اگر مسئولین استان اجازه دهند مقابله با ریزگردهای نمکی راه‌حل علمی دارد
گروه اجتماعی: در روز سه شنبه ?? مهر ???? مدیر کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی طی بیان مطالبی که در روزنامه آراز چاپ شد وقوع پدیده ریزگردهای نمکی در اطراف دریاچه ارومیه را تهدیدی جدی برای شهرهای اطراف دانستند و گفتند با شروع بادهای فصلی محلی و در صورت تداوم، به عنوان تهدیدی برای اقتصاد معیشتی جوامع محلی خواهد بود. ایشان متذکر شدند که با توجه به جهت باد غالب در منطقه، در آینده نزدیک شهرهای سواحل شرقی و شمالی دریاچه ارومیه را به شدت تهدید خواهد کرد و باید در اسرع وقت نسبت به توسعه پوشش گیاهی با استفاده از گونه های اندمیک و بومی منطقه پارک ملی دریاچه ارومیه که شورپسند هستند، در این مناطق اقدام شود. در همین رابطه با شادفر محقق و پژوهشگر عرصه منابع طبیعی به گفتگو نشستیم که در پی می‌آید.
وی که با تغییر در آرایش کاشت، موفق به ابداع و طراحی نوینی از جنگل‌کاری‌های نواری تحت عنوان بادشکن یا کمربندهای سبز نواری آیرودینامیک گردیده در خصوص تثبیت نمک شوره زار حاشیه دریاچه ارومیه می‌گوید: در خصوص تثبیت نمک دریاچه تنها یک راهکار اجرایی وجود دارد و آن احداث بادشکن یا کمربندهای سبز نواری آیرودینامیک به روش موزاییک و مشبک است که به طور همزمان در ضلع غربی و شرقی دریاچه باید کار را آغاز کرد، به این دلیل که بادهای غالب منطقه غربی- شرقی است و ابتدا باید از شدت باد از سمت غرب دریاچه کاسته شود و بعد حاشیه شرقی دریاچه و سپس پیرامون باغات، مزارع، مراتع، دامپروری ها و حتی روستاهای مناطق تأثیر گذار. یعنی احداث کمربند سبز را در استان‌های تحت تأثیر باید به یک فرهنگ تبدیل گردد و دولت هم با در اختیار قرار دادن نهال گونه های مقاوم به طور رایگان به افراد در این امر کمک حال مردم منطقه باشد. در خصوص اجرایی نمودن طرح کمربند سبز نواری آیرودینامیک پیرامون دریاچه و موفقیت در اجرا چند شرط لازم و کافی وجود داشت که احراز هرکدام از این شروط در مدت ۳ سال با انجام تحقیقات و مطالعات میدانی که اخیراً به اتمام رسیده است محقق شد، اول تعیین نوع گونه های درختی منطقه بود که می‌بایست به شوری مقاومت داشته و با اقلیم منطقه سازگار باشند که انجام و شناسایی شده است. دوم جهت آبیاری نهال‌های کاشته شده در پروژه طولی احداث بادشکن در حاشیه دریاچه ارومیه، حداقل نیاز به استفاده از ۲۰ حلقه چاه موجود یا حفر حدود ۲۰ حلقه چاه عمیق یا نیمه عمیق بود که با توجه به اینکه آب‌های تحت‌الارضی شور و یا در حال شور شدن هستند و از طرفی حفر چاه جدید نیز غیرقانونی و عملی نمی‌بود این بخش حذف گردید، از سوی دیگر هزینه بیش از حد آبیاری توسط تانکرهای پشت تراکتوری و حمل و نقل آب در ضلع غربی و شرقی دریاچه (هر طرف با بیش از ۱۴۰ کیلومتر طول) اتلاف بودجه، وقت و نیروی انسانی را در پی داشت و این بخش از پروژه را طاقت فرسا و ناممکن می‌نمود. (دقیقاً مشابه تجربه تلخی که در احداث کمربند سبز حرم تا حرم آقایان داشتند) لذا با انجام ۲ سال کار میدانی، جهت آبیاری طرح با بهره گیری از تکنولوژی روز دنیا (که در حداقل ۱۲ کشور خشک و نیمه خشک با اهداف مختلف شرب و کشاورزی به اجرا رسیده) و با بومی نمودن این دانش فنی، طراحی و اجرا به شکل پایلوت با موفقیت در بندر گلمانخانه حاشیه دریاچه انجام شد که بدون حفر حتی یک حلقه چاه در منطقه (به عنوان منبع تأمین آب) آبیاری نهال‌های کاشته شده، در تمام فصول هم زمستان و هم تابستان انجام می‌گردد روش استحصال رطوبت از جو که در نوع خود چه از لحاظ هزینه و چه در مقام اجرا فوق‌العاده و بی نظیر است. سوم لزوم اجرا و احداث کانال‌های زهکش در مناطق خاصی از حاشیه دریاچه است که سایت پلان آن آماده گردیده و با هدف شستشوی نمک و خارج کردن نمک از منطقه ریشه زایی به انجام خواهد رسید. وی ادامه داد: جهت تکمیل این پروژه و افزایش تضمین موفقیت طرح پس از کاشت نهال و احداث بادشکن با استفاده از ریگ‌های رودخانه ای که نقش مالچ را ایفا خواهند نمود و استقرار آن در منطقه ریشه زایی، از تبخیر آب و رطوبت در اختیار درختان، جلوگیری به عمل خواهد آمد. شادفر در خصوص طرح بادشکن‌های آیرودینامیک می‌افزاید: از آنجا که پروژه های طولی مانند احداث بادشکن‌ها طرح‌های پرهزینه ای هستند، لذا با انجام ۱۰ سال مطالعات و تحقیقات موفق به ابداع طراحی نوین و منحصر بادشکن‌های آیرودینامیک گردیده که به ۱۲ دلیل علمی نسبت به بادشکن‌های متداول و خطی، ارجعیت دارد. این محقق در خصوص شور بودن بیش از ۴۵ درصد خاک عرصه و محل اجرای طرح احداث بادشکن‌های آیرودینامیک گفت: با توجه به نوع خاک منطقه حاشیه دریاچه ارومیه می‌بایست در میان مدت و البته با کمترین هزینه تغییراتی در فیزیک و شیمی خاک محل کاشت نهال‌ها، ایجاد نمود که به عنوان پنجمین موضوع جهت افزایش درصد موفقیت طرح، به جهت کاهش شوری خاک خصوصاً در محل ریشه زایی نونهال‌ها استفاده از کود حیوانی پیش بینی گردیده که البته به دلیل حجم زیاد و گسترده بودن کار متفاوت از آنچه که تا به امروز بوده به اجرا خواهد رسید. شادفر هدف غایی پروژه احداث کمربند سبز یا بادشکن حاشیه دریاچه را تثبیت نمک حاشیه دریاچه می‌داند و اضافه می‌کند: به شرطی که طرح کمربند سبز آیرودینامیک حاشیه دریاچه ارومیه درست و اصولی اجرا گردد، علاوه بر تثبیت نمک و جلوگیری از انتشار آن که به نوبه خود بسیار مهم و حیاتی است، رسیدن و دستیابی به راه حل سایر معضلات زیست محیطی منطقه از جمله، کاهش تبخیر و تعرق، کاهش فرسایش خاک، کاهش اثرات منفی تغییرات اقلیمی حفاظت از مراتع و اراضی پیرامونی دریاچه جلوگیری از خشک شدن ۲۳۰ هزار هکتار از باغات آذربایجان شرقی، کاهش چشمگیر بیابان‌زایی و … و ده‌ها اثر زیست محیطی دیگر که همه این اثرات اگر جمعاً میلیاردها ریال ارزش گذاری کنیم، از یک سو و از سوی دیگر اثرات اقتصادی و اجتماعی طرح نیز مطرح می‌باشد همه این دلایل مؤید آن است که طراحی کمربندهای سبز نواری، پیرامون دریاچه ارزش اقتصادی و اجتماعی درخور توجهی در برخواهد داشت که بر کسی پوشیده نیست. در واقع طبق ماده ۶۳ آیین_نامه اجرایی قانون برنامه چهارم توسعه مصوب هیئت وزیران ۱۳۸۳ ابلاغیه ۱۳۸۶/۶/۴ که به وزارتخانه های متبوع ابلاغ گردیده وزارت جهاد کشاورزی با همکاری وزارتخانه های نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست درصدد اجرایی نمودن این طرح بوده‌اند که می‌بایست طرح توسعه جنگل‌ها در مناطق ساحلی را با هدف توسعه و احیاء منابع طبیعی، به کارگروه مربوطه ارائه می‌نمودند که صد البته اگر زودتر به فکر اجرایی نمودن این بخش از آیین نامه قانون برنامه چهارم برمی آمدیم الان در منطقه و پیرامون دریاچه وضع بهتری حکم‌فرما بود. ادامه در صفحه ۸
نوشته شده توسط admin در شنبه, ۱۸ آبان ۱۳۹۲ ساعت ۱۰:۳۰ ق.ظ
