گراميداشت زنده ياد استاد تنها
از شش جهتم غم بگرفته است و…
علی رزم آرای
گروه فرهنگی:عبدالحسین شیر¬پنجه رضایی(تنها)(۱۳۲۴-۱۳۲۷ شمسی)تنها از نوع شاعران مردمی با ریشه انقلابی است. او از آن دسته شاعرانی است که بیشتر صورت نوعی شاعر را با خود دارد تا صورت متجدد صرف آن! تنها، با مفاهیم مردم نگرانه شاعر شناخته می¬شود، با عاشورا، با انقلاب، با دفاع مقدس و… روشن¬تر اینکه در ذات هستی او سهم آن خاصیتی که در همه اعصار ویژگی شاعری شمرده می¬شود، بیش از آن مقدار سهمی که به شاعر معاصر داده می¬شود، به ودیعه گذاشته شده است.
او اگرچه به دوران معاصر می¬پردازد اما بیش از دوران معاصر به آن عنصر ازلی و ابدی می_پردازد که شعرا در همه اعصار به آن پرداخته¬اند. عشق و در مقابل آن درد به همه صورت، گاهی این عشق و آن درد در ظلم و ستم انسان به انسان دیده می¬شود.
گاهی در حق طلبی گاهی دفاع و گاهی جهاد و … صورت نوعی شاعر قرار نیست فلسفه هستی و شعر هستی را از جهان بیاموزد. او این‌ها را نیازموده و نیاموخته می¬داند. صورت نوعی شاعر شاعر مادرزاد است. جهان او را به عنوان زبان گویای خود برگزیده است. چنین شاعری به دنبال دگرگون کردن جهان نیست، بلکه به دنبال بیان رمز، راز، معنا و مفهوم بود و نبود پدیده¬هاست. عمیق¬ترین صورت چنین بینشی را در استاد شهریار می_بینیم.
اما شاعر ما تنها، از نادر کسانی است در شهر خود ارومیه در همین سیر به داد و ستد ادب و شعر پرداخت، اگرچه به دلایل پیرامونی و محیطی این بینش در زندگی ادبی و شعری او عمق لازم را نیافت اما مهم این است که تنها را می¬توان از تبار شاعرانی دانست که عرفان¬شان از جنس غربت است!ارزش چنین حیات شاعرانه¬ای به صدور شاهکار و یا خلق آثار آنچنانی نیست! ارزش چنین حیاتی به ریشه¬دار بودن و ریشه بودن آن است. اگر تنها و کسانی چون او در این شهر برهوت فام به قامت حضور و استقامت ظهور نمی¬کردند و از پس تحمل هزار لایه درد و غربت تا فنا الی ا…، هویت شعر ترکی و کلا ً ادبیات این خطه (آذربایجان) را به من و ما و نسل ما نمی_رساندند دیگر حتی جای چنین گرامیداشتی هم برای این تنهای سفر کرده حس نمی¬شد. شرح حال:عبدالحسین شیر¬پنجه رضایی در سال ۱۳۲۴ در شهرستان ارومیه دیده به ظلمت این جهان ظلمانی گشود. فقر و تنگدستی قافله تحصیل او را تا کلاس ششم ابتدایی نظام قدیم زمین گیر کرد و او به خاطر مشکلات مالی نتوانست به ادامه تحصیل بپردازد.
شیفتگی او به خواندن کتاب¬ها و دواوین شعرا او را از ده سالگی وارد عالم شعر کرد. تنها به زبان¬های ترکی و فارسی شعرهای بسیاری ساخته است. قافله عمر، زنده یاد تنها را در زمان طاغوت به جرم حق طلبی به تجربه مسعود سعد سلمان گرفتار ساخت و او بارها به خاطر فعالیت¬های سیاسی خود علیه رژیم به زندان افتاد. او در زمان جنگ تحمیلی نیز بار¬ها به جبهه¬های جنگ اعزام شد. او در عرصه تبلیغات جنگ و دفاع مقدس شاید بی مثال¬ترین و فعال¬ترین شاعر منطقه آذربایجان به همراه تنی چند (چون حاج بیت ا… جعفری، جمال عباس¬زاده و دیگران) بوده است.
