رویکرد مجلس نسبت به حیات و سرنوشت مطبوعات چیست

گروه فرهنگی: هرچند وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از تدوین اصلاحیه الزام چاپ آگهی در روزنامه‌های کثیرالانتشار خبر داد که با وجود استقبال فعالان مطبوعات نیز همراه شده اما این موضوع مخالفت مجلس را در پی داشته است.
اواخر بهمن‌ماه سال گذشته هیأت وزیران آیین‌نامه شیوه فعالیت دستگاه‌های اجرایی در سامانه تدارکات الکترونیکی دولت (ستاد) را تصویب و ابلاغ کرد.
اما در این مصوبه مفادی دیده می‌شد که مطبوعات کشور را وارد مرحله جدید از فعالیت‌هایشان می‌کرد. طبق مفاد این آیین‌نامه حذف الزام دولتی‌ها به انتشار آگهی مزایده‌ها و مناقصه‌ها در روزنامه‌ها بود.
این بند از آیین‌نامه از همان ابتدا اعتراض و نارضایتی‌های بسیاری از سردبیران و فعالان عرصه مطبوعاتی کشور را به همراه داشت، تا جایی که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در نامه‌ای به معاون اول رئیس‌جمهوری نوشت: »این مصوبه زنگ خطر نهایی برای مطبوعات کشور بوده و نگرانی جدی و گسترده‌ای در میان اصحاب مطبوعات و رسانه ایجاد کرده است.«
چهارم اردیبهشت سیدعباس صالحی در توئیتی از لغو این ممنوعیت خبر داد: »با تدوین اصلاحیه توسط معاونت حقوقی رئیس‌جمهوری در مورد الزام چاپ آگهی در روزنامه‌های کثیرالانتشار و طرح و تصویب آن در جلسه یکشنبه هیات دولت و نیز دستور ریاست محترم مجلس و همراهی هیأت محترم تطبیق، رفع دغدغه اصحاب مطبوعات خواهد شد.«
با وجود هموار شدن اندکی از مسیر اصحاب مطبوعات با تصویب الزام چاپ آگهی در روزنامه‌های کثیرالانتشار، اما گویی این اتفاق به مذاق عده‌ای خوش نیامد.
تا جایی که با مخالفت بسیاری در مجلس روبه‌رو شد. هر چند وزیر ارشاد از تلاش حداکثری خود برای انجام این اصلاحیه خبر داده است؛ اما این پرسش مطرح می‌شود که چرا در این برهه زمانی که این اتفاق می‌تواند به پویاتر شدن مطبوعات کشور بیانجامد و برای اهالی رسانه، روزنه امیدی باشد چرا باید با مخالفت‌هایی روبه‌رو شود؟
با حسین عبداللهی مدیرمسئول روزنامه آرمان ملی درباره پیامدهای سیاست مجلس در رد این اصلاحیه به گفت‌وگو پرداختیم.
رد اصلاحیه ممنوعیت انتشار آگهی‌ها و فشارهای بیشتر
عبداللهی درباره رد اصلاحیه دولت از سوی مجلس در زمینه ممنوعیت انتشار آگهی‌ها گفت: آیین‌نامه لغو الزام دولتی‌ها به انتشار آگهی در روزنامه‌ها، واکنش مطبوعات را به همراه داشته و خواهد داشت. چون یکی از راه‌هایی که نشریات می‌توانند از آن ارتزاق کنند و بتوانند در این وانفسا با گرانی‌ها و مخارج مضاعفی که وجود دارد رسانه منتشر ‌کنند، اصلاحیه ممنوعیت انتشار آگهی‌هاست.
وی افزود: به نظرم کسانی که باعث رد این مساله هستند به نوعی نقش محدودکننده مطبوعات را برعهده دارند. چه بخواهند و چه نخواهند با این تصمیم، نشریات را در تنگنایی که قرار دارند به تنگنای دیگری سوق می‌دهند و در این شرایط فشار مضاعفی را وارد می‌کنند.
البته گفته می‌شود وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حال دریافت تائید اصلاحیه در آیین‌نامه است.
