داها شهرده یاشاماق ایستمه‌دی
کؤچورن: ائلیار پولاد
بیراینجی بولوم
آنادیلیمیز: یای اولسون، قیش اولسون، بیزیم یعنی، بیر نئچه اوشاقلیق دوستونون اساس گؤروش یئریمیز بیلگه‌ده روستم گیلین ائوینده اولاردی. روستمین آتاسی زولفقار دایی بو کندین سینه‌سی خاطیره دولو، بئینی یاشادیغی ایللرین تجربهسییله یوکلو، ساییلان-سئچیلن آغساققاللاریندان ایدی. گنج یاشلاریندان “کشمکشلی” حیات یولو اونو اولجه تورمه‌یه اوردان آلمان محاربهسینه، اؤزو ده بیرباشا اشترافباتا، محاربهدن سونرا ائوه و یئنهده قیسا بیر مدتدن سونرا تکرار تورمه‌یه آتمیشدی. بیز روستمین کیچیک قارداشی رحمتلیک آسلانلا مکتبین بیرینجی سینفینده اوخویاندا آتالاری تورمه‌ده ایدی.
اوچ قارداش و بیر باجینی آنالاری دیشینی-دیشینه سیخیب یاریآج، یاریتوخ بؤیودوردو. بو مینواللا گونلر کئچدی و بیز دوققوزونجو سینیفده اوخویاندا زولفقار دایی آخیرینجی دفعه تورمه‌دن قاییدیب گلدی. داها شهرده یاشاماق ایستمه‌دی اصلی کی، بیلگه‌دن ایدی، اونو توتموش “بدلیگین” آیاغینی سیندیرماق فیکرییله آرواد-اوشاغینی باشینا ییغیب تزه پیرین آلتیندا پئترا مونتینده‌کی ائویندن بیلگهه، کهنه آتا-بابا ائولرینه کؤچدو.
آسلان او زامان ائودن قاچماق، کهنه محله‌ده بیر قوهوملاری گیلده قالماق ایسته‌ییردی، آناسی بیزه، بیزسه اونا یالواردیق، کنده تئز تئز گله‌جهییک دئیه اونا “کیشی” کیمی‌سؤز وئردیک او دا داشی اتگیندن تؤکدو. زولفقار دایی عاییلهسی ایله یؤندمسیز، داریسقال آتا-بابا ائوینده یاشایا-یاشایا ائله اونون یانینداجا یئنی ایکیمرتبه‌لی ائو تیکدی.
بئلجنه بیز دوستلارین عمومی‌باغ ائویمیز گؤیدن، نئجه دئیرلر زمبیلله دوشدو.
او زامانلار باکی کندلرینده حَیَطده پارنیک سالیب گول اکمک تزه-تزه دبه دوشوردو. قرنفیل سووئتلرین بؤیوک-بؤیوک شهرلرینین بازارلاریندا بیر گؤز قیرپیمیندا ساتیلیب قورتاراردی. قرنفیلچیلری دایم ماللا تامین ائلهمک اوچون خصوصی گول آپاریب-گتیرن دسته‌لر وار ایدی. بو آداملار حَیَطلری بیر-بیر گزیب قرنفیللری حَیَط صاحیبیندن هله بوتایکن آلاردی، اولجهدن پوللارینی وئریب راحاتچیلیقلا یاخین، اوزاق غربت شهرلرین بازارلاریندا گول ساتانلاردان سفارش گؤزلردیلر. زولفقار دایی اعتبارلی مال یییه‌سییدی. موشتریسی اسکیک اولمازدی. الینه یاخشی پول گلمه‌یه باشلادی.
آریق، اوجابویلو، اوووردلاری باتیق، حرکتلری تنبل، گؤزلری ایسه جیوه کیمی‌دایم حرکتده اولان زولفقار دایی بیر بالاجا قاراباغین پامبیق بیلرینی خاطیرلادیردی.
قرنفیل ایشی چوخ اذیتلی ایش ایدی. پارنیکده گوله باخماق، بؤیوتمک، قوردونو تمیزله‌مک گوبره‌سینی واختلی-واختیندا وئرمک، بیر سؤز نازینی چکمک آسان ایش دئییلدی.