او به حق رزمنده شاعر و یا شاعر رزمنده بود! زنده یاد تنها در آبان ماه سال ۱۳۷۷ در یک حادثه رانندگی به شکل دردناکی دار فانی را وداع گفت و در اوج غم و غربت رخت آخرت پوشید. زبان شعری تنها به زبان عمومی جامعه نزدیک است. او به زبان عموم خلق سخن می¬گوید.
مضامین شعری او اهم ضروریات جامعه در حال تحول ایران را در همه حال شامل می¬شود. پیش از انقلاب و در مسیر انقلاب، در بدو انقلاب و پیامد آن حضور در متن جنگ تحمیلی و… در آثاری که از او باقی مانده است یعنی یاشیل یارپاق حیات¬نغمه¬لری و گلگشت¬عشاق می¬توان به عینه این مضامین و اجزاء آن‌ها و عمق این مضامین را دید.آثار روحی و روانی شکنجه¬های پیش از انقلاب، مرگ نابهنگام برادر جوانش حین نماز صبح، فوت نابهنگام فرزند خردسالش و بار مضاعف تنهایی و عزلت ناخواسته و تحمیلی¬ سال¬های آخر عمر و بار گران عشق به تحصیل اما بازماندن از آن به دلیل تنگدستی و فقر در نوجوانی همه و همه در عسرت و ناشناختگی او در ادبیات معاصر انقلاب و آذربایجان مؤثر بود. خود او همه این عسرات و اثرات را در بیت دوم غزل قفس جمع می¬کند: از شش جهتم غم بگرفته است که زرگر
در حلقه دهد جای، عقیق یمنی را
و در مطلع غزل مرغ طوفان زده:
مرغ طوفان زده¬ام بال و پری نیست مرا
آه از این هستی چرکین ثمری نیست مرا و…
با این همه، ارتباطات نزدیک و صمیمی او با شاعران بزرگ کشور از استاد شهریار تا مشفق کاشانی و از سیمین بهبهانی تا امیری فیروزکوهی از حبیب¬الله چایچیان (حسان) تا سبزواری و مشیری و سایه و… از او یگانه¬ای ساخته است مشهور و آشکار اما خارج از محیط موطن خود آذربایجان غربی و شهر ارومیه.
او این ارتباطات را در مثنوی گلشن عشق با نام بردن از یکایک این شاعران که بیش از صد تن از بزرگان ادبی کشور از چهارسوی ایران اسلامی را شامل می¬شود، به تصویر می¬کشد. او در رده¬بندی شاعران مؤثر در معرفی ادبیات ترکی آذربایجانی معاصر و ادبیات انقلاب اسلامی معاصر جزء ۳۰ تن ردیف سوم قرار دارد این در حالی است که از کل استان آذربایجان غربی در این رده بندی نام ۵ نفر بیشتر دیده نمی¬شود.تنها در آینه شعر و کلام همراهان و دوستان شاعر حاج بیت ا… جعفری: تنها از نظر سبک¬شناسی ادبی، بیشتر به سبک هندی و آذربایجانی تمایل داشت، مکتب و روش شعری او خاص اوست، سبک او سبکی است متشکل از ابعاد مختلف از جمله معنویت و عرفان، مسائل اجتماعی و سیاسی، مضامین مردمی و بومی منطقه! مضامین عرفانی او را می¬شود در این کلام خلاصه کرد: فنا الی ا…او در اشعار ترکی به شمس مغربی نزدیک¬تر است، نگاه او به مسائل اجتماعی و سیاسی در ادامه جریانات انقلاب مشروطه انقلاب اسلامی، عدالت اسلامی و به ویژه مکتب عاشورا خلاصه می¬شود. در اشعار اجتماعی سیاسی‌اش روش انتقادی دارد و صرفا ً نگاه او شعاری نیست!
پیش از انقلاب و در سال ۴۱ و قضایای آن و قیام ۱۵ خرداد سال ۴۲ با اینکه رخت سربازی به تن داشت و در پادگان بود، به وظیفه خود عمل کرد و در این قیام به تأسی از رهبر و مرجع خود امام خمینی (ره) در این قیام شرکت کرد و به دست عمال رژیم طاغوت زندانی شده و به شدت شکنجه شد به طوری پوست پشت سرش را سوزاندند.
نوشته شده توسط admin در شنبه, ۰۶ مهر ۱۳۹۲ ساعت ۱۰:۱۸ ق.ظ
