اختصاصي آرازآذربايجان//
خاص گرایی مانعی در برابر اعتماد اجتماعی
دکترسجاد معین فر
گروه تحلیل : یکی از وظایف جامعه شناسی تحلیل کنش ها و روابط متقابل اجتماعی و مطالعه ی شرایط و عوامل تأثیرگذار بر این کنش ها و روابط متقابل و پیامد آنها است. سرمایه ی اجتماعی یکی از پدیده هایی است که زمینه ی بروز و ظهور آن، روابط متقابل اجتماعی و ارتباطات میان افراد و شبکه های اجتماعی و هنجارهای متقابل و اعتماد است که در ساختارهای اجتماعی ریشه دارد و به عبارت دیگر، یکی از پیامدهای کنش ها و روابط متقابل اجتماعی است .
سرمایه اجتماعی مفهومی است که جامعه شناسان معاصر، آن را برای بررسی کیفیت و کمیت روابط اجتماعی، بکار می برند. کم و کیف روابط اجتماعی، میزان و نحوه تعاملات و نوع حمایت هایی که میان افراد رد و بدل می شود در انباشت و سرمایه گذاری اجتماعی افراد از اهمیّت خاصی برخوردار است و باعث تسهیل کنش های معین کنشگران می شود. افزون بر آن سرمایه اجتماعی شرط لازم برای توسعه ی هر سیستم اجتماعی و مقدمه ایجاد جامعه مدنی می باشد. اصولا شرط برقراری ارتباط با دیگران در جوامع مدرن این است که افراد پیوند های خود را ورای اجتماعات محلی گسترش دهند واین منوط به آن است که بر خلاف آن چه در جوامع سنتی رایج است افراد کسانی را که دوست نیستند دشمن نبیند وغریبه دشمن تلقی نگردد وافراد یکدیگر را به عنوان یک شخص منحصر به فرد که دارای قابلیت های خاص خود است ببینند وخاص گرایی در روابط جای خود را به عام گرایی دهد.
استان آذربایجان غربی خرده فرهنگ های گوناگون و گروه های قومی وطایفه ای مختلفی را در بر می گیردکه هر کدام حامل ارزش ها وهنجارهای خاص خودشان هستند وهر کدام از این گروه ها الگوهای رفتاری وسبک زندگی ویژه ای برای خود دارند.این نوع تنوع قومی وطایفه ای،ضمن ابقای نگرش خاص گرایانه در افراددر شرایط فقدان برنامه ریزی منسجم اجتماعی،افزون بر تشدید رقابت های بین قومی وبین گروهی متاثر از خاص گرایی وایجاد فاصله اجتماعی میان گروه ها ،به تضعیف (ما)ی شهروندی واعتماد جمعی منجر می گردد.
در مجموع می توان گفت که شرایط امروزین استان آذربایجان غربی یعنی گسترش شهرنشینی،ایجاد عرصه های جدید اشتغال،تغییرات جمعیتی دگرگونی ساختار طبقاتی ونیز تغییرات اقتصادی –اجتماعی وسیع ودر نتیجه افزایش فزاینده تعامل با افرادی خارج از محورهای خویشاوندی ونظایر آن نیاز به اعتماد اجتماعی را در سطوح وابعاد جدی تر ساخته است .در حالی که خاص گرایی نشئت گرفته از خرده فرهنگ روستایی وقبیله ای برخی از شهروندان در استان عملا مانع از گسترش اعتماد اجتماعی کارکردی در این جامعه ،دست کم در بین برخی قشرها ولایه های اجتماعی ساکن در این استان خواهد شد. اما در عین حال سرمایه اجتماعی، عنصری ثابت و خنثی نیست نظام و سیستم اجتماعی با هر تحریکی، ممکن است دچار نقص و انحراف در اعتماد اجتماعی انسجام و مشارکت اجتماعی شود و سرمایه اجتماعی با کاهش مواجه شود و این مسئله مهم به تدریج مهاجرت، افسردگی، اعتیاد، نارضایتی عمومی را در پی خواهد داشت.
وجوه منفی سرمایه اجتماعی از دو جنبه قابل بررسی است ؛ یکی تأثیر سرمایه اجتماعی در تقویت نابرابری. بطوریکه فواید سرمایه اجتماعی به شکل نابرابر توزیع شود، و افراد دارای اتصالات بیشتر از مزایای آن بیشتر بهره می گیرند و دیگری نقش سرمایه اجتماعی در حمایت از رفتارهای ضد اجتماعی مانند همبستگی اجتماعی میان گروه های مخرب، حال چه این مخرب بودن ویژگی و هدف آگاهانه آنها باشد و چه محصول جانبی و ناخواسته آنها. لازم به ذکر است که اشکال مختلف سرمایه در صورتی که به خدمت کل جامعه درآیند می توانند در کل نتایج مثبتی را برای استان آذربایجان غربی به بار آورند.لیکن در صورتی که هر کدام از اشکال مختلف سرمایه در خدمت اهداف گروهی خاص قرار بگیرد و به منافع کل جامعه پیوند نخورد ،می_تواند پیامدهای منفی ای به بار آورد.
arazazarbaijankhabarname@gmail.com
نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۲۱ شهریور ۱۳۹۷ ساعت ۹:۵۴ ق.ظ
