جولان کالاهای قاچاق در بازار و شکست طرح نظارت اصناف

نوشین قدم آهاری
گروه اقتصادی:هرچند که اصناف از کاهش عرضه کالاهای قاچاق خبر می دهند اما با گشتی در بازار می توان انواع محصولات قاچاق را در صنوف مختلف مشاهده کرد. تابستان امسال بود که موضوع مبارزه با قاچاق کالا دوباره مطرح شد. در واقع افزایش گسترده قاچاق انواع کالاها به کشور و عرضه آن در مغازه ها موجب شد که دستگاه های مسئول به فکر راه چاره ای برای آن باشند. بنابراین برخورد با کالاهای قاچاق سلامت محور مانند دارو، مواد غذایی و لوازم آرایشی و بهداشتی در سراسر کشور آغاز شد.
پس از آن، طرح مبارزه با کالاهای قاچاق دخانی مانند سیگار در دستور کار قرار گرفت و این بار مسئولان مبارزه با قاچاق کالا پس از اطلاع رسانی های لازم به کسبه، به محله های مانند مولوی تهران رفتند. در اقدام بعدی آنها وارد بازار لوازم خانگی شدند اما در این جا بود که اتاق اصناف وارد شد و نسبت به این اقدامات واکنش نشان داد.
یک کارشناس با انتقاد از این رویه، ورود سازمان تعزیرات و نیروی انتظامی به مغازه ها را شیوه مناسبی ندانست و تاکید کرد که نظارت بر واحدهای صنفی در موضوع قاچاق کالا باید از سوی خود اصناف انجام گیرد. این انتقادها تاجایی ادامه داشت که سرانجام در جلسه ای با حضور معاون اول رئیس جمهور، بازرسی اصناف به خود آنها واگذار شد. هرچند که وعده های فراوانی مبنی بر کنترل بازار از سوی اصناف داده شد اما با گذشت چندماه به راحتی می توان عرضه گسترده اجناس قاچاق را در مغازه ها مشاهده کرد.
گزارش میدانی از برخی بازارها حاکی از آن است که اجناس قاچاق همچنان در مغازه ها عرضه می شود و این اجناس را می توان در بازارها به راحتی پیدا کرد. ضمن آنکه اجناس این مغازه ها عمدتا خوراکی یا آرایشی بهداشتی هستند و قاچاق بودن آنها می تواند خطرات زیادی را برای مصرف کنندگان داشته باشد زیرا اغلب این اجناس تقلبی یا تاریخ مصرف گذشته هستند؛ ضمن آنکه مغازه داران با فروش این اقلام به قیمتهایی پایین تر از قیمت سایر بازارها، مشتریان را برای خرید از خود ترغیب می‌کنند.
یکی از مشتریان با بیان اینکه این بازار برای خرید بسیار جذاب است، گفت: اغلب برای خرید اجناس خوراکی خارجی و یا لوازم آرایشی و بهداشتی به اینجا مراجعه می کنم و قیمت ها آنقدر جذاب است که با وجود مسافت دور حاضرم به اینجا بیایم.
وی با اشاره به اینکه مغازه دارها تاکید می کنند که این اجناس تقلبی نیست اما بصورت قاچاق وارد کشور می شود برای همین ارزان تر است، افزود: به هرحال قیمت ها نسبت به سایر مغازه ها در سطح شهر آنقدر جذابیت دارد که ما برای خرید به بازار مروی بیاییم.
در واقع فرصت خرید ارزان که به واسطه عرضه گسترده کالای قاچاق در برخی مغازه ها در اختیار مشتریان قرار گرفته، بازار این فروشندگان را داغ کرده است در حالیکه نظارت مناسبی هم بر آنها انجام نمی گیرد. از سوی دیگر سایر کالاهای قاچاق را هم همچنان می‌توان در سایر بازارها مانند ناصرخسرو یا امین حضور دید. بازارهایی که تاکنون سود زیادی را هم به واسطه فروش این گونه کالاها به دست آورده اند.
از سوی دیگر هنوز رقم دقیقی مبنی بر کاهش عرضه قاچاق کالا در عرضه اعلام نشده است. در واقع اتحادیه های صنفی وقتی با این سوال روبرو می شوند که در ماه های اخیر و به واسطه نظارت اصناف تا چه حدودی عرضه کالاهای قاچاق کاهش یافته است، هیچ عدد و رقم دقیقی ندارند و تنها به این موضوع اکتفا می کنند که نسبت به گذشته کاهش داشته است.
