملت رشید و آگاه ما اربعینهای سودمندی گذشت. ما در این سالها به دنبال بیش از پنجاه سال سلطنت غاصبان? سلسل? پهلوی با چه مصیبتهایی و بی فرهنگیهای خانمانسوزی مواجه بوده ایم. سالهایی بس تلخ و رنج آور در این پنجاه سال و تلختر و رنج آورتر در این یکی دو سال اخیر که ملت شجاع ما را علیه استبداد و استعمار به حرکت درآورد.
امسال اربعین امام امت در خلال اربعینهای پیروان و شیعیان آن بزرگمرد اسلام واقع شده و گویی خون شهیدان ما امتداد خون پاک شهیدان کربلاست، و اربعین اخیر برادران ما بازتاب اربعین آن دلاوران می باشد؛ خون طاهر آنان به حکومت طاغوتی یزید خاتمه داد، و خون پاک اینان سلطنت طاغوتی را به هم پیچید. اربعین امسال استثنایی و نمونه است؛ راهپیمایی و تظاهرات پرشور در این اربعین وظیف? شرعی و ملی است. ملت بزرگ ایران در سراسر ایران با راهپیمایی و تظاهرات خود این نظام را دفن میکند، و مخالفت خود را با “شورای سلطنت” غیرقانونی اعلام مینماید، و پشتیبانی خود را برای چندمین بار از جمهوری اسلامی اعلام میکند.«
جامعه روحانیت تهران نیز، به پیروی از رهنمودهای امام خمینی(ره)، با صدور اعلامیهای مردم را برای شرکت در تظاهرات اربعین فراخواند و مسیرهای راهپیمایی را مشخص کرد. در بخشی از این اعلامیه آمده بود: «جامعه روحانیت مبارز تهران در آستانه چنین لحظات سرنوشتسازی برای خنثی نمودن آخرین توطئههای استعمار و گرفتن آخرین رمق ضدخدایی رژیم استبداد و پاسخ دادن به ندای بزرگ رهبر نهضت اسلامی ملت بیدار ایران حضرت نایب الامام خمینی، کلیه طبقات و اقشار و اصناف مسلمان و متعهد مردم تهران را به یک راهپیمایی بزرگ اسلامی دعوت مینماید که در جمعه، اربعین، ۲۰ صفر برابر با ۲۹ دی ماه از مراکز تعیین شده… در صفوف متحد و منظم حرکت نمایند.
پیشبینی حضور گسترده مردم در تظاهرات این روز، باعث ترس و وحشت مقامات رژیم شد. آنها میدانستند تظاهرات گستردهای در پیش است و با توجه به شرایط حاکم بر کشور و شور و حال خاصی که وجود دارد، دولت مجبور است که اجازه برگزاری تظاهرات را صادر کند. افزون بر این، دولت بختیار که در ۲۶ دیماه از مجلس رأی اعتماد گرفته بود، برای پیشبرد برنامه و سیاستهایش نیاز به آرامش داشت تا بتواند بر اوضاع غلبه کند. از طرفی سپهبد فضلالله زاهدی جانشین شهربانی کشور نیز مخالف هرگونه برخوردی با مردم بود؛ چرا که روحیه نظامیان بهخصوص پرسنل شهربانی متزلزل بود به گونهای که حتی سپهبد جعفری به تلخی اعتراف کرد: »عدهای از سرپاسبانها و پاسبانها علاوه بر گزارش کتبی به طور شفاهی هم صریحا اظهار میکنند که ما مسلمان و مقلد آیتالله خمینی هستیم و نمیتوانیم برخلاف اوامر و دستورات آیتالله رفتار کنیم.«
در آستانه اربعین حسینی جلسه شورای امنیت ملی، بنا به دعوت بختیار تشکیل و در آن جلسه موضوع راهپیمایی روز اربعین مطرح شد.
حاضران در این جلسه عبارت بودند از: بختیار میرفندرسکی، ارتشبد شفقت، سپهبد بدرهای سپهبد ربیعی، دریارسالار حبیباللهی، سپهبد مقدم، سپهبد محققی، سپهبد رحیمی، سپهبد خواجهنوری، سرلشکر پرویز امینی افشار، و ارتشبد قرهباغی. در این جلسه بختیار استدلال کرد که »در وضعیت فعلی با توجه به احساسات مردم از راهپیمایی آنها نمیتوان جلوگیری کرد.« بدین ترتیب پس از مذاکراتی، همگی با عدم مقابله با برگزاری راهپیمایی اربعین موافقت کردند.
