کیتابخانا

سعید فیوضات
آنادیلیمیز: قارداشیم تلفوندا دئدی:
– هله او مدعی‌العموم زندانا گلیب منه دئدی کی آتان بو قدر یازسا اونو دا گتیریب سنین یانینا سالارام.
آتام دئدی:
– من بو سؤزو گؤتوروب یازدیم یوخارییا. بیر آیدان سونرا او مدعی‌العمومو گؤتوردولر…
او ویزویزی ساچی اولان کارمندین آغزی آچیق قالمیشدی. دئدی: »بویورون ایچه‌ری«.
رئیسین اوتاغینین قاپیسینی آچیب کئچدیم ایچه‌ری. دئدی: »انشااله گلمه‌ییبسن دئیه‌سن کی کیتابی باشا دوشمه‌ییبسن؟«
دئدیم: »یوخ کیتابی اوخویوب نظریمی ده یازمیشام. بو دا نظرلریم.«
رئیس یازدیغیم کاغاذلاری گؤتوروب دقتله اوخودو. بیلمیرم اوتوز یا قیرخ بئش دقیقه سوردو. منه دؤنوب دئدی: »آتان هاردا ایشله‌ییر؟«.
دئدیم: »آموزش پرورشده. همان معارف اداره‌سی اولور«.
رئیس، تلفونو گؤتوروب تلفونچویا دئدی کی آتامین تلفونونو توتوب اونو باغلاسینلار. آتامین سسینی تلفوندا ائشیتدیم. رئیس اؤزونو تانیتدیریب سونرا دئدی: »سیزه تبریک دئییرم کی بئله بیر ائولاد تربیت ائله‌ییبسیز. من اونا چوخ چتین بیر کیتاب‌ وئریب و نظر یازماغینی ایستهمیشدیم. او اؤز یاشیندان چوخ بؤیوک نظرلر یازیب.«
رئیس بو تلفوندان سونرا دوروب منی ایشچیلرین یانینا آپاریب دئدی: »بو بالاجا کیشی هر زامان گلسه کیتاب‌ خزینه‌سینه کئچه بیلر.«
رئیس منه دؤنوب دئدی:
– اوغلوم شاهنامه‌نی اوخوموسان؟
– بعلی اوخوموشام، اؤزو ده هامیسینی.
– اونو بیلیرسن کی کیانی شاهلار چینه ساری قوشون چکیبلر؟
– بعلی. فردوسی دئییب: چو خاقان چین از دور بنگرید/ خروش سواران ایران شنید/ پسند آمد و گفت اینت سپاه/ سواران مرد افکن و رزمخواه. یانی چین خاقانی اوزاقدان باخینجا ایران قوشونونو گؤردو. بیه‌نیب دئدی کی بودور ایران قوشونو. قورخماز آتلی ایگیدلر؟
– ماشاله دئ گؤروم رستمین آخیری نه اولدو؟
– گشتاسپ تزه بیر دینه تاپیندی. رستم و بوتون عائله‌سیندن ایسته‌دی کی قدیم دینلرینی بوراخیب تزه دینه تاپینسینلار، آما رستم قبول ائتمه‌دی. گشتاسپ اسفندیاری گؤندردی زابله کی رستمی یولا گتیرسن. اسفندیار رستمه دئدی کی »گلمیشم سنی الی قولو باغلی گشتاسپین یانینا آپارام.«
رستم دئدی: که گفتت برو دست رستم ببند/ نبندد مرا دست چرخ بلند/ که من از گشاد کمان روز کین/ بدوزم همی آسمان بر زمین. »یانی کیم دئدی گئت رستمین الینی باغلا. منیم الیمی اوجا فلک باغلایا بیلمز من او آدامام کی ایسته‌سم، یای کریشیمله اوخ آتیب گؤیی یئره تیکیرم.« رستم بیرینجی ساواشیندا اسفندیارا اوتوزوب سیغیندی سیمورغا و سیمورغ اونا اؤیرتدی کی نه ائله‌سین.
او دا سیمورغ دئدییی کیمین ایکی باشلی اوخ‌لا ووردو اسفندیارین ایکی گؤزونه. رستمین عائله‌سی یانی زواره و فرامرز تؤکولوب اسفندیارین بالالارین اؤلدوردولر. بیر دنه بهمن قالدیکی اودا گشتاسپین یانیندا ایدی. رستم بونو بیلیب دئدی کی: مبادا شود بهمنش تاجدار/ به یاد آورد خون اسفندیار. یانی اولماسین او گون کی بهمن پادشاه اولا و اسفندیارین قانی یادینا دوشه. اسفندیارین اؤلوم خبرین ایشیدن گشتاسپ دیغلاییب اؤلدو و بهمن پادشاه اولدو. بهمن زابلا گئدیب هامینی اؤلدوردو. رستم قاچدی قارداشینین یانینا، شغادی دئییرم. اما او رستمه دوزاق قورموشدو. بیر قویو قازمیشدی. قویونو سونگو و شوشگولله دولدورموشدو. رستم دوشدو او قویویا، اما اؤلرکن یای کیریشینی چیخاردیب شغادی اوخلا آغاجا تیکدی.