حَیَطده همیشه فهله‌سی اولاردی. فهله‌لرله بیر یئرده بؤیوک اوغلو روستمده قان-تر ایچینده اللشردی. زولفقار دایی ایسه ایکیمرتبه‌لی، تزه تیکدیردیگی ائوینین هله رنگ چکیلمه‌میش بالکونوندا اوتوروب آنجاق رهبرلیک ائدر، ساغا-سولا گؤستریشلر وئرردی. بیر ده پول ایشینه اؤزو باخاردی. پیس دولانمیردیلار. ”بدلییین” آیاغینی سیندیرمیشدی. ائوی تیکدیریب قورتارمیش آسلان اوچون ماشین دا آلمیشدی. . . اصلینده ماشینی، شیشیرتمک اولماسین، بیزیم اوچون آسلانین دوستلاری اوچون آلمیش دا ساییلا بیلردی. آسلان ماشینی، بیزسه ماشینین کئفینی سوروردوک.هر دفعه بیلگهه، اونلارین ائوینه گلنده عادتن قاشقاباقلی زولفقار دایی بیزی دوداقلارینین اوجونا قونموش ظریف (ضعیف) تبسومله قارشیلاردی.
بو، هئچ منیم یادیمدان چیخماز. حقیقتن ده اورگینده چوخ سئویندیگینی “اوغلونون دوستلاری قوناق گلیب”هامیمیز حیس ائدیردیک. . . اورگینده هم ده اونونچون سئوینیردی کی، بیزیم گلمگیمیزله محاربه خاطیره‌لرینی دانیشماق اوچون الینه فرصت دوشوردو، بئینینده ایسه بو زامان او، منجه، بئله فیکیرلشیردی:
“نه احوالات دانیشسام، بونلار اوداجاقلار اصل منیم مالیمدیلار”.
بیز اونون “ماللاری” بیلگهدهکی بو ائوین قاپیسیندان اؤز ائویمیزه گیرن کیمی‌ارکله گیریردیک. یئمکدن یئییب، چایدان ایچه-ایچه اونون بیزه “سیریدیغی” افسانه‌لری حقیقت آدی آلتیندا، گویا کی، مال کیمی‌یئییردیک. سونرا دا آنالیز ائدیب گولمکدن آز قالا اؤلوردوک.
-آتون بیزی لاپ حریف ساییر، خبرین وار؟! بیر دفه ابولفتح گولمکدن اوغونا-اوغونا آسلانا دئدی.بیز تئز اطرافا بویلاندیق. بو آدام دانیشیغینی‌هاچان بیلمیشدی کی. . . یاخشی کی کیشی ائیواندا یوخ ایدی.عاغیلدان کم ذاکر اونون دئدیگینه بئله بیر دوزه‌لیش وئردی:
-اساس مسئله قارنیمیزا یئدیگیمیزدیر، بئینیمیزه یئدیگیمیز دئییل. بو ایسه آرتیق “دلیدن دوغرو خبر” ایدی. بئله گلیش-گئدیشلرین بیرینده منیم عاغلیما حتّی بئله بیر فیکیر گلمیشدی کی، بیز آخی، دئیه‌سن، بیلگهدهکی بو ائوه آسلاندان، روستمدن داها چوخ زولفقار دایینی گؤرمه‌یه، اونون آغلاسیغماز تاریخچه‌لرینه قولاق آسماغا گلیریک.
صحبتدن سونراکی اساس ایشیمیز نیدی، نرد اویناماق! زولفقار دایینین آزاری مطلبی نردده اودماق ایدی، دی گل، بونو باجارا بیلمیردی. مطلب هر دفعه بیلگه‌دن قوجاق دولو قرنفیلله قاییداردی. تاسی بئش قرنفیلدن اویناییردیلار.
بیر گون ایکی-اوچ ساعات نرد اوینایاندان سونرا چار-پیشمانین شیرین یئرینده زولفقار کیشی نوبتی مغلوبیتیندن سونرا یئنه قیزیشمیشدی. مطلب ایسه هئچ نه اولمامیش کیمی:
-بسدی، زولفو دایی، یورولدوم، باشیم آغریدی. من بیر استکان چای ایچیم، اؤزومه گلیم، -دئیه استولون آرخاسیندان دوردو قوللارینی گئن آچاراق گرنشدی، گئنیش ایواندا غالیب پهلوانلار کیمی‌اورا-بورا گزیشمه‌یه باشلادی. بو، بیر نوع، “آرادان” چیخماق دئمک ایدی. کیشینی اود گؤتوردو:
-گؤر نئجه الیمی‌کسیر؟! بیر گؤرورسوز؟! زولفو دایی داخیلن برک حیرصلنسه ده بیزه باخیب حیرصینی بوغا بیلدی، -آی ایشیغین یایدیغی معلومات اساسیندا آرازآذربایجان راپورونا گوره ،اوشاق، بونا چای گتیرین، – دئییب نردین داشلارینی، حتّی مطلبین داشلارینی دا یئنیدن تاختایا دوزه-دوزه سسلندی:-گل گؤروم گل، بورا بیلگه‌دی، بوردا اودوب قاچماق یوخدو! جوتده‌ییب اودورسان، من سنه بیر سؤز دئمیرم سونرا دا قاچیرسان؟!
