نشانه های شهری و آموزش فرهنگ شهروندی
علی رزم‌آرای
گروه فرهنگی: آموزه¬های رفتار شهروندی در افزایش کیفیت زندگی شهر بسیار اثرگذار است، این آموزه¬ها به تقویت اخلاق و همبستگی اجتماعی یک جامعه در سطح محلی- ملی و جهانی منجر خواهد شد، چنین اشاعه¬ای از طریق زیباسازی از جمله طراحی و نصب نشانه¬های شهری در نقاط مختلف محلات شهری باعث شکل¬گیری هویت شهری و محلی می¬گردد. در واقع نقش طراحی آموزه¬های اجتماعی و فرهنگی از طریق نشانه¬های شهری در قالب شناختی که شهروندان نسبت به فرهنگ شهرنشینی بدست می¬آورند؛ باعث می¬شود که هویت¬های شهری متناسب با فرهنگ حاکم بر جامعه شهری شکل گیرد. طراحی نشانه¬های شهری بر اساس آموزه¬های غیرمستقیم شهروندی بخشی از وظایف حوزه مدیریت هنری، فرهنگی و زیباسازی شهری است، که باعث گسترش آگاهی در حوزه حقوق شهروندی، مهارت¬های زندگی جمعی خواهد شد. در این راستا بخشی از این آموزه¬ها در مورد انتظاراتی باید باشد که از مدیریت شهری درخواست می¬شود. طراحی این آموزه¬ها باید متناسب با اصول زندگی شهرنشینی، حقوق شهروندان رعایت مقررات شهری، فرهنگ شهری، تاریخچه شهری و بازتولید هویت شهری باشد. این نشانه¬ها به سمت مدنی کردن زندگی شهری و ارزش¬های فرامادی سوق یافته و از طریق این آموزه¬هاست که می¬شود هویت¬های محلی و فرهنگی را در زندگی اجتماعی مردم بازتولید کرد. هدف اصلی این است که از طریق آموزه‌های نشانه‌‌ی مشارکت شهروندان را در پویایی شهری بازتولید نمود. نقش رفتاری آموزه¬های شهری در یک جامعه در پنج بُعد خلاصه می‌شود. الف) نوع دوستی که شامل رفتارهای یاری دهنده و کاملاً داوطلبانه به منظور کمک به شهروندان است. ب) جوانمردی که در این بعد شهروندان همراه با رفتارهای جوانمردانه خود سعی دارند که خرده جویی¬ها و خرده¬گیری¬ها را نسبت به یکدیگر کاهش دهند. ج) خوش¬خویی نمونه دیگری از آموزش رفتارهای شهروندی نسبت به یکدیگر است، که باید به صورت مشارکت فعالانه و مسئولانه بین شهروندان توسعه داد.د) ادب و مهربانی بعد دیگری از رفتارهای شهروند¬مدارانه نسبت به یکدیگر است، این رفتارها مانع ایجاد مشکل و مسئله در محیط¬های مختلف زندگی شهروندان خواهد شد. در واقع نقش و احترام و تکریم یکدیگر شهروندان و رعایت حقوق شهروندان نسبت به یکدیگر در گسترش این نقش رفتاری بسیار موثر است. ه) وظیفه¬شناسی بخش دیگری از رفتارهای شهروند¬مداری است که باید در قالب برنامه¬های آموزشی به شهروندان جامعه آموزش داد که این بعد تلاشی فراسوی الزامات رسمی است که هر فردی باید در جهت همیاری همکاری و توسعه همه جانبه خود در خود به وجود آورد. با توجه به این مباحث، پدیده¬های فرهنگی و اجتماعی رابطه تنگاتنگی با رفتارهای اخلاقی دارد. براین اساس نهادینه کردن آموزه¬های شهری از طریق نصب نشانه¬های شهری منجر به بروز شرایط یگانگی و همبستگی جمعی می¬شود. نقش این آموزه¬ها در ارتقاء دلبستگی فرهنگی شهروندان نسبت به هویت شهری پررنگ است..