وضعيت مد و لباس ايران درگفت وگويي با کارشناسان

جذابیت مهمترین ویژگی مد است

صدیقه بهارلو
گروه گزارش: مد چیست و مدگرایی از چه زمانی وارد ایران شد؟ متفاوت بودن از دیگران را می توان مد نامگذاری کرد؟ آیا لباس های ایرانی این ظرفیت را دارند که به عنوان کالای جهانی صادر شود؟
بی شک مد و به روز بودن، ریشه در تغییر دارد. یعنی انسان موجودی است که فطرتا به دنبال نوگرایی، نوخواهی و میل به زیبایی است. پس انسان را در طول سالیان متمادی در یک شکل و هیبت نگه داشتن سخت و حتی محال است. از طرفی تغییر در شکل ظاهری انسان بسیار سریع اتفاق می افتد و این تغییر سریع شکل و ظاهر انسان خود زمینه ساز تغییرات درونی شده و به تبع آن دگرگونی های فرهنگی را پدیدار می_سازد. حال با این اوصاف پرواضح است به دنبال پوشش نو بودن، شکل و ظاهری جدید داشتن و از همه مهم تر دگرگونی رفتارهای اجتماعی در نزد انسان دور از ذهن نیست و باید با آن کنار آمد.
* مد چیست؟
واژه »مد« در لغت به معنای سلیقه، اسلوب روش و شیوه به کار می‏رود و دراصطلاح، عبارت است از روش و طریقه ای موقتی که براساس ذوق و سلیقه افراد یک جامعه و سبک زندگی از جمله شکل لباس پوشیدن، نوع آداب پذیرایی و معاشرت، تزیین و معماری شکل می گیرد.بنابراین، می توان گفت: مد به تغییر سلیقه ناگهانی و مکرر همه یا برخی از افراد یک جامعه اطلاق می ‏شود و منجر به گرایش به رفتاری خاص، یا مصرف کالای به خصوصی، یا در پیش گرفتن سبکی خاص در زندگی می‏ شود.
* فشن چیست؟
فشن (Fashion ) یک مفهوم عمومی برای بیان عرف عمومی روز و رفتارهای روزمره مردم است که طور اختصاصی اکثرا اشاره به لباس ها کفش یا لوازمی دارد که به عنوان پوشش استفاده می شود. به طور کلی مد یا فشن به مواردی اشاره دارد که تحت عنوان روال های جاری در ظاهر و پوشش عمومی افراد جامعه و یا رفتارهای عموم افراد به طور غالب ظاهر می شود. واژه فشن یا مد جهت توصیف موارد دیگری از جمله برخی رفتار ها، دکوراسیون داخلی و معماری نیز استفاده می شود، اما به طور کلی بیشترین کاربرد این کلمه در خصوص لباس و پوششی است که عموم افراد جامعه در هر برهه زمانی به تن دارند و وقتی صحبت از مطالعه مد و فشن به میان می آید بیشتر منظور مطالعه پوشش ها و لباس هایی است که عموم مردم جامعه به تن دارند.
* تاریخچه ورود مد به ایران
همه چیز از وقتی شروع شد که بانوی ارشد فتحعلی شاه، یک مهمانی ترتیب داد و از»الیزابت مک نیل«، همسر جان مک نیل دعوت کرد که در این مهمانی حضور داشته باشد. الیزابت همسر فرستاده بریتانیا به ایران بود که در سال ۱۸۲۷ به دربار فتحعلی شاه آمده بود تا فصل جدیدی از روابط ایران با اروپا آغاز شود.
مک نیل، قصد کرد لباس ساتن سپید، تزئین شده با چین های توری و همچنین ردای قرمز ابریشمی بر تن کند. لباس او در تضاد با لباس ها و جواهرات با شکوه و پر زرق و برق خانم های درباری بود. اما همین لباس ساده چشم بانوی اول دربار ایران را گرفت و نقطه شروعی شد بر تغییر لباس زنان دربار قاجار.
