وضعیت منابع آبی آذربایجان غربی در گرمای تابستان

صابر چهرقانی
گروه گزارش:وضعیت منابع آبی در آذربایجان غربی تا نیمه تیرماه امسال مناسب و قابل توجه است ولی مصرف زیاد به علت تابستان گرم امسال و همچنین کم توجهی شهروندان به الگوهای مصرف، احتمال ناکافی بودن این منابع را دوچندان می کند.
آذربایجان غربی همواره به عنوان یکی از استان_های پرآب کشور مطرح بوده و نام این استان با بارش های زیاد باران و برف، هوای خنک در بهار و تابستان و سرد در پاییز و زمستان و همچنین محصولات کشاورزی مناسب به علت پرآبی گره خورده است.
در سال های اخیر با بروز پدیده خشکسالی در سطح کشور، استان آذربایجان غربی نیز به مشابهی همچون دیگر استانها دچار شده و حجم زیادی از بارش های بهاری، پاییزی و زمستانی خود را به این علت از دست داده تا رفته رفته به جمع استان های کم آب بپیوندد.
با توجه به پرآب بودن این استان، مردم به ویژه کشاورزان همیشه در مصرف آب زیاده روی داشته و دارند و این موضوع به عادت مردم این خطه تبدیل شده است.
علاوه بر استفاده از آب زیاد در مصارف معمول روزانه و خانگی، آبیاری های غرقابی در کشاورزی نیز حجم وسیعی از آب استان را می بلعد که نتیجه این اقدامات موجب شده که در کنار بارش های نامناسب و البته مصرف زیادی که در بین مردم به عادت تبدیل شده، آذربایجان غربی نیز دچار کم آبی به خصوص در عرصه کشاورزی شود.
کاهش حجم آب های سطحی و به ویژه آب های زیرزمینی و همچنین خشکی تدریجی دریاچه ارومیه از نتایج ملموس این اتفاق نامیمون است.
در سال جاری و البته سال گذشته، بارش در آذربایجان غربی مناسب بود به طوری که در سال جاری نزدیک به ۳۹۰ میلیمتر بارش در استان ثبت شده که این رقم در مدت مشابه سال گذشته ۳۷۲ میلیمتر بود.نکته جالب توجه در این بخش فاصله خوب بارش های دو سال اخیر نسبت به متوسط درازمدت آذربایجان غربی بود به طوری که این رقم در سال جاری بیش از ۵۰ میلیمتر و در سال گذشته بیش از ۳۰ میلیمتر از متوسط درازمدت بیشتر بود.با این وجود مصرف آب در آذربایجان غربی نیز در سال های اخیر بسیار زیاد بوده و تنها مصرف آب آشامیدنی و خانگی حدود ۶۰ درصد بیشتر از استاندارد مصرف کشوری است.به گفته کارشناسان، میزان مصرف آب در بخش کشاورزی استان نیز حدود دو برابر میزان استاندارد بوده و باید کاهش یابد.
کل منابع آب تجدیدپذیر در حوضه آبریز دریاچه ارومیه که مهمترین حوضه آبی استان به شمار می رود، ۶٫۲ میلیارد متر مکعب است که از این میزان ۴٫۸ میلیارد متر مکعب مصرف می شود و از مجموع آب مصرفی ۴٫۳ میلیارد متر مکعب در کشاورزی و ۵۰۰ میلیون متر مکعب در بخش های آشامیدنی و صنعت مورد استفاده قرار می گیرد.
* ۷۸ درصد حجم سدهای آذربایجان غربی پر است
کیومرث دانشجو مدیرعامل شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: در حال حاضر در بیش از یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون متر مکعب حجم ذخیره سدهای آذربایجان غربی، افزون بر یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون متر مکعب آب ذخیره سازی شده که رقم قابل قبولی است.
وی افزود: با توجه به اینکه در زمان مشابه سال گذشته در پشت این سدها کمی بیش از یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون متر مکعب آب ذخیره سازی شده بود، امسال میزان آب ذخیره سازی شده ۱۳ درصد نسبت به زمان مشابه سال گذشته بیشتر است.وی اضافه کرد: از این میزان ۶۵۷ میلیون متر مکعب در سد بوکان، ۱۹۴ میلیون متر مکعب در سد شهرچایی ارومیه، ۱۹۳ میلیون متر مکعب در سد آغ چای و ۱۵۶ میلیون متر مکعب در سد مهاباد آب ذخیره سازی شده است.مدیرعامل شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی اظهار کرد: در سدهای حسنلو، ساروق، زولا، دریک، ماکو، شهید قنبری، ارس ۲ و قیقاج نیز در مجموع ۲۲۰ میلیون متر مکعب آب ذخیره شده است.دانشجو با اشاره به میزان مصرف زیاد آب در ماه های آینده با توجه به وجود هوای گرم در این استان و استفاده بخش کشاورزی از ظرفیت سدها در این مدت گفت: پیش بینی می_کنیم میزان آب موجود در ماه های آینده رفته رفته کمتر شود ولی امیدواریم با صرفه جویی کشاورزان و استفاده آنها از روش های بهینه استفاده از آب، میزان کاهش قابل توجه نباشد.
