محرومین در اندیشه‌ی اقتصادی امام خمینی?
عمار خسروجردی
گروه تاریخی: یکی از دغدغه‌های بسیار جدّی حضرت امام خمینی (ره)، تکیه بر منافع محرومین و مستضعفین در برنامه‌ریزی‌ها و اداره‌ی کشور، به خصوص در مباحث اقتصادی است. نکته‌ی کلیدی این است که این موضوع دغدغه‌ی بسیار جدّی خلف صالح امام خمینی مقام معظم رهبری نیز می‌باشد. در این نوشتار سعی شده است که بخشی از بیانات امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری پیرامون این موضوع به عنوان تذکر و بیان دوباره‌ی اهمیت این موضوع ارائه گردد.
*مستضعفان و محرومین، دارای نقش اصلی در پیروزی انقلاب
- از دیدگاه امام خمینی (ره) این مستضعفان و محرومین هستند که بار سنگین پیروزی انقلاب را بر دوش کشیده‌اند:
بررسی کنید اشخاصی که در ۱۵ خرداد جان دادند، سنگ قبرهای آن‌ها را ببینید، کی بودند این‌ها؟ اگر یک سنگ قبر از این قشرهای دیگر غیر اسلامی پیدا کردید، آن‌ها هم شرکت داشته‌اند، اگر در قشرهای اسلامی یک سنگ قبر از آن درجه‌های بالا پیدا کردید، آن‌ها هم شرکت داشته‌اند، ولی پیدا نمی‌کنید. هرچه هست از این قشر پایین است، این قشر کشاورز است، این قشر کارگر است، این تاجر مسلم است، این کاسب مسلم است، این روحانی متعهد است، هرچه هست از این قشر است، پس ۱۵ خرداد را به تبع اسلام این‌ها به وجود آوردند و به تبع اسلام این‌ها حفظ کردند و به تبع اسلام این‌ها نگهداری می‌کنند. »این نهضت از برکت شما زاغه‌نشین‌ها و امثال شما، یعنی این طبقه‌ی محروم، به برکت شما پیش رفت نهضت، شما طبقه‌ی محروم، چه دانشگاهی و چه روحانی و چه زاغه‌نشین‌ها و کارگرها بودید که این‌طور با وحدت کلمه و بانگ الله‌اکبر پیش بردید.« »این توده‌ی محروم ملت ما از کارگر و کشاورز و دانشجو و شما همه انقلاب را به پایان رساندید.« »همه‌ی چیزهایی که ما داریم از این مردم است. خصوصاً از این مستضعفین، آن بالایی‌ها به مردم کاری ندارند آن‌ها مشغول کار خودشان هستند، آن‌ها ناراضی می‌خواهند درست کنند.« »جنوب شهری‌های محروم و طبقه‌ی مظلوم در طول تاریخ، با تعهد به ارزش‌های انسانی و اسلامی بیشتر و مصمم‌تر در مقابل قدرت‌ها و وابستگان و دلباختگان به آن‌ها به پا خاسته و می‌خیزند و اینان هستند که با مشت گره کرده‌ی خود و حضور دائم در صحنه‌ی اسلام، قدرت‌ها را در هم می‌کوبند و طمع‌کاران را که به دنبال قدرت‌ها بودند، مأیوس نمودند.« در نگاه امام خمینی (ره)، گروه‌های اجتماعی و صنوفی که از دل طبقات محروم جامعه بیرون آمده‌اند دارای نقش اصلی در پیروی انقلاب هستند. در حقیقت در نگاه امام خمینی، محرومین و مستضعفین تنها محدود به مردم عادی صرف نیستند، بلکه دانشگاهیان و در حقیقت نخبگانی که از دل طبقات محروم جامعه بیرون آمده‌اند، نیز مد نظر هستند. بسیاری از این جوانان دانشگاهی خود بسترساز تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و جهاد سازندگی به عنوان دو نهاد اصیل انقلابی شدند که این دو نهاد نقشی کلیدی را در اداره‌ی کشور بر مبنای نگاه الهی و ارزشی بر عهده گرفتند.