* اولین طراح مد ایرانی- اروپایی
مد روز در سبک اروپایی اواخر دوره قاجار به ایران آمد. در زمان سلطنت ناصرالدین شاه به واسطه نفوذ دخترش تاج السلطنه که تحصیل کرده بود و از آزادی زنان ایرانی پشتیبانی می کرد این مساله تسهیل شد. به طوری که می توان تاج السلطنه را اولین طراح مد لباس های ایرانی اروپایی دانست. او در خاطراتش از لباس هایی سخن به میان آورد که در سبک و رنگ های روشن تجلی اروپایی ها بود. همچنین حدود سال ۱۹۰۰ با لباس اروپایی تنگ چسبان پارچه ای و گیسوان پوشانده نشده اش مدل نقاشی شد.
* تغییرات در طراحی لباس سنتی ایرانی
تغییرات در لباس های سنتی به صورت تدریجی از اواسط قرن نوزدهم شکل گرفت و شامل شلوارهای کوتاه تر، و دامن هایی در اندازه و ضخامت مختلف بود که روی شلوارهای تنگ یا جوراب های نازک پوشیده می شد. معرفی جامه اروپایی به زنان دربار تدریجی بود و از اواخر قرن نوزدهم شروع شد که شامل انطباق با سبک سنتی است.برای نمونه کت ها با دکمه بسته شدند و خط یقهV V شکل داشتند. لباس های بلند با کمر تنگ و دامن های زخیم که زیر کت پوشیده می شد. شنل ها روی کت پوشیده می شد و برخی مواقع رداهای طرح اروپایی به جای چادر در لباس های بیرون از خانه استفاده می شد. با انسجام طراحان و تولید کنندگان مد و لباس ایرانی را می توان جهانی کرد.اما بعد از این مقدمه طولانی به سراغ سه تن از کارشناسان این حوزه رفتیم تا نظر آنها را درباره مد و مدگرایی همچنین جهانی کردن مد و لباس ایرانی را جویا شویم که در ادامه از نظر شما نیز می گذرد.
* مد و لباس ایران جهانی است ?
حمید قبادی? مدیر کارگروه ساماندهی مد و لباس وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این باره گفت: با آگاهی و شناخت ظرفیت های طراحان لباس و انسجام بین آنها و تولید کنندگان می توان مد و لباس ایرانی را جهانی کرد.وی اظهار داشت: لباس های ایرانی ظرفیت های تامین نیازهای جامعه را دارند و قطعا با برنامه ریزی مناسب و فعلیت جریان ساز نه تنها در ایران بلکه در خارج نیز می توان قابلیت های مد ایرانی را گسترش داد و در سطح جهانی شدن پیش رفت.مدیر کارگروه ساماندهی مد و لباس وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: پوشاک، سبک و شیوه آرایش شاخص ترین نمادهای مد بوده که بهره برداری از رواج سرمایه داری باعث تغییراتی در آن شده است که باید با ترویج فرهنگ مد و لباس ایرانی اسلامی میان جوانان آنها را به سمت مد ایرانی اسلامی بکشانیم.قبادی ادامه داد: کارگروه ساماندهی مد و لباس در یکساله گذشته توانسته با شناسایی طراحان و دست اندرکاران در مسیر لباس ایرانی اسلامی در حوزه صنعت و انسجام دادن به فعالیت آنها مجموعه طراحی کشور را در مسیر یکپارچگی قرار بدهد.
وی تاکید کرد: امیدوارم که به جریان طراحی و حوزه فعالیت لباس توجه بیشتر شود و تمام دستگاه ها و طراحان و تولید کنندگان با مشارکت بیشتر سرعت را بالاتر برند تا در یک اقدام همه جانبه تاثیرات مد را به کیفیت بیشتر و توسعه یافته تر در ایران بکشانیم.
