چرا مصرف لوازم آرایش درجامعه ما بالاست
گروه اجتماعی : آمار استفاده از لوازم آرایشی آمار قابل توجهی است. طبق آماری که یک موسسه آمارگیری سال ها قبل گرفته، زنان ایرانی سالی دو میلیارد دلار خرج لوازم آرایشی می کنند. همچنین رییس سازمان غذا و دارو می گوید ایران رتبه هفتم مصرف لوازم آرایشی را در دنیا دارد. اگر آرایش را همانطور که در لغت نامه های معتبر آمده زیباکردن چهره، تصنع و ظاهرسازی بدانیم، و از آن طرف بدانیم که ایران، دومین کشور استفاده کننده از لوازم آرایش در خاورمیانه است، می شود در دید اول به این نتیجه رسید که زنان کشور ما یا زشت اند یا »خودزشت بین«!
تمایل به زیبایی و تلاش برای زیباتر شدن، چیزی نیست که بتوان آن را انکار کرد. در ذات انسان، علاقه به زیبایی و خودآرایی وجود دارد اما چیزی که مدام در حال تغییر است، تعریف از زیبایی و تغییر نگاه ها به آن است.زمانی تعریف از زیبایی، هر چیز طبیعی بود؛ یعنی هر چه در شکل طبیعی آن زیبا به نظر می رسید. این الگوی زیبایی شناسی رفته رفته تغییر کرد تا جایی که امروز، تصرف در طبیعت، زیبایی تلقی می شود. این را می شود از علاقه به استفاده از لوازم آرایش، تغییر دادن رنگ پوست، عوض کردن رنگ چشم و حتی اعمال جراحی زیبایی فهمید.اگر یک مطالعه تاریخی به سیر تحول این الگوی زیبایی داشته باشیم، خواهیم دید که در دوره های مختلف نگاه به زیبایی به یک شکل خاص بوده است. برای مثال می بینیم در دوره قاجار، هیکل های درشت و ابروهای سیاه و کلفت و به هم پیوسته، زیبایی تلقی می شده و ملاک همین زیبایی چند سال بعد در دوره پهلوی از این رو به آن رو شده و زنان قد بلند و لاغر و بلوند و کشیده زیبا محسوب می شدند.
این تغییر الگوی زیبایی تا به آن جا پیش رفته که امروز بحث آرایش و تغییر چهره، به معضلی بزرگ تبدیل شده است. این که ایران در خاورمیانه رتبه دوم استفاده از لوازم آرایش و رتبه ۶ را در جهان کسب کند، زنگ خطر بزرگی است. شاید استفاده از لوازم آرایش در شرایط عادی بحران تلقی نمی شد اما این که این استفاده، موجب تبرج و خودنمایی شده و امروز خودش را به شکل یک بیماری اجتماعی نشان می دهد، خطرناک به نظر می رسد. پاسخ به این سوال که چرا اینطور شد و تمایل بیمارگونه به استفاده از لوازم آرایش به چه دلیل به وجود آمد، سوالی است که اگر برایش جواب پیدا شود، خیلی از مشکلات حل خواهد شد.شاید یکی از دلایل این که الان، استفاده از لوازم آرایشی و خودآرایی های آن چنانی در جامعه به شکل معضل و آسیب خودش را نشان می دهد، همین عدم توانایی تفکیک و تشخیص نوع رفتار در محیط خصوصی و عمومی باشد.باز هم خانواده:بی خود نگفته اند خانواده سیمان جامعه است. در هر مشکل و معضلی که عمیق می شویم و مطالعه می کنیم، ریشه اش را در خانواده می یابیم.مادر در خانه ساده ترین شکل ممکن را دارد. به محض آن که می خواهد برود بیرون، حتی خرید کوچک، اولین کاری که می کند در آوردن چهره اش از حالت ساده ی خانه است. کودک دختر می بیند. می بیند و یاد می گیرد که آرایش، برای بیرون رفتن است. وقتی آرایش برای بیرون رفتن باشد، یعنی خود آرایش موضوعیت ندارد و نگاه دیگران است که این وسط باعث این کار شده. کودک با این شیوه بزرگ می شود و خدا را شکر که جامعه هم بستر مناسبی برای کج تر رفتنش فراهم می کند!