سلوک و تهذیب نفس در اندیشه شهید دستغیب

عشرت کراری
گروه فرهنگی: آیت الله سید عبدالحسین دستغیب در ۱۲۹۲ خورشیدی در شیراز چشم به جهان گشود و با بهره های معنوی و کسب فیض از محضر علمای بزرگ زمانه به چنان درجه ای از دانش و اخلاق دست یافت که از جمله بهترین الگوهای اخلاقی تهذیب نفس و سیر و سلوک معنوی شد.
این عارف پرهیزگار به عنوان نماینده امام خمینی(ره) در استان فارس، عضو مجلس خبرگان و رییس حوزه علمیه، نقش پررنگی در پیشبرد اهداف انقلاب داشت.
او بارها زندان و تبعید را به جان خرید اما هرگز دست از تبلیغ دین و حمایت از انقلاب اسلامی برنداشت.
تمام فعالیت‌های انقلابی ضد رژیم پهلوی در استان فارس با هدایت این روحانی بزرگوار انجام می‌شد.
اندیشه های ناب اخلاقی، انسانی و ولایی آیت الله دستغیب به اندازه ای نافذ بود که پس از ۳۶ سال از شهادت او، همچنان پاسخگوی مناسب نیازهای معنوی نسل امروز است.
از جمله تالیفات وی که تحت تاثیر اندیشه ولایی و اخلاقی او به شمار می رود می توان به »گناهان کبیره در ۲جلد، قلب سلیم، حقایقی از قرآن، معراج، ماه خدا، صدیقه کبری، کتاب داستانهای شگفت، هشتاد و دو پرسش، سوره نجم، سیدالشهدا علیه السلام، معاد، صلوه الخاشعین و قلب قرآن« اشاره کرد.
این عالم ربانی سرانجام در۲۰ آذر ۱۳۶۰ خورشیدی در مسیر مسجد برای اقامه نماز جمعه شیراز به وسیله منافقان به شهادت رسید و به سومین شهید محراب ملقب شد.
*زندگی سیاسی اجتماعی آیت الله دستغیب
»ابراهیم فیاضی« پژوهشگر علوم انسانی و عضو هیات علمی دانشگاه از شاگردان آیت الله قاضی طباطبایی بود که به عنوان یک فقیه عالیقدر نه تنها در عرفان که در بیشتر زمینه های اخلاقی به تربیت انسان های خودساخته، اهل مطالعه و متفکر همت می گماشت.
پس از نهضت مشروطه و با ورود مدرنیسم به ایران، خلا بزرگی در مسایل دینی ایجاد شد. کاری که در مکتب آیت الله قاضی روی داد خودسازی و تولید انسان های اندیشمند و متفکر از جمله علامه طباطبایی، شیخ محمد بروجردی و آیت الله دستغیب بود که همه این افراد بعدها در عرصه خودسازی همراه با علم و اندیشه از نخبگان روزگار شدند. این روحانی مبارز نوعی جریان خودسازی اخلاقی را پس از کودتای ۲۸ مرداد شروع و در ۱۳۳۲ خورشیدی با آغاز بحث_های کلامی، سطح بزرگی از فرهیختگی را در فارس ایجاد کرد.
ارایه مباحثی در اسلام کلامی و استدلالی و بحث های علمی، فکری و معرفتی از مهم ترین کارهای او بود.
بنابراین در استان فارس به ویژه در سه شهر مهم شیراز، کازرون و جهرم، راه و روش این عالم بزرگ فراگیر شد و مردم پیرو اندیشه های وی شدند، مکتبی که شامل خودسازی و تزکیه نفس به همراه مطالب علمی و فکری ناظر به بحث های روز به شمار می رفت.
این روحانی، سیره پیامبر اکرم(ص) را الگوی خود قرار داده بود و با حضور در میان مردم به وضعیت آنان رسیدگی می کرد.
از مهم ترین سجایای اخلاقی او می توان به مردمی بودن و سیمای گشوده داشتن اشاره داشت و شادابی، لبخند و مهربانی او زبانزد همگان بود رفتاری که جامعه آن روزگار را به شدت به این مبارز راه حق علاقه مند کرده بود.