* به جایگاه مد و لباس ایرانی توجهی نمی_شود
?زهرا ابراهیمی? کارشناس طراحی لباس نیز در این باره گفت: چشم اکثر مردم کشورمان به خارج از ایران است در حالی که ما باید به جای مصرف کننده بودن در فکر طراحی لباس هایی مطابق با فرهنگ و عرف جامعه خودمان باشیم.
وی اظهار داشت: تمام هنرهای دنیا با هنرمندهای عرصه طراحی شناخته می شوند و حیثیت خود را از نام هنرمند می گیرند.
این کارشناس طراحی لباس با اشاره به جایگاه مد و لباس در ایران گفت: وقتی هنرمندان برتر این عرصه شناخته شوند به نوعی این هنر جایگاه خود را در صنعت و اقتصاد کشور می یابد و به این وسیله از مرحله کلامی عبور می کند.
ابراهیمی خاطرنشان کرد: ارائه الگو های اسلامی و برگزاری شوهای زنده در چارچوب قوانین داخلی برای پیشبرد اهداف بنیاد و تحقق بخشیدن به اهداف فرهنگی کشور بسیار موثر است اما علی رغم تمام قول و قرارها همچنان در سکون مانده است.
* حجاب اسلامی باید جذابیت داشته باشد ?
مریم عطار? یکی دیگر از کارشناسان طراحی لباس نیز در این باره گفت: مدل ها باید به گونه ای باشند که علاوه بر ترویج حجاب اسلامی جذابیت لازم را برای جوانان داشته باشند اما متاسفانه تا امروز در این بخش موثر عمل نشده است.وی با اشاره به اینکه مهمترین ویژگی مد جذابیت آن است، اظهار داشت: قشر جوان افرادی هستند که باید برای ترویج حجاب اسلامی در بین آنان تلاش کرد چرا که خطر غرب زدگی یا دور شدن از فرهنگ ملی در بین میانسالان برطرف شده است لذا باید روی این بخش تمرکز بیشتری شود تا به این وسیله بتوانیم قشر جوان را متنبه سازیم و مشکلات عرصه حجاب را کاهش دهیم.این کارشناس طراحی لباس تصریح کرد: به نظر می رسد مد و مدسازی داخلی هنوز به آن سطحی که باید نرسیده است چرا که هنوز جایگاه لازم را در بین جوانان نیافته و بین مدل های روزمره زندگی مردم کمتر دیده می شود.این طراح لباس ادامه داد: وقتی امضای یک طراح بر روی یک اثر شناخته می شود امکان کپی برداری نیز از بین می رود و درست مانند تابلوهای نقاشی ارزشمند می شود اما امروز این مسئله به شکل دیگری در جریان است که تنها طراحان متضرر آن هستند.
به گزارش ایرنا،وی گفت: برگزاری جشنواره های مد و لباس را تحسین می کنم اما چنین اقدامات مثبتی تنها در سایه یک نگاه اصولی موثر است لذا از مسئولین می خواهم که یک برنامه مدون و موثر برای بلند مدت تعیین کنند تا شاهد گام های رو به رشد در این عرصه باشیم.اما آنچه در پایان این گزارش باید به آن اشاره کرد اینکه به نظر مد، زیبایی زیبایی شناختی و لذت بردن از آن جرم و گناه نیست. خداوند هر فصلی را با یک رنگ آفریده و ما هم نباید خودمان را به رنگ خاصی محدود کنیم. اما اکثر زنان ایرانی از رنگ های تیره استفاده می کنند. در اسلام هم از رنگ هایی مثل زرد و سفید نام برده شده و حتی از نظر بهداشتی و سلامت روان هم رنگ ها بسیار تاثیرگذار هستند. همان طور که هر فصلی یک میوه خاص دارد، هر رنگی هم مناسب یک فصل است. هدف نهایی هم این است که دنیا از ما الگو بگیرد نه ما از آن ها.