اوقاتی که باید به فراغت بگذرد

گروه گزارش: یکی از شاخصه های اوقات فراغت، فراقت از کار و فعالیت های رسمی روزانه است اما فراغت به معنای بیکاری نیست و برعکس، بیکاری، اوقات فراغت نیست.
با این نگاه می توان این روزها را یکی از شیرین_ترین روزهای زندگی هر انسانی دانست که می_تواند با برنامه ریزی درست ثمربخش شود و در غیر این صورت به اوقات بطالت تبدیل شود.
حال که این دوران از چنان اهمیتی برخودار است چه باید کرد؟
جوانان آینده سازان کشور هستند و توجه به آنها باید در صدر برنامه های دولت قرار گیرد چرا که غفلت از آنها بیشترین آسیب را به جامعه وارد می آورد.
سن نوجوانی را سنی حساس و در عین حال بسیار جدی برای شکل گیری هویت فرهنگی اجتماعی و سلامت جسمانی است از این رو نگاه به چگونگی سبک زندگی جوانان می تواند راهگشای برنامه ریزان این حوزه باشد.
به خصوص در فصل تابستان که اوقات فراغت آنها دوچندان می شود و ضرورت سرمایه گذاری برای ورود این گروه سنی به عرصه های اجتماعی و فرهنگی کاملا محسوس است چراکه بخش عمده ای از شخصیت و هویت جوانان در همین روزها شکل می گیرد.
به تازگی تحقیقی در یکی از دبستانهای فنلاند ثابت کرد که پیشرفت تحصیلی دانش آموزان به میزان آزادی که به آنها داده می شود رابطه مستقیم دارد. این آزادی دقیقا به معنای راحت گذاشتن بچه ها در انتخاب حوزه آموزشی با توجه به علاقه آنها بوده است.
به عبارتی در محیطهای آموزشی این کشور سعی شده که آموزش در دل تفریح و سرگرمی و علایق و کنجکاوی آنها گنجانده شود تا بچه ها در خلال آموزش و پرورش به جای احساس اجبار حس تعهد و پاسخگویی به کنجکاوی هایشان پدید آید.
از این منظر می توان گفت اوقات فراغت برای بچه های ایران زمان فراغت از آموزش رسمی است لذا در کمال آرامش می توانند به کنجکاوی_هایشان در چهارچوب علایقشان پاسخ دهند .
ناهید کردی استاد دانشگاه و عضو هیات علمی ، جوانان را ذاتا کنجکاو معرفی می کند و می_گوید: بیکاری روزهای تعطیل جوانها را به سمت علایقشان که می تواند شامل فعالیت های ورزشی یا هنری، اجتماعی و حتی اقتصادی باشد سوق دهد بنابراین توجه به این حوزه ها که به صورت غیرارادی کنشی را در آنها ایجاد می کند بسیار مهم است. کردی با تاکید بر بالا بودن روحیه جوانان اضافه می کند: جوان ها به تناسب سنشان فعال هستند و اغلب تمایل به جلب توجه کردن دارند.
بنابراین ایجاد فضایی مفرح و پرنشاط برای حفظ روحیه آنها و ایجاد سرگرمی با حضور و مشارکت والدین بسیار مهم است.
این فضاها می تواند نقش مهمی در تخلیه هیجان ها و پتانسیل های نهفته در آنها داشته باشد.
این فضاها می تواند شامل کلاس های آزاد نقاشی، خطاطی، موسیقی و سایر رشته ها با درنظر گرفتن سلیقه جوان ها و نوجوان ها باشد که یکی از کارکردهای آن رشد و شکوفایی شخصیت است.
این استاد دانشگاه می گوید: برخورداری از روح رهایی و رسیدن به اوج آزادی می تواند دلیلی باشد تا برنامه ریزان را به سمت فراهم کردن مسافرت هایی سوق دهد که بچه ها علاوه بر آزادی احساس تعهد و مسوولیت بیشتری داشته باشند.در این تجربه سفر بدون والدین بچه_ها مستقل بودن را تجربه می کنند.
به اعتقاد کردی، افزایش خلاقیت جوان ها از جمله تصمیم های مهم در طی وقت فراغت است.