این آسیب شناس معتقد است نمی شود به معضل خودنمایی یک جانبه نگاه کرد. او می گوید: »جامعه ما با مجموعه ای از تغییرات مواجه شده است. سبک زندگی، نوع ازدواج ها، الگوی زیبایی، سبک سکونت و خیلی چیزهای دیگر می تواند در این معضل دخیل باشد. برای مثال در بحث خودنمایی و تمایل به بیرون رفتن را از بعد تغییر سبک سکونت اگر بخواهیم بررسی کنیم، می توانیم بگوییم چطور می شود انتظار داشت سه چهار نفر در یک آپارتمان ۵۰متری زندگی کنند و تمایل به بیرون زدن نداشته باشند؟! یا وقتی اشتغال زنان در کشور به گونه ایست که آن ها در حوزه های خدماتی و یا شرکت های خصوصی می توانند استخدام شوند آن هم با شرایط خاص، چطور می شود انتظار داشت تمایل به خودآرایی و جلب توجه برای پیدا کردن و نگه داشتن کار وجود نداشته باشد؟«روانشناسان علت درونی استفاده افسارگسیخته از لوازم آرایش را در میل زنان به مورد قبول قرار گرفتن و زیبا تلقی شدن می دانند. دکتر رحیمی دلایلی دیگری را مطرح می کند که در نوع خودش جالب است. او می گوید که حتی بالا رفتن سن ازدواج و ایجاد نوعی رقابت بین خانم ها در بحث ازدواج و تشکیل خانواده هم می تواند بی تاثیر نباشد.اسکندری، کارشناس جامعه شناسی هم در مورد علت تمایل زیاد دختران و زنان به استفاده از لوازم آرایش می گوید: «در جهان سوم، متاسفانه میل به دیده شدن بیشتر از کشورهای پیشرفته است. زمانی که معیارمان برای دیده شدن زیباتر شدن، تحریک کردن و جذب دیگران باشد، از هر وسیله ای برای رسیدن به این هدف استفاده می کنیم. این خودنمایی اگر می توانست در قالب کار، فعالیت خاص، هنر و یا بروز استعدادهای درونی اتفاق بیفتد، هرگز تا حد خودآرایی تنزل پیدا نمی کرد.»
این که در فیلم ها و سریال ها چه صدا و سیمایی و چه سینمایی همه تحصیلکرده ها و ثروتمندها و کسانی که دارای جایگاه خوب اجتماعی هستند، لباس هایی با رنگ های خاص، کفش و کیف آنچنانی و آرایش دارند، نه تنها برای ذهن سازندگان فیلم و سریال که برای ذهن مخاطبانشان هم کلیشه شده. یعنی اگر بدون هیچ توضیحی و بدون پیش زمینه ذهنی، در سریالی خانومی آرایش کرده ببینید و در کنارش زنی با ظاهر نامرتب تر، بدون شک حدس خواهید زد که اولی از طبقه بالای جامعه و بالاشهرنشین است و دومی بدبخت و بیچاره!
رسانه، به عنوان یکی از تاثیرگذارترین عوامل در ایجاد و تغییر فرهنگ متولی معرفی درست الگوهاست. وقتی الگوها در رسانه به این شکل تعیین می شوند، نمی شود از جامعه مخاطب انتظار داشت طور دیگری فکر و برداشت کنند. در این میان هجوم الگوهای غربی و آن طرف آبی را هم نمی توان نادیده گرفت.رحیمی، کارشناس روانشناسی از این بعد هم سخن به میان می آورد: «در جامعه ای که به خاطر تکنولوژی و ارتباطات زیاد به سمت جهانی شدن پیش می رود، نمی توانیم از تاثیر خاموش رسانه ها چشم بپوشیم. این که ما الگوی مناسبی برای پوشش و ظاهرمان نداریم و از آشفتگی فرهنگی رنج می بریم می تواند به طور عمده در به وجود آمدن بحران تاثیرگذار باشد.«این که در جامعه گاها دیده می شود که یک نوع آرایش که شبیه فلان بازیگر هالیوودی است و فلان مدل مو که مختص یک فوتبالیست است رایج می شود، ثابت کننده ی همین ادعاست.
او هم به معرفی نشدن الگوی درست اشاره می کند و معتقد است: »وقتی به جوان می گوییم آرایش نکن و یا فلان لباس را نپوش، آیا مدلی برای آراستگی به او معرفی می کنیم؟ آیا ژورنالی که منطبق با اصول دینی و ایرانی ما باشد در اختیارش قرار می دهیم؟ جوان وقتی می بیند برای نهی شده هایش جایگزین ندارد چاره ای جز ادامه دادن به روند قبلی ندارد.«
نوشته شده توسط admin در دوشنبه, ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۴ ساعت ۵:۳۵ ق.ظ