بطور حتم روشی که در گذشته برای مبارزه با قاچاق کالا انجام می شد نتوانسته بود به مهار عرضه اینگونه کالاها بیانجامد اما شرایط کنونی بازار هم شرایط مناسبی را برای عرضه‌کنندگان کالای قاچاق به وجود آورده است. در واقع با وجود انتقادات زیادی که اصناف به سایر دستگاه های نظارتی داشتند، به نظر می رسد که خودشان هم نتوانستند مشکل عرضه کالاهای قاچاق در واحدهای صنفی را کنترل و مهار کنند و هنوز هم شاهد جولان گسترده این کالاها در بازارهای مختلف هستیم.
این در حالی است که طبق آمارهای اعلام شده سالانه ۲ میلیارد دلار در ایران لوازم آرایشی و بهداشتی به مصرف می رسد و همین موضوع ایران را بین هفت کشور پر مصرف لوازم آرایشی در جهان قرار داده است ،طبق این آمارها به نظر می رسد واردات رسمی لوازم بهداشتی در کشور در مقابل واردات قاچاق رقم بسیار پایینی را به خود اختصاص داده است.
به گفته بسیاری از یک کارشناس بدترین وضعیت قاچاق کالا در ایران در حوزه لوازم آرایشی است،بررسی های میدانی ، نیز حاکی از آن است که بیشتر لوازم مصرفی در کشور ما جزء لوازم آرایشی گران قیمت نیست و بخش عظیمی از این بازار پر سود در اختیار اجناس ارزان قیمت چینی قرار دارد،این مسئله گواه این است که نظارت چندانی بر ورود قانونی این کالا ها به داخل کشور وجود ندارد و می تواند در آینده زمینه ساز مشکلات بسیاری شود.
قاچاق دارو و لوازم آرایشی- بهداشتی از مناطق آزاد به داخل کشور صورت نمی‌گیرد بلکه ما مرزهای طولانی با همسایگانی داریم که بر مرزهای خود نظارت مناسب ندارند و از این مرزها لوازم قاچاق وارد کشور می‌شود.
وی با بیان اینکه رقم دقیق قاچاق دارو و کالاهای بهداشتی و آرایشی را در دست نداریم، اظهار می دارد: ما رقم دقیقی نداریم اما برآوردها نشان می‌دهد که حدود ۵۰ درصد از بازار لوازم آرایشی را کالا های قاچاق تشکیل می‌دهد.
بهترین وضعیت از نظر قاچاق را دارو دارد که میزان قاچاق آن در کشور بسیار پایین است و ما به مردم توصیه می‌کنیم که داروهای خود را حتماً از داروخانه‌ها خریداری کنند چرا که ۹۵ درصد محصولات داروخانه‌ها به صورت قانونی وارد کشور شده و دارای مجوزهای لازم است.
علاوه بر این،قاچاق لوازم آرایشی به غیر از این که می تواند به اقتصاد کشور ضربه سنگینی وارد کند بر سلامت مصرف کنندگان نیز عوارض سوء بسیاری می گذارد ،عمده مصرف کنندگان بدون توجه به کیفیت اجناس به دنبال قیمت ارزان لوزام بهداشتی هستند و همین موضوع باعث می شود به سراغ اجناس قاچاقی بروند که به راحتی در دسترس است.
استفاده از لوازم آرایشی بی کیفیت و تقلبی در بلند مدت تاثیر و عوارض جبران نشدنی مستقیمی بر پوست مصرف کننده می گذارد،از جمله عوارض عمده استفاده از لوازم آرایشی وبهداشتی تقلبی می توان به ،حساسیت (شایع ترین عارضه)،کچلی،آکنه و جوش سرسیاه،صدمات کبدی ،اثر ناخوشایند ناشی از زخم روی پوست،کم کاری غده فوق کلیوی،پیری زود رس اشاره کرد.
اما نکته نگران کننده دیگر که به عنوان زنگ خطر جدی در اجتماع مطرح می شود، کاهش سن مصرف لوازم آرایشی است،طبق گزارش های اعلام شده برخی از دانش آموزان در سایه غفلت والدین و مربیان خود به صورت پنهانی و گسترده از لوازم آرایشی استفاده می کنند و متاسفانه این موضوع به عنوان فرهنگی عام بین این نوجوانان تبدیل شده است.
با توجه به اینکه اجناس قاچاق و تقلبی با قیمت های پایین در بازارها به فروش می رسد، می طلبد که وزارت بهداشت با اطلاع رسانی دقیق مردم را نسبت به عوارض مصرف اجناس نامرغوب آگاه کند و در این جهت نظارتهای خود را فعال تر کند.
علاوه براین، مبارزه با قاچاق نیز مقوله ای است که نباید مورد غفلت قرار گیرد،به دلیل این که بیش از نیمی از لوازم آرایشی کشور از کانال های قاچاق و غیر رسمی وارد کشور می شود نیازمند آن است که مبارزه جدی در این زمینه انجام شود تا حجم کالاهای وارد شده غیر قانونی به کشور کاسته شود.