از طرف دیگر در این مقطع “ژنرال هایزر” در تهران حضور و مأموریت داشت که از فروپاشی ارتش بعد از فرار محمدرضا پهلوی جلوگیری و آنها را برای حمایت از دولت بختیار هماهنگ کند. در راستای این سیاست وی یک روز قبل از اربعین یعنی در روز ۲۸ دی ماه جلسهای با فرماندهان ارتش تشکیل داد و به بررسی اوضاع کشور و پیامدهای راهپیمایی اربعین پرداخت.
برخی از مقامات ارتش همچون تیمسار مقدم اعتقاد داشتند که دولت بختیار در روز اربعین سقوط خواهد کرد و دو میلیون نفر در تظاهرات شهر تهران شرکت میکنند. آنها در این جلسه از نقش ارتش برای کنترل اوضاع صحبت کردند. هایزر پیشنهاد کرد که همه سربازان از خیابانها جمعآوری شوند و حضور آنها فقط محدود به مناطق حساس نظامی و غیرنظامی باشد؛ تا اگر اتفاقی رخ داد تأسیسات حیاتی حفظ شود. هایزر حتی به بختیار پیشنهاد کرد که مقررات تظاهرات را در مطبوعات، رادیو و تلویزیون اعلام کنند، و به انقلابیون اخطار دهد که با هرگونه خشونتی به سختی برخورد خواهد شد. بختیار به توصیهی وی عمل و در یک سخنرانی تلویزیونی بر لزوم برخورد با هرگونه حرکتِ خارج از نظم در روز اربعین تأکید کرد.در روز ۲۹ دی ماه ۱۳۵۷ همزمان با اربعین حسینی مردم سراسر ایران به پیروی از رهنمودهای امام خمینی(ره) در راهپیمایی باشکوهی شرکت کردند. آنها در این مراسم عظیم به دولت بختیار رأی منفی دادند و خواستار سرنگونی حکومت پهلوی و دولت دستنشانده بختیار، برقراری حکومت اسلامی و بازگشت امام(ره) به میهن شدند. به گزارش خبرگزاریها، راهپیمایی اربعین از لحاظ جمعیت و نظم از راهپیماییهای تاسوعا و عاشورا به مراتب بیشتر و منظم تر و منسجم تر بود. سیل جمعیت حاضر در این روز به حدی بود که روزنامه کیهان در تیتر اول خود از این راهپیمایی با عنوان “عظیمترین راهپیمایی مذهبی و سیاسی تاریخ” نام برد. راهپیمایی عظیم و باشکوه اربعین حسینی، تنها محدود به تهران نبود، بلکه در جای جای سرزمین ایران نیز تظاهرات گستردهای برگزار شد.
در این روز، در مشهد تظاهرات باشکوهی با شرکت حدود دو میلیون نفر برگزار شد. نیروهای امنیتی مشهد، ۶ روز قبل از دعوت علمای این شهر از مردم برای شرکت در راهپیمایی اربعین خبر داده بودند. مردم مشهد تظاهرات خود را از روبهروی منزل آیتالله شیرازی آغاز کردند و در خیابان تهران نماز جماعت خواندند.
در این تظاهرات حضرت آیتالله خامنهای و حجتالاسلام هاشمینژاد سخنرانی کردند و در پایان قعطنامه ده مادهای قرائت شد.
در تبریز نیز تظاهرات باشکوهی برگزار شد. در این تظاهرات که با هدایت علمای شهر همچون آیتالله قاضی طباطبایی صورت گرفت، بیش از یک میلیون نفر شرکت کردند. در شهر شیراز نیز با وجود باران شدید، تظاهرات باشکوهی با شرکت قشرهای مختلف برگزار گردید. تظاهرکنندگان نخست در صحن شاهچراغ و مسجد عتیق اجتماع و آنگاه تظاهرات خود را آغاز کردند.
این در حالی بود که آیتالله شیخ بهاءالدین محلاتی، آیتالله سید عبدالحسین دستغیب، و حجج اسلام، سید مجدالدین محلاتی و سید مجدالدین مصباحی و دیگر روحانیون شهر نیز در میان جمعیت حضور داشتند. شمار جمعیت شهر شیراز حدود ۳۰۰ هزار نفر بود. با فرارسیدن وقت نماز ظهر مردم به امامت آیتالله محلاتی نماز جماعت برگزار کردند. سپس، قطعنامه جامعه روحانیت به وسیله حجتالاسلام مجدالدین محلاتی قرائت شد. در این روز مردم مأموران انتظامی را در آغوش کشیدند و به گردن آنها حلقههای گل آویختند. شبیه همین تظاهرات در دیگر شهرهای استان برگزار شد.