به گفته او، شبکه‌های اجتماعی در لحظه در حال اطلاع‌رسانی خبری هستند. اما آیا می‌توان به شبکه‌های اجتماعی نیز با همان اطمینان و نگاه مستند مطبوعات فیزیکی اتکا کرد؟ رسانه‌های مکتوب و مطبوعات موارد مستند را منتشر می‌کنند. منبع، مرجع و اطلاعات مشخص است. و اگر می‌بینید که فضای مجازی در حال فعالیت است، بخشی از ارتزاق آنها برای محتوایشان را از همین فضای حقیقی و روزنامه‌های کثیرالانتشار به دست می‌آورند.
تهدید اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی
وی ادامه داد: این مساله چه در مجلس، چه در دولت یا هر نهاد دیگری رد شده باشد و شاید فکر کنند که با بهره‌گیری از امضای الکترونیکی، انجام معاملاتی که براساس حذف کاغذ صورت می‌گیرد، هزینه‌ها را کم می‌کنند اما باید بدانند از چند جای دیگر بر هزینه‌ها می‌افزایند.
یکی از مهمترین این هزینه‌ها، عدم آگاهی و اطلاع‌رسانی در فضای حقیقی به مردم و جامعه است. رسانه‌های کثیرالانتشار مرجع اطلاعات و اخبار همگانی هستند و هرگونه محدودیتی بر آنها پذیرفته نیست.
این فعال مطبوعاتی درباره پیامدهای رد این اصلاحیه افزود: روزنامه‌ها آیینه‌ای هستند که مستحق شکستن نیستند و هر کسی به هر شیوه‌ای دنبال محدود کردن مطبوعات باشد، دودش به چشم همگان خواهد رفت. با این نگاه تک‌بعدی به یاد دوربرگردان‌های زمان شهرداری آقای احمدی‌نژاد می‌افتم که ترافیک را در یک محدوده کاهش می‌داد اما از جای دیگر بر حجم ترافیک‌ها می‌افزود. نباید بخشی‌نگری کنیم و با نگاه کاهش هزینه‌ها به سمت تهدید مطبوعات و تهدید اطلاع‌رسانی برویم.
وی یادآور شد: تهدید مطبوعات به نوعی تهدید اطلاع‌رسانی است و تهدید اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی، یعنی عقب انداختن جامعه. اگر امروز در بحث کرونا اطلاع‌رسانی را به موقع و شفاف انجام می‌دادیم یا حتی مسئولان در توجه به رسانه‌ها توجه بیشتری داشتند، اکنون کنترل کرونا هزینه‌های کمتری را بر ما وارد می‌کرد. لذا نقش آگاهی‌بخشی رسانه‌ها به ویژه در روزنامه‌ها و رسانه‌های مکتوب، بسیار اثرگذار است.
تصمیم اشتباه در آستانه انتخابات بزرگ و سرنوشت‌ساز
عبداللهی درباره این نگاه نمایندگان مجلس به مطبوعات یادآورشد: مشکلات با رد این اصلاحیه قابل رفع نیست؛ چون با این تصمیم ممکن است هزینه‌ها از یک جا کاهش یابد اما بر چند جای دیگر افزوده شود. با توجه به اینکه در این شرایط باید به رسانه‌ها کمک کرد که بتوانند به ترغیب و تشویق مردم به انتخاب و شرکت در پای صندوق‌های رای کمک کنند و جامعه در آستانه انتخابات بزرگ و سرنوشت ساز قرار دارد؛ آیا تهدید مطبوعات و محدود کردن آنها کار درستی است؟ آیا دیواری کوتاهتر از مطبوعات وجود ندارد که هر کس به خود اجازه می‌دهد در بحث‌های مختلفی چون نگاه‌های سلیقه‌ای و فشار بر آنها و چه در بحث اطلاع‌رسانی یا همین مواردی که درصدد حذف محفظه‌های اقتصادی روزنامه‌ها هستند، وارد حریم آن می‌شود؟
به گزارش آراز آذربایجان به نقل ازایرناپلاس، وی افزود: هر آیین‌نامه‌ای که به نوعی فعالیت اطلاع‌رسانی را در این شرایط که هزینه‌های بسیار سنگینی برای چاپ روزنامه‌ها وجود دارد محدود کند، به طور قطع در دراز مدت به نفع هیچ کس نیست. در واقع این اتفاق ظلم به مطبوعات است و این رفتار، ظلم به اطلاع‌رسانی و مردم است.
Arazazarbaiijan.farhangi@gmail.com