*اولویت منافع و مصالح مستضعفین و محرومین نسبت به دیگران
در نگاه امام‌خمینی (ره) و مقام معظم رهبری یکی از اولویت‌های اصلی تکیه بر منافع محرومین و مستضعفین است:
»همه‌ی مدیران و کارگزاران و رهبران و روحانیون نظام و حکومت عدل موظف‌اند که با فقرا و مستمندان و پا برهنه‌ها، بیشتر حشر و نشر و جلسه و مراوده و معارفه و رفاقت داشته باشند تا متمکنین و مرفهین و در کنار مستمندان و پا برهنه‌ها بودن و خود را در عرض آنان دانستن و قرار دادن، افتخار بزرگی است که نصیب اولیا شده و عملاً به شبهات و القائات خاتمه می‌دهد که بحمدالله در جمهوری اسلامی ایران، اساس این تفکر و بینش در حال پیاده شدن است.«
»خدا نیاورد آن روزی را که سیاست ما و سیاست مسئولین کشور ما پشت کردن به دفاع از محرومین و رو آوردن به حمایت از سرمایه‌دارها گردد و اغنیا و ثروتمندان از اعتبار و عنایت بیشتری برخوردار بشوند. معاذالله که این با سیره و روش انبیا و امیرالمؤمنین و ائمه‌ی معصومین (علیهم‌السلام) سازگار نیست.«[
*مقام معظم رهبری هم در این زمینه بیانات مهمی داشته‌اند:
»در نظام ما، هر حرکت و سیاست و قانون و تلاشى، باید در خدمت مردم مستضعف و محرومى باشد که حکومت طولانى و بلند مدت طاغوت‌ها، آن‌ها را از جهات مختلف، به استضعاف و ضعف دچار کرده است. این، راه ماست. این، آن راهى است که امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) پیمود. این، آن راهى است که امام و معلم و رهبر عظیم‌الشأن این انقلاب، آن را از على (علیه‌السلام) درس گرفت و پیش پاى ما گذاشت. باید در آن راه حرکت کنیم.«[
»در نظام اسلامى، رفع فقر و محرومیت، در شمار هدف‌هاى طراز اول است و پای‌بندى به اصول انقلاب، بدون مجاهدت در راه نجات مستضعفان و محرومان، سخنى بى‌معنا و ادعایى پوچ است.« »مهم‌ترین مسئله‌ى دستگاه ما و نظام جمهورى اسلامى… کوشش براى رفع فقر و محرومیت در جامعه و حمایت و کمک به طبقات مستضعف و محروم است. واقعاً باید صحت برنامه‌ها را به این سنجید و دنبال این قضیه رفت و کارهاى دیگر را در اولویت‌هاى بعد قرار داد. کارهاى مربوط به طبقات محروم و مستضعفان جامعه که تعدادشان هم زیاد است، حقاً و انصافاً یک حرکت اساسى را مى‌طلبد.« »ما وقتى به صورت کلان به زمینه‌ى اقتصاد اسلامى نگاه مى‌کنیم، دو تا پایه‌ى اصلى مشاهده مى‌کنیم. هر روش اقتصادى، هر توصیه و نسخه‌ى اقتصادى که این دو پایه را بتواند تأمین کند، معتبر است. هر نسخه‌اى هر چه هم مستند به منابع على‌الظاهر دینى باشد و نتواند این دو را تأمین کند، اسلامى نیست. یکى از آن دو پایه عبارت است از »افزایش ثروت ملى«.کشور اسلامى باید کشور ثروتمندى باشد؛ کشور فقیرى نباید باشد؛ باید بتواند با ثروت خود، با قدرت اقتصادى خود، اهداف والاى خودش را در سطح بین‌المللى پیش ببرد. پایه‌ی دوم، »توزیع عادلانه ورفع محرومیت در درون جامعه‌ى اسلامى« است. این دو تا باید تأمین بشود و اولى، شرط دومى است. اگر تولید ثروت نشود؛ اگر ارزش افزوده در کشور بالا نرود، ما نمى‌توانیم محرومیت را برطرف کنیم؛ نخواهیم توانست فقر را برطرف کنیم. بنابراین هر دو تا لازم است. شما که متفکر اقتصادى هستید و پای‌بند به مبانى اسلامی، طرحتان را بیاورید؛ باید این دو تا در آن طرح تأمین بشود.« در حقیقت رفع فقر و محرومیت و تکیه بر منافع محرومین و مستضعفین، در اندیشه‌ی رهبران الهی انقلاب اسلامی نقشی اساسی و کلیدی را دارا بوده و می‌باشد.
* چرایی تأکید بر منافع محرومین در نگاه رهبری:
به نظر می‌رسد که باید چرایی تأکید بر منافع محرومین و مستضعفین را در دل بیانات این دو بزرگوار جست‌وجو نمود.
*تحمل سختی‌ها، کمبودها و جنگ تحمیلی
– بیانات امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری با صراحت به این امر تأکید دارند که بار اصلی جنگ تحمیلی و مشکلات و کمبودهایی که لازمه‌ی حرکت در مسیر انقلاب اسلامی هستند، بر دوش محرومین و مستضعفین بوده است و خواهد بود. »اگر همراهی این توده‌های محروم نبود، حکومت نمی‌توانست برقرار باشد و ارتش نمی‌توانست این جنگ را آن طور که حالا به پیروزی رسانده‌اند، برسانند.« »الان هم وقتی به جبهه‌ها می‌روید یک نفر مرفه نمی‌بینید و یا اگر ببینید کم است، بقیه مستمندان هستند، همین مردم محروم هستند که انقلاب کردند و پیروز شدند.« به گزارش آرازآذربایجان به نقل ازفارس ،»قشرهایی که انقلاب را با فداکاری بی‌دریغ و جان نثاری سخاوتمندانه، بی‌هیچ چشم‌داشتی به پیروزی رسانده و از پیروزی تا کنون برای دفاع از انقلاب و رفع مشکلات از پای ننشسته‌اند و تا کنون با آن‌که سنگینی انقلاب به دوش آنان بوده است، توقع نام و نشان و مقامی نداشته و ندارند، اینان توده‌های میلیونی و محرومان جامعه هستند.« »انصافاً ما رهین منت این توده‌های بزرگواری هستیم که همه چیزشان را می‌دهند و چیزی هم نمی‌خواهند، از آن پیرزن‌ها که آن چیزی که در طول عمرشان تهیه کردند، حالا می‌آیند برای اسلام می‌دهند تا آن اشخاصی که قلکشان را می‌شکنند و پولش را می‌آورند برای اسلام می‌دهند.«
نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۱۸ بهمن ۱۳۹۶ ساعت ۶:۳۶ ق.ظ
