پیامدهای منفی و مثبت کرونا در تعاملات اجتماعی

گروه اجتماعی: جامعه‌شناس و استاد دانشگاه پاندمی کرونا را پدیده منفی دانست اما تصریح کرد که این پدیده منفی سبب رهیافت‌های جدید نیز شد که یکی از آنها تقویت اهمیت نهاد خانواده بود.
در دو سالی که جهان درگیر یک پاندمی دردناک شده بود، تغییرات متعددی از حوزه زیست محیطی گرفته تا تغییرات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و هنری روی داد. تغییرات که بعضا بسیار مفید و حیاتی بودند (نفس کشیدن زمین و حیوانات و کاهش آلاینده‌ها و …)، بعضا اجتناب ناپذیر بودند (تغییر، دگرگونی و حذف برخی از مشاغل و کسب و کارها) و بعضا بسیار دردناک بودند (آدم‌هایی که از دنیا رفتند و جامعه را از داشته‌ها، اندوخته‌ها و سرمایه‌های خویش محروم کردند).
صحبت از آورده‌های کرونا و اندیشیدن در باب خلاءهای ناشی از آن یکی از موضوعاتی است که به ویژه امروز که بیش از همیشه به دوران گذار از این پاندمی نزدیک شده‌ایم، مهم به نظر می رسد زیرا نیاز است در برنامه ریزی ها و سیاستگذاری‌های آتی مورد توجه قرار گیرد.
محمدعلی الستی و در توضیح پیامدهای مثبت و منفی کرونا بر تعاملات اجتماعی و جامعه تصریح کرد: کرونا فی النفسه پدیده ای منفی بود زیرا خلاء زیادی را بر جامعه جهانی به سبب آدم ها و سرمایه های اجتماعی که از دست رفتند وارد ساخت و کسی نمی تواند منکر منفی بودن این رویداد شود.
وی ادامه داد: در کنار این اما جامعه جهانی رهیافت های تازه ای را پیدا کرد که شاید اگر کرونا رخ نمی داد این رهیافت ها هرگز روی نمی دادند یا زمانی طولانی تر برای شکل گیری آنان سپری می شد. مثال آن ارتباط از راه دور، ارتباط آنلاین یا برخط و معاملات دیجتال بود.
این جامعه‌شناس با تاکید بر اهمیت آورده‌هایی که کرونا در تعاملات اجتماعی داشت، تصریح کرد: آموزش برخط در کشور ما بسیار کند پیش می رفت و زیرساخت های آن بسیار ضعیف بود. چون در دوران کرونا مدارس و دانشگاه ها مجبور شدند که کلاس های خود را به صورت مجازی و برخط برگزار کنند، به سرعت این زیرساخت شکل گرفت و هم معلمان و هم استادان و از سوی دیگر دانش آموزان و دانشجویان با این موضوع به گونه ای آشناتر و مانوس تر شدند و مهارت این ارتباط را یاد گرفته و تقویت کردند و این گامی بسیار بزرگ در جهت توسعه ارتباطات دیجیتال بود.
الستی افزود: در سایر عرصه‌ها و تجارت الکترونیک هم این تغییرات رخ داد و اتفاقی میمون و مبارک در کنار خلاء و کاستی های این جریان بود.
کرونا اهمیت نهاد خانواده را تقویت کرد
این استاد دانشگاه با اشاره به آنچه کرونا در کیفیت روابط خانوادگی ایجاد کرد، توضیح داد: در دوران قرنطینه یکی از مهمترین نکات مثبتی که در مورد خانواده رخ داد اهمیت یافتن این نهاد اجتماعی بود. طی پاندمی کرونا کسانی که سالها اهمیت در کنار خانواده بودن را درک و تجربه نکرده بودند این موضوع را تجربه کردند.
وی افزود: در حقیقت پیش از این افراد به دلیل مشاغل و مشغله بسیار زندگی اجتماعی امروز اعضای خانواده را نمی دیدند و با هم نبودند. مطالعات نشان می دهد که در این دوران خانواده ها کتابخوانی با هم، فیلم دیدن و گفت وگو کردن درباره آنها و موضوعاتی از این دست را تجربه کردند و قدم مثبت فرهنگی هم در این عرصه برداشته شد.
تغییرات سبک زندگی منتج از کرونا بازگشت ناپذیر است
این جامعه شناس با اشاره به تغییرات که کرونا در شکل زندگی و رفتارهای اجتماعی انسان برجاگذاشته است، تصریح کرد: از سوی دیگر آن چیزی که به نظر می رسد در جهان تغییر شکلی جدی در زندگی انسان ها ایجاد کرده، مسئله سبک زندگی (life style) است که در عرصه های مختلفی تغییر کرده است؛ از رعایت بهداشت عمومی و تغذیه گرفته تا بحث تجارت برخط (که دیگر معاملات و روابط را از صرف روابط فیزیکی و چهره به چهره برداشته) سبک‌هایی است که در این دوران شکل گرفته و تقویت شده اند چنانچه دورکاری دیگر به عنوان شکل پذیرفته ای از شیوه کارکردن پذیرفته شده است.
وی اظهار داشت: اینها اتفاقاتی هستند که به رغم رخ دادن در زمانی کوتاه در سبک زندگی فردی و اجتماعی ریشه پیدا کرده و به نظر نمی رسند دیگر مانند گذشته جریان داشته باشند و احتمالا دیگر کاملا به شکل قبل خود بازنمی گردند.
الستی تاکید کرد: مثلا مدارس (که امیدوارم هرچه زودتر به حالت قبل بازمی گردند) گرچه بازخواهند شد و به سیاق سابق خویش ادامه حیات خواهند داد اما آموزش های آنلاین دیگر تعطیلی نخواهند داشت و به صورت موازی در کنار آموزش های حضوری ادامه خواهند یافت.
خسران‌های ناشی از کرونا دردناک بود
این استاد دانشگاه در توضیح خسران‌هایی که کرونا به جامعه و اجتماع انسانی وارد ساخت، گفت: در جریان شیوع کرونا عده زیادی از افراد را از دست دادیم، این انسان ها و جانهایشان بزرگترین سرمایه برای هر جامعه بودند و این موضوع بسیار فقدان بزرگی بود. به خصوص فقدان افراد برای بازماندگانشان (کودکان، والدین و …) عوارض و تبعات متعددی را برای آن به همراه دارد.
وی افزود: از مباحث سلامت روان گرفته تا بحث معیشتی موضوعات منفی پاندمی کرونا است که باید مورد توجه سیاستگذاران و برنامه ریزان اجتماعی قرار گیرد.الستی اظهار داشت: از سوی دیگر در این دوران دانشمندان، صاحبنظران، هنرمندان و چهره هایی را از دست دادیم که اینها بعضا در تخصص خود وزنه ای بودند که از دست رفتن آنان برای جامعه مساوی با خسران و سرمایه های اجتماعی غیرقابل بازگشتی بود.به گزارش آراز آذربایجان به نقل از ایرنا،وی تصریح کرد: در نهایت می توان به شکلی از رکود و وقفه و حتی از بین رفتن برخی از مشاغل و کسب و کارها اشاره کرد که ضربه هایی را به درآمد افراد، مشاغل، کسبه و حتی درآمد ملی وارد ساخت.
Arazazarbaijan.ejtemai@gmail.com