از طرف دیگر، شهرهای استان خوزستان نیز در این روز شاهد تظاهرات باشکوهی بود. در اهواز راهپیمایی ۵۰۰ هزار نفری برگزار شد. افزون بر این، بیش از یکصد هزار نفر از مردم آبادان در حالی که بهشدت باران میبارید، در سطح شهر تظاهرات کرد. در این تظاهرات باشکوه در پیشاپیش جمعیت، روحانیان و نیز اعضای هیئت اعزامی امام خمینی(ره) در حرکت بودند. همچنین بیش از ۶۰ هزار نفر از مردم خرمشهر در تظاهرات اربعین شرکت کردند. در تظاهرات این شهر نیز روحانیان در پیشاپیش جمعیت در حرکت بودند. راهپیمایان عکسهای امام خمینی(ره) و شهدای انقلاب را با خود حمل میکردند. گفتنی است که مأموران رژیم سخت مراقب بودند که کسی مجسمه محمدرضا پهلوی را پایین نیاورد.
مردم شهر کرمانشاه نیز همپای دیگر مردم ایران در تظاهرات اربعین حضوری گسترده و باشکوه داشتند. در این تظاهرات آیتالله عبدالجلیل جلیلی و تنی چند از روحانیون و نمایندگان مردم کرمانشاه سخنرانی کردند و خواهان بازگشت امام (ره) به کشور شدند.
در شهر پیرانشهر اتفاق جالبی افتاد؛ در جریان تظاهرات مردم این شهر فرماندهی ژاندارمری و رئیس پاسگاه ژاندارمری پیرانشهر به میان تظاهرکنندگان آمدند و مردم در حالی که شعار “ارتش برادر ماست”، سر میدادند آنها را در آغوش کشیدند و مسافتی بر روی دست بردند. در تظاهرات باشکوه شهر بابل استان مازندران نیز مردم با انداختن حلقههای گل به گردن سربازان و در آغوش کشیدن آنها نشان دادند که با آغوش باز ارتش را خواهند پذیرفت. در تظاهرات شهر دامغان نیز که با شرکت مردم شهر و روستاهای اطراف برگزار شد، مردم در طول مسیر نظامیان را گلباران کرده و میبوسیدند.
از دیگر نکات قابل توجه راهپیمایی اربعین ۵۷، حضور اقشار ملت با هر اعتقاد و مذهبی بود. در گنبد کاووس گروهی از جوانان ترکمن با حمل پارچهنوشتهای که بر روی آن نوشته شده بود: “تشیع، تسنن، پیوندتان مبارک” تظاهرات و همبستگی خود را با شیعیان شهرشان اعلام کردند.
علاوه بر این، در راهپیمایی اربعین ۵۷، افرادی از سایر ادیان و مذاهب نیز شرکت داشتند؛ به عنوان مثال در این راهپیمایی ۵۰۰ نفر یهودی با پلاکارد “درود بر خمینی و مرگ بر شاه” شرکت کرده بودند که مامور ناشناخته ساواک در گزارشی به آن اشاره کرده است.
اربعین سال ۵۷ تیر خلاص را بر پیکر رژیم پهلوی وارد کرد و تنها ۲۲ روز بعد از این تظاهرات عظیم انقلاب اسلامی به پیروزی رسید. ارتشبد قرهباغی در خاطراتش درباره پیامدهای تظاهرات اربعین ۵۷ چنین نوشته است: »این راهپیمایی نیز مانند تظاهرات روزهای تاسوعا و عاشورا برای مخالفین موفقیت بزرگی محسوب [میشد] و به علت وجود حکومت نظامی در کشور، دلیل دیگری بر ضعف و ناتوانی دولت و شکست مجدد نیروهای مسلح در برابر آنها منظور گردید.«
یکی دیگر از پیامدهای راهپیمایی اربعین امیدواری بیشتر مردم به پیروزی بود. به گزارش ژنرال هایزر بعد از راهپیمایی اربعین تظاهرات پرسروصداتر شده بود حتی روزهای بعدی همه روزه هزاران نفر که پیوسته سر و صدای زیادی داشتند تظاهرات میکردند.
نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۰۳ آذر ۱۳۹۵ ساعت ۵:۵۷ ق.ظ