وی همچنین از وجود ۷۸ هزار و ۳۹۴ چاه مجاز و غیرمجاز در این استان خبر داد و افزود: از این تعداد ۴۱ هزار و ۴۰۰ مورد شامل ۵۳ درصد چاه غیر مجاز بوده و ۳۶ هزار و ۹۹۴ مورد شامل ۴۷ درصد چاه مجاز است.
*متوسط مصرف آب در آذربایجان غربی یک و نیم برابر استاندارد است
رسول اکبری مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری آذربایجان غربی گفت: متوسط مصرف آب در این استان یک و نیم برابر استانداردهای تعریف شده توسط وزارت نیرو است.
وی افزود: وزارت نیرو استاندارد مصرف آب برای هر شهروند را در کشور ۱۳۰ لیتر در شبانه روز اعلام کرده که این رقم در شهرهای آذربایجان غربی ۱۹۰ لیتر در شبانه روز است.
وی اضافه کرد: این آمار نشان می دهد که میزان مصرف آب در آذربایجان غربی ۴۶ درصد بیشتر از استاندارد است که این رقم باید با همراهی مشترکان کاهش یابد.
وی اظهار کرد: با توجه به آمار، بیش از ۶۵ درصد مشترکان آب در آذربایجان غربی مصرفی کمتر از حد مجاز دارند و تنها مشترکان کمی بدون توجه به معضل کم آبی، مصرف بسیار زیاد دارند.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری آذربایجان غربی ادامه داد: معضل کم آبی در کشور و این استان جدی است و مشترکان باید با توجه به این معضل، صرفه جویی را همواره در دستور کار خود قرار دهند تا زمینه ارائه خدمات بهتر به همه شهروندان در استان فراهم شود.
اکبری گفت: شرکت آب و فاضلاب شهری نیز در راستای برنامه ریزی های انجام شده، اقداماتی را برای کاهش مصرف آب مشترکان پرمصرف انجام می دهد که آموزش چهره به چهره، ارائه لوازم کاهنده مصرف و همچنین کنترل دوره ای میزان مصرف از جمله این اقدامات است.
*۱۱ درصد مشترکان آب روستایی در آذربایجان غربی پرمصرف هستند
کاظم محمدی اقدم مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی آذربایجان غربی نیز در خصوص میزان مصرف آب در این استان به خبرنگار ایرنا گفت: هم اکنون ۱۱ درصد مشترکان آب روستایی استان مصرفی بیشتر از ۴۰ متر مکعب دارند.
وی افزود: ۲۵۳ هزار و ۲۹۰ مشترک آب روستایی در آذربایجان غربی وجود دارد که از این تعداد ۲۷ هزار مشترک پر مصرف هستند.
وی اضافه کرد: علاوه بر آن ۳۱ درصد شامل ۷۹ هزار مشترک بین ۲۰ تا ۴۰ متر مکعب آب در ماه مصرف می کنند که مصرفی معمولی و متعارف محسوب می شود.
وی اظهار کرد: ۵۸ درصد از مشترکان شرکت آب و فاضلاب روستایی آذربایجان غربی شامل ۱۴۷ هزار مشترک، جزو مشترکان کم مصرف محسوب شده و کمتر از ۲۰ متر مکعب در ماه آب مصرف می کنند. مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی آذربایجان غربی از تعویض ۱۰ هزار و ۸۱۶ کنتور خراب آب در روستاهای استان در یک سال گذشته خبر داد و گفت: این امر در راستای جلوگیری از هدررفت آب در شبکه آبرسانی صورت گرفته و امسال نیز این روند ادامه می یابد.با توجه به وضعیت فعلی منابع آب و پیش بینی روزهای گرم تیرماه و مردادماه در آذربایجان غربی، صرفه جویی شهروندان در استفاده از آب بیش از پیش ضروری است و باید در این خصوص برنامه ریزی هایی توسط مسئولان دستگاه های مرتبط و همچنین خانواده ها انجام گیرد و حساسیت های لازم از طریق رسانه ها ایجاد شود.