نشانه¬های شهری و واقعیت فرهنگی ¬اجتماعی: طراحی و نصب نمادها و نشانه¬های شهری به عنوان یک واقعیت اجتماعی از مؤلفه¬های مدرن کلانشهرها است در تقویت تعهد فرهنگی اجتماعی شهروندان نسبت به ساختار مدیریت شهری اثرگذار است. همچنین وجود این نشانه¬ها باعث نهادینه شدن ارزش¬ها و هنجارهای حاکم بر ساختار فرهنگ شهری می¬شود و اینکه احساس تعلق و عضویت فرهنگی اجتماعی شهروندان را برای مشارکت جدی و فعالانه در توسعه پایدار شهری افزایش می‌دهد. با توجه به رویکردهای اجتماعی در حوزه نمادها و نشانه‌های شهری به عنوان یک واقعیت اجتماعی باید اشاره کرد که نشانه¬های شهری به عنوان یک واقعیت اجتماعی در ساختار فرهنگی جامعه ما در قالب امکان شهروندی باید متناسب با ظرفیت و پتانسیل شکل گیری تقویت زمینه¬ها و بسترسازی شهروندی باشد. این نوع نشانه¬ها در قالب ایجاب حس شهروندی که ضرورت فرهنگی، سیاسی و اجتماعی را در بازتولید هویت شهری میسر می‌سازد در حال حاضر باید مورد توجه ساختار مدیریت شهری قرار بگیرید. نشانه¬های شهری و ضرورت تربیتی: مفهوم آموزه¬های شهری به طور غیرمستقیم از مفاهیم اساسی برنامه¬ریزی¬های فرهنگی شهر به شمار می¬روند. در واقع این پدیده شهری را می¬توان آموزش شیوه¬های زندگی کردن با یکدیگر به طور خاص در یک جامعه تلقی کرد. ضرورت نشانه¬های شهری به عنوان یک واقعیت تربیتی نوعی شناخت و آگاهی شهری را نسبت به بازتولید فرهنگ شهری متناسب با هنجارها و ارزش‌های حاکمیت ارتقاء می¬دهد. ضرورت تربیتی این آموزه¬ها به عنوان یک واقعیت باعث ارتقاء سواد بصری و رسانه¬ای شهروندان می¬شود. همچنین این نوع زیباسازی هدفمند به تقویت مهارت¬های زندگی اجتماعی و فرهنگی شهروندان یاری می‌رساند. ضرورت این نشانه¬ها در شهر بر پایه اهداف و مقاصدی در نظر گرفته می-شود. در هر جامعه¬ای این اهداف شامل آموزش درباره شهروندی- آموزش از طریق شهروندی- آموزش به منظور شهروندی است. آموزش درباره شهروندی به عنوان یک واقعیت تربیتی بر پایه آماده کردن افراد از نظر دانش کافی و درک تاریخ ملی و ساختارهای زندگی سیاسی و مدنی متمرکز است. آموزش از طریق شهروندی در حوزه فرایند تربیتی مستلزم یادگیری افراد از طریق انجام فعالیت¬های کاملاً فعال تجربه¬های مشارکتی در شهر است، این یادگیری عنصر دانش را تقویت می¬کند. آموزش به منظور تربیت شهروندی در قالب این دو رویه مذکور که اشاره شد افراد را به یکسری ابزارها شامل دانش و درک مهارت¬ها و نگرش¬ها، ارزش¬ها و گرایش¬ها مجهز می¬کند و آن‌ها را قادر می-سازد تا مشارکتی فعالانه و معقول در نقش¬ها و مسئولیت¬هایی که متوجه حیات بزرگسالی آنان است داشته باشند. با توجه به این فرایندها هدف از ضرورت تربیتی نشانه¬های شهری در ساختار مدیرت شهری جامعه ایرانی ما در موارد زیر خلاصه می‌شود: در حوزه دانش نظری و عملی: باعث می¬شود که مدیران و کارشناسان شهری با توجه به تغییرات شهری اهتمام ویژه¬ای به بسط فرهنگی و آموزشی چنین عناصر زیباشناسانه¬ای داشته باشند. در حوزه ارزش¬های فرهنگی و ملی: ضرورت این نشانه¬ها در سطح شهر نیز به تقویت حفظ الگوهای فرهنگی میراث معنوی جامعه منجر خواهد شد. منابع:* ناصرفکوهی – تقویت اخلاق شهروندی- سال ۱۳۸۷ *غلامعباس توسلی، محمود نجاتی حسینی – واقعیت اجتماعی شهروندی در ایران- سال۱۳۸۳*محمد حسن شربتیان- تاملی بر مبانی فرهنگ شهروندی و ارائه راهکارهایی برای گسترش آن- ۱۳۸۷
نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۲۸ خرداد ۱۳۹۳ ساعت ۳:۵۷ ق.ظ