– چوخ گؤزل سن بو حادثه‌ده نه گؤرورسن؟
– جناب رئیس، فردوسی اؤزو ده اعتراف ائدیر کی فرامرزله زواره و رستم چوخ خدمت ائله‌ییبمیشلر ایرانا، اما گشتاسپ زوران گوجن اونلاری ناموسا گیر ائله‌ییبمیش کی تزه دینی قبول ائله‌سینلر. اولا بیلردی دین و اینام آزادلیغی وئره، اما بو ایشین آلاهی بیر اوزو ده وار. گشتاسپ اؤز اوغلو اسفندیاردان قورخوردو. اونون گوجونو زریر و ارجاسب اولاییندا گؤرموشدو. دینی بهانه ائله‌دی. اسفندیاری رستمین اوستونه گؤندردی، چون بیلیردی رستم اسفندیاری اؤلدوره‌جک، شاه عباس کیمین کی بوتون ائولادلارینی اؤلدوردو. رئیسین آغزی آچیق قالمیشدی، دئدی: »اما بو همیشه‌لیک اولماییب.«
– منجه اولوب. من ائله قائم‌مقام و امیرکبیر و مصدقین اؤلومونو بو افسانه‌ده گؤرورم. مملکته خدمت ائله‌ین اؤلمه‌لی‌دیر.
رئیس سوسوب باشلادی فیکیرلشمه‌یه…
ائله اوندا آتام ائوه کئچیب، اوستومه گلدی:
– بوندان بویانا تکجه درسی کیتاب‌لارینی اوخویاجاقسان!
– نییه آتا؟
– رئیس کیتابخانا زنگ وورموشدو کی سن چوخ کیتاب‌ اوخویورسان. اولمایا ایستیرسن قارداشینین گونونه قالاسان؟
خانیمیم دئدی: بو بیر ایله یاخین کیتابخانایا گئده بیلمه‌ییر. یاواش- یاواش آتاسینین اودو سؤنونجک دوروب گئدیر کیتابخانایا.
دئدیم: – همان ویزویزی ساچلی ایشچینین میزینین بؤیروندن سوووشوب کئچدیم خزانهیه. ویزویزی ساچلی مامور، بو دؤنه ویزویزی ساققال دا قویموشدو. منه دئدی: »هوپ ائششک. هارا؟
– یادیندا اولسا رئیس منه ایجازه وئریب کی خزانه‌یه گئدم.«
ویزویزی ساچلی مامور، قاه قاها گولوب دئدی:
– آی بئناوا، سن گؤردویون آغاجلاری کسدیلر.
اوندان تئلفونو گؤتوروب یاواشجا دانیشدی. بیر آز سونرا رئسین اوتاغیندان بیر آلاهی آدام چیخدی. ساققال قویسا دا من اونو تانیدیم، او منیم آنامین قوهومو ایدی. دئدیم: » آقای رئیس هاردا؟«
دئدی: اوندا قاباقکی رئیسین گؤزونون ایشیغی اولان چوخ کیتاب اوخویان اوغلان سنسن هه؟ هانسی کیتابی ایستیرسن؟
– لیستیم بودور.
لیستیمی آلیب اوخویوب باشلادی قاه قاها گولمه‌یه. دئدی:
– بو کیتابلارین هامیسی ممنوع اولوبلار، یوخسا ایستیرسن قارداشینین یانینا گئده‌سن؟
آرخامی چئویریب کیتابخانادان چیخیب، کیتابخانانین بؤیرونده اولان باغ ملیده بیر ساعاتدان چوخ اوتوروب گؤز قیرپمادان کیتابخانا بیناسینا باخدیم.
خانیمیم دئدی: او کی وار آغلاییر. او زاماندان سونرا دا اونا، بونا درس وئریر. عوضینده اونلار دا آتالارینین ائو کیتابخاناسیندان کیتاب‌ گتیریرمیشلر بونا… دئدیم: او زاماندان چوخ سوووشدو. بیرگون اؤز اوتاغیمدان چیخیب ائودن ائشییه چیخان کیمی آنامین سسینی ائشیتدیم.
گؤردوم آنام اؤز خانیم قوهوملاریلا دانیشیر، قوهوملارینین بیری دئدی:– خبرین یوخودو، او قوهوموز کی کیتابخانادا تزه رئیس اولموشدو، هه، او قیزلارلا اوغلانلارین یئرینی آییریب دئمیشدی کی بونلار بیر یئرده قالسالار ایچیندن بیر ایش چیخار. او اؤزو بیر قیزا ساتاشاندا توتولوب و اونو رئیس‌لیکدن گؤتوروبلر.
دیلیمه یالنیز بیر سؤز گلدی: آقای رئیس!
سون