آنادیلیمیز: مطلب، البته کی، یالاندان اؤزونو نازا قویوب کیشینی حالدان چیخارماق ایسته‌ییر، همیشه‌کی کیمی‌اؤزوندن اویوب اویودوردو. بو ایسه زولفقار دایینی داها چوخ عصبیلشدیریردی.
-آی زولفو دایی، سن مننن باجارا بیلمزسن. من بو نردین اوستاسییام، سن آخی عاریف آدامسان، بونو بیلیرسن. یوخ بیر، “زر وئریر. ” اولمادی کی. . . زر وئرر کیمه؟ زر وئرر اویونچویا!
-گل، گل، ایندی گؤره‌جهگم، سن نئجه اوستاسان، نئجه اویونچوسان. بورداکیلارین‌هامیسی گؤره‌جک.
-کیشیینن ایشینیز یوخدو، دورون، دورون، چیخین باییرا. یاللاه، گئدین، گئجهدی. . . آسلان بیزه گؤز وورا-وورا آتاسینین طرفینی ساخلادی. مطلبین اوددوغو قرنفیللره او دا شریکیدی، اونونچون ده بوگونلوک اویونون بیتمه‌سینی ایسته‌ییردی.
-هارا آپاریرسان بونلاری؟! اوتور یئرینده! – زولفو دایی حیرصینی آسلانا تؤکدو. -بیلیرم، شریکسن اونونلا. . . انجاق بیلسین! بو حَیَطدن اودوب گئتمک اولماز. سحرهجن اوینایاجاق. قاییت، قاییت!. .
-گئجهدی، قوی اوشاقلار گئتسینلر. بسدی اوینادین. صاباح یئنه گلللر. روستم شیرین-شیرین دانیشاراق مسئله‌نی همیشه اولدوغو کیمی‌صلح یولویلا حل ائلهمک ایسته‌دی.
زولفقار دایی تکجه روستمین سؤزونون اوستونه هئچ واخت سؤز دئمزدی، اودور کی، ایندیده ایچینده پارتلایا-پارتلایا نردتاختانی حیرصله باغلادی، اوزونو یانا چئویره‌رک دئدی:
– گئت، اوستلرینده دور، باخ کی، آرتیق گول درمه‌سینلر. نئجه کی دئدیم: دوز اوتوز دنه!!
مطلب بالکوندان تشخخوصله، اصل محاربه غالیبلری کیمی‌دوشه-دوشه یاستی-یاستی دئدی:
-اولمادی کی، زولفو دایی. اوتوز بئش دنه! الیمی‌نییه کسیرسن؟! یئددی تاس اودموشام. هره‌سی ائله‌ییر بئش قووزدیکا، جمعی ده ائله‌ییر اوتوز بئش. آرتیق گول منه بیر دنهده لازیم دئییل. من تمیز آدامام…
کیشی آرتیق حیرصینی اونوتموشدو، آما مطلبین سؤزلریندن چوخ، بو سؤزلرین “گناهسیز” دئییلیش ترزیندن یئنیدن آلوولاندی:
-اوتوز دنه‌دن بیر دنهده آرتیق اولماز!! آخیرینجی تاسی سایمیرام، اویون یاریمچیق قالدی. گلن صفر زری استکاندا آتاجاقسان! گؤروم نئجه جوتلیه‌جکسن؟!
-نئیچون آخیرینجینی سایمیرسان؟ آچیق-آیدین مارس ایدی ده. گرک آخیرئیجن من زر آتیب اوینایایدیم، سن ده دایانیب باخایدین؟! منه دئمزدیلر، بونون باشی خاراب اولوب، اؤزو-اؤزوینن نرد اویناییر؟! مطلب کیشینی هلهده حالدان چیخارماق ایسته‌ییردی. آمما یوخ، آلینمادی، زولفقار دایینین حیرصی دومان کیمی‌اوچوب گئتدی، دوداغینین اوجونا یئنه همنکی ظریف تبسوم گلیب قوندو.