به دلیل همین رفتارها، بسیاری از افراد مسایل خود را از وی می پرسیدند و آن شهید بزرگوار با استنتاج های اسلامی به مسایل آنها پاسخ می داد.
بحث های علمی، اخلاقی و دینی آیت الله دستغیب، جنبه واقع گرایانه داشت که ناظر بر اوضاع جامعه به شمار می رفت و برهمین پایه اهالی فارس او را به عنوان مرجع قبول داشتند.
*مروری بر اندیشه های اخلاقی آیت الله دستغیب
اندیشه آیت الله دستغیب به عنوان یک متفکر اسلامی که مبانی اخلاقی را به طور استدلالی و اقناعی بیان می کرد، دور از افراطی گری بود و با جلوگیری از راه های انحرافی به کنترل خشونت و حفاظت از جامعه می پرداخت. این عالم خود ساخته تاثیر بسیاری بر فارس گذاشت و این استان را از نظر فکری دگرگون ساخت. اینک نیز می توان با توجه بیشتر به روش و تفکر وی جامعه را در مسیر رشد و شکوفایی قرار داد.
*ارایه مفاهیم اخلاقی به صورت نظام مند
آیت الله دستغیب ارایه مفاهیم اخلاقی را به شکل طبقه بندی شده پیش می برد. به عنوان مثال در ارتباط با سیدالشهدا (ع) ۳۰ جلسه درس را به صورت کلاسیک مطرح کرد که مساله مهم و پیچیده ای به شمار می رفت. تسلط بر مسایل اسلامی، تفسیرهای قرآن، احادیث و بحث های کلامی و سپس بازگو کردن مسایل و بحث های عمیق، به زبان روز برای مردم از ویژگی های برجسته اندیشه های آیت الله دستغیب محسوب می شد که این خودسازی نفسانی، عمل به خوانده_های خویش و ارایه بحث به بیان ساده بسیار قابل تامل است که یک انسان چگونه می_تواند به چنین مقامی دست یابد. چگونگی بازتولید ساختار فکری و اندیشه های اخلاقی وی می تواند در حوزه های علمیه بررسی شود، هرچند که این مساله به شکل بنیادی در حال پیگیری است.
*نقش اندیشه های شهید دستغیب در پیروزی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس
تاثیر این شهید بزرگوار در تحول های انقلاب اسلامی بسیار چشمگیر است، به گونه ای که از ۱۱ شهر مهم ایران که حکومت نظامی در آن اعلام شده بود، سه شهر در استان فارس قرار داشت. در عمل، یک چهارم انقلاب اسلامی در استان فارس رخ داد که از تاثیر این روحانی متفکر سرچشمه می گرفت. در دوران جنگ نیز با لباس رزم در میان رزمندگان و سربازان حضور می یافت.
*کارکرد موثر تالیف های شهید دستغیب در جامعه
کتاب های این روحانی مبارز نیز همگی بر مبنای استدلال نوشته شده اند. کتاب »گناهان کبیره« نمونه کاملی از زهد و ترس از خدا است که توصیه به مطالعه آن در جامعه امروزی می تواند سبب اوج گرفتن عقلانیت در جامعه شود. وی با نگاشتن این اثر به تحولی شگرف پرداخت که تا به حال نظیر آن نوشته نشده است.به گزارش آرازآذربایجان به نقل ازایرنا، شهید دستغیب علاوه بر بُعد عقلانیت و فلسفه در نگارش کتاب به داستان نویسی هم همت گمارد و »داستان های شگفت انگیز« را برای آشنایی مردم با داستان خلق کرد. به گزارش آراز آذربایجان به نقل از ایرنا،مطالعه آثار وی انسان را متحول می سازد و به لحاظ محتوایی فرد را متعجب می کند. در واقع نگارش چنین کتاب هایی در دهه ۳۰ خورشیدی نشان از برخورداری از رشد فکری ممتاز این عالم داشت. اینک حوزه های علمیه نیز باید داستان نویسی به شیوه شهید دستغیب را آغاز کنند زیرا این مبلغ بزرگ اسلامی، الگوی کامل تبلیغ اسلامی یعنی ناظر به مسایل روز و خودسازی محسوب می شود.
EMAIL.agazadeh1@gmail.com