به این منظور بازدید از موزه ها و مراکز تاریخی و یا تماشای فیلم های مستند تاثیر بسزایی در افزایش خلاقیت جوانان در حوزه های هنری دارد. بنابراین برنامه ریزی صحیح و سنجیده می_تواند میزان در معرض خطر قرار گرفتن جوانان را کاهش داده و با جهت دادن به تفریح آنها تحت نظارت مربیان و کارشناسان اوقات پرنشاط و روابط سالمی را فراهم ساخت.
دکتر سیمه تاجیک اسماعیلی، استاد دانشگاه ودانشیار دانشگاه آزاد معتقد است که مفهوم اوقات فراغت هنوز در بین خانواده ها جا نیافتاده است.
او می گوید: اوقات فراغت یعنی زمانی که یک فرد از تمامی تعهدات خود چه اجتماعی، چه خانوادگی و چه شخصی آزاد باشد. یعنی زمانی که می تواند بدون احساس مسوولیت همان کاری را انجام دهد که به آن تمایل دارد.
وی افزود: معمولا در زمان فراغت به سرگرمی_ها و علائق خود می پردازند.
کارهایی که فرد بدون احساس تکلف و از روی رضایت و خودخواسته به آن می پردازد.
این کار در صورتی مفهوم فراغت را به خود می گیرد که به منظور استراحت و یا مشارکت اجتماعی آزاد صورت گیرد.
به عبارتی شاید بی شباهت به تفریح نباشد و نقش مهمی در بهداشت روانی افراد و درنهایت جامعه دارد.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اهمیت اوقات فراغت اضافه می کند: بی توجهی به نقش و جایگاه اوقات فراغت در افراد جامعه عامل بسیاری از ناهنجاری های اجتماعی و فرهنگی است.
این استاد دانشگاه در مثالی بیان می کند: سینما رفتن از سر بیکاری اوقات فراغت محسوب می_شود اما اگر مجبور باشید به سینما بروید تا به نقد یک فیلم مشغول شوید و آن یک تکلیف باشد دیگر اوقات فراغت محسوب نمی شود. وی با تاکید بر تفاوت در گذراندن اوقات فراغت ادامه می دهد: چگونگی سپری کردن روزهای فراغت از فردی به فردی دیگر متفاوت است و این تفاوت به ویژگی های فکری فرد و فرهنگی جامعه بستگی دارد.
آنچه که در ذهن ها نقش بسته است اوقات فراغت و همزمانی آن با تعطیلات تابستان است. حتی بسیاری از رسانه ها نیز به این موضوع در این تعطیلات می پردازند اما واقعیت چیز دیگری است.
اسماعیلی با اشاره به این موضوع می گوید: شروع فصل تابستان تا پایان آن دغدغه اوقات فراغت را برای خانواده ها به همراه دارد و بعد از تعطیلات تابستان بحث اوقات فراغت و برنامه_ریزی کردن برای آن به حاشیه کشیده می_شود. این در حالی است که معنی و مفهوم فراغت این نیست.
واقعیت این است که این موضوع در فصل_های به خصوصی از سال رنگ و بوی پررنگ تری به خود می گیرند و باز تاکید می کنم این به آن معنی نیست که در دیگر روزهای سال اوقات فراغت وجود ندارند.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اهمیت توجه به برنامه ریزی اوقات فراغت برای جوان ها اضافه می کند: توجه به این موضوع می تواند تاثیر زیادی در تقویت ارتباطات و شکل گیری، رشد شخصیت و همبستگی اجتماعی و مهارت های دیگر داشته باشد.
اگرچه اوقات فراغت یعنی تعطیلی کارهای رسمی، اما آن به این معنی نیست که فکر و ذهن تعطیل شود و این دوران بدون برنامه سپری شود.
به خصوص در عصر حاضر که به عصر ارتباطات و اطلاعات معروف است وجود یک برنامه ریزی هدفمند و مفید که برون داد علمی و حتی فنی داشته باشد و منجر به پرورش اعتماد به نفس، پرورش روحیه مشارکت و همکاری شود حایز اهمیت است.
بنابراین برای رسیدن به نتیجه مطلوب و برداشت بهتر از این روزها که هدف اصلی آن رفع خستگی، شکوفایی ذهن ، پرورش استعداد و حتی رشد اجتماعی و اقتصادی است باید وجود برنامه ریزی فردی توام با آزادی عمل بدون توجه به نتایج مادی آن را در نظر گرفت در این صورت است که مانع ورود خلا در تعطیلات و بروز عواقب نامطلوب فردی و اجتماعی می شویم.