-آی زولفو دایی، بو، عؤمور بویو جیغالدی. جوتله‌ییر، بو آدام، اؤزون کی، بیلیرسن، خئیری یوخدو، اؤیرنجه‌لی بارماغا نه توبه، استکانین ایچینده ده جوتلیه‌جک. من گویا سیتواسییانی(آب‌هاوانی) یومشالتماق ایسته‌ییردیم، آما اؤز اؤلووای قووزدیکا پاییمین‌هاییندا اولدوغوم اوچون بونو دئییب مطلبه گؤز ووردوم. او ایس. . . نئیلسه یاخشیدی؟! منه طرف دؤنوب ائله باخدی کی، گویا، اونو تحقیر ائتمیشدیم:
-من استکانین ایچینده زر جوتله‌ییرم؟! نولار؟! بو او دئمک ایدی کی، سنه بو گون قووزدیکا دوشمور. آیدین مسئله‌دی، راضیلاشمانی پوزماق اوچون بهانه آختاریردی، تاپدی. عئیبی یوخ، منیم ده اؤز کونتر-آرقومئنتیم وار. وئجیمه ده آلمادیم.
اصل معرکه ائوه قاییداندا مطلبین ماشینیندا دوشدو. گوللری چوخ بیلمیشلیگیندن بیزدن اوزاق یئرده ، ماشینین باقاجنیکینده(دال صاندیق) گیزله‌دیب راحات-راحات ماشینی سورن مطلب، طبیعی کی، نه مورادا، نه ذاکر، نه من، نهده بیر کلمه ایله ده اولسون، بو معرکه ده اشتراک ائتمه‌ین واحیده گول وئرمک ایستهمیردی. بو هله آزمیش، کئفینین کؤک واختیندا بیزی هله بیر اله ده سالیردی:
-سیزین هئچ بیرینیزه گول دوشمور. بلکه اوچ دنه قرنفیل واحیده وئردیم. او دا بلکه. اگر اؤزونو یاخشی آپارسا. . . او، گؤزآلتی واحیده نظر سالدی.-منه هئچ نه لازیم دئییل.
مطلبین یانیندا آز قالا عداوتله اوتورموش واحیدین سؤزلری چوخ کسکین سسلندی. او، قاشلارینی چاتاراق گؤزلرینی قاباق پنجره‌دن ظولمت گئجه‌نین بیلینمز بیر نقطه‌سینه دیکیب قالمیشدی.
-حاییف! سن اوردا کیشینین دؤرد قوشاسینی چاهار-سه دئینده من سنین یالانینی چیخارمادیم. گرک چیخاردایدیم. عیبی یوخ، سن گؤررسن گلن سفر. آرخادا منه قیسیلمیش ابولفتحین سسی بیر آز یوخولو گلدی. ابولفتح همیشه سونرادان مطلبه ائتدیگی یاخشیلیقلار اوچون پئشمان اولوردو.
-البته، لاپ دوز دئییر ابولفتح. او گؤره‌جک گلن سفر. حؤکمن گؤره‌جک. بو گونون صاباحی یوخدو، وار!
-واحید یئنه ظولمت قارانلیقداکی همن مجهول نقطه‌دن گؤزلرینی آییرمادان کنایه ایله، آجی-آجی دیللندی. ذاکر نه من، نه سن، قفیلدن “ها-ها-ها” گولدو.
مطلب آلتدان-آلتدان زندله واحیده باخدی. او، نه‌یه ایهام ووروردو، مطلب ده، بیزده یاخشی باشا دوشوردوک. زولفقار کیشینین دیگر اساس رقیبی همیشه واحید اولاردی. واحید ده مطلب کیمی‌کیشینی آسانلیقلا اودوردو، آما بونو شیشیرتمه‌دن، مزلنمه‌دن ائدیردی. پامبیقلا باش کسیردی. واحیدین آرامیزدا لقبی واردی: “غدار”! البته کی، بو گونون آجی تجربه‌سینی واحید هئچ زامان اونوتمایاجاقدی و اونون روستم کیشی ایله سئانسلاریندا مطلب بیر ده هئچ واخت گول اوزو گؤرمیه‌جکدی.
بیر مدت قولاغیمیزا آنجاق ماشین موتورونون سسی گلدی.ایشیغین یایدیغی معلومات اساسیندا آرازآذربایجان راپورونا گوره-یاخشی دا، آی ابولفتح، سن دوز آدامسان آخی، دؤرد قوشانی‌هاچان گؤردون؟ بلکه گؤزووه گؤروکوب؟! چاهارسه. یادیندا ساخلا: چاهار-سه. منده سهو اولمور. منده بیر دنه سهو تاپان آداما من پرئمییا وئررم. یاخشی، سنه ده اوچ دنه گول. مطلب دقتله گؤز اوجو واحیده باخیب آچیق-آشکار اونا آجیق وئریر، آرادا بیزیمله مزله‌نیردی.
EMAIL.agazadeh1@gmail.com
نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۲۴ آبان ۱۳۹۶ ساعت ۸:۲۹